خبرگزاری مهر _ گروه سلامت؛ تغذیه با شیر مادر یکی از اساسی‌ترین و طبیعی‌ترین راه‌های تأمین سلامت و رشد نوزادان است که از دیرباز در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف مورد تأکید قرار گرفته است. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که شیر مادر نه‌تنها نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را به بهترین شکل تأمین می‌کند، بلکه نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی، کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌ها و بهبود رشد جسمی و ذهنی کودک دارد. با این حال، در سال‌های اخیر، به دلایل مختلفی از جمله تغییر سبک زندگی، اشتغال مادران و تبلیغات گسترده محصولات جایگزین، میزان شیردهی در برخی جوامع کاهش یافته است.

این در حالی است که سازمان‌های جهانی بهداشت، از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف، به‌طور مداوم بر اهمیت تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه نخست زندگی و تداوم آن تا ۲ سالگی تأکید دارند و در دنیای امروز، که سلامت و تغذیه کودکان از مهم‌ترین اولویت‌های جوامع محسوب می‌شود، تغذیه با شیر مادر به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین عوامل در رشد و سلامت نوزادان مورد توجه متخصصان قرار گرفته است.

مزایای بی‌بدیل شیر مادر برای نوزاد

شیر مادر ترکیبی منحصربه‌فرد از مواد مغذی، آنتی‌بادی‌ها و آنزیم‌های ضروری است که برای رشد و تکامل کودک ضروری هستند. این شیر سرشار از پروتئین، چربی‌های مفید، ویتامین‌ها و مواد معدنی بوده و به‌طور طبیعی متناسب با نیازهای تغذیه‌ای کودک تغییر می‌کند. آغوز، که در روزهای نخست پس از تولد ترشح می‌شود، حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌زا است که نوزاد را در برابر بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف محافظت می‌کند.

از دیگر مزایای مهم شیر مادر می‌توان به کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌هایی نظیر اسهال، عفونت‌های تنفسی، آلرژی، دیابت نوع ۱ و ۲، چاقی و برخی سرطان‌های دوران کودکی اشاره کرد. پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از ضریب هوشی بالاتری برخوردارند و در آینده عملکرد شناختی بهتری دارند.

تأثیر شیر مادر بر سلامت مادران

فواید تغذیه با شیر مادر تنها محدود به نوزادان نیست، بلکه مادران نیز از این فرآیند سود می‌برند. شیردهی به کاهش خونریزی پس از زایمان، بازگشت سریع‌تر رحم به حالت طبیعی، کاهش خطر ابتلاء به سرطان سینه و تخمدان، و همچنین کنترل وزن کمک می‌کند. علاوه بر این، مادرانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند، معمولاً سطح استرس کمتری دارند و پیوند عاطفی قوی‌تری با کودک خود برقرار می‌کنند.

کاهش هزینه‌های درمانی و اقتصادی

کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر بیمار می‌شوند و به همین دلیل هزینه‌های درمانی و مراجعه به پزشک کاهش می‌یابد. همچنین، والدین هزینه‌ای برای خرید شیرهای مصنوعی و وسایل مربوط به آن پرداخت نمی‌کنند، که از نظر اقتصادی به نفع خانواده و جامعه است.

تغذیه با شیر مادر؛ راهکاری برای توسعه پایدار

شیر مادر نه تنها بر سلامت فردی، بلکه بر سلامت اجتماعی و اقتصادی نیز تأثیرگذار است. این روش تغذیه‌ای هزینه‌ای برای خانواده‌ها ندارد و بار مالی سیستم‌های بهداشتی را کاهش می‌دهد، زیرا کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر بیمار می‌شوند و نیاز کمتری به مراجعه به پزشک و مصرف دارو دارند. از سوی دیگر، شیردهی از نظر زیست‌محیطی نیز مفید است، زیرا تولید آن نیازی به منابع اضافی، بسته‌بندی یا حمل‌ونقل ندارد و موجب کاهش آلودگی محیط زیست می‌شود.

علاوه بر تأمین نیازهای جسمانی، مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر می‌تواند به بهبود ضریب هوشی و عملکرد شناختی نوزادان کمک کند. ترکیبات موجود در شیر مادر، از جمله اسیدهای چرب امگا ۳، به توسعه مغز و سیستم عصبی نوزاد کمک می‌کند.

بهبود فرآیند بهبودی پس از زایمان

شیردهی نقش مهمی در کاهش خونریزی پس از زایمان و بازگشت سریع‌تر رحم به حالت عادی دارد. این فرآیند به مادران کمک می‌کند تا سریع‌تر به حالت طبیعی بازگردند و از عوارض پس از زایمانی جلوگیری شود.

کاهش ریسک ابتلاء به سرطان‌ها

تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که مادرانی که به نوزادان خود شیر می‌دهند، با کاهش ریسک ابتلاء به سرطان‌های سینه و تخمدان روبه‌رو هستند. این امر می‌تواند به‌عنوان یک پیشگیری طبیعی از بروز بیماری‌های جدی در زنان محسوب شود.

ایجاد پیوند عاطفی و روانی

فرایند شیردهی علاوه بر مزایای فیزیکی، به تقویت ارتباط عاطفی میان مادر و نوزاد کمک می‌کند. این پیوند عاطفی در مراحل رشد بعدی کودک، نقش بسزایی در ایجاد اعتماد به نفس و احساس امنیت دارد.

با وجود مزایای بی‌شمار شیر مادر، متأسفانه برخی عوامل از جمله اشتغال مادران، کمبود حمایت‌های اجتماعی، آگاهی ناکافی و تبلیغات جایگزین‌های مصنوعی، باعث کاهش میزان شیردهی در برخی جوامع شده است. برای رفع این چالش‌ها، سیاست‌گذاری‌های حمایتی از جمله افزایش مرخصی زایمان، ایجاد فضاهای مناسب شیردهی در محیط‌های کاری، آموزش مادران و خانواده‌ها، و مقابله با تبلیغات نادرست شیرهای مصنوعی ضروری است.

حال نظر متخصصان چیست؟

مژگان مظلوم مربی کشوری مشاور شیردهی و ترویج تغذیه با شیر مادر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر، تاکید کرد: تغذیه با شیر مادر از بدو تولد، بهترین و مناسب‌ترین انتخاب برای رشد و سلامت نوزاد است.

وی با اشاره به توصیه سازمان جهانی بهداشت گفت: تغذیه با شیر مادر، تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد و اولین تغذیه از پستان مادر ظرف ساعت اول، فواید بسیاری از جمله ایجاد ارتباط عاطفی مادر و نوزاد، شروع و تداوم شیردهی و کاهش خطر مرگ‌ومیر کودکان دارد. این اقدام می‌تواند سالانه از مرگ یک میلیون نوزاد جلوگیری کند.

نقش شیردهی در کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های مزمن و سرطان‌ها

مظلوم در ادامه به برخی باورهای غلط در جامعه اشاره کرد و گفت: برخی تصور می‌کنند که تغذیه با شیر مادر باعث زردی نوزاد می‌شود. این در حالی است که ماده بتاکاروتن موجود در آغوز که عامل رنگ زرد آن است، پیش‌ساز ویتامین A بوده و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و محافظت از نوزاد دارد. در واقع، عدم تغذیه صحیح با شیر مادر و تخلیه ناکافی شیر از پستان می‌تواند عامل زردی باشد.

محمود راوری متخصص کودکان، عضو هیئت مدیره انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران، مربی ارشد کشوری و مشاور شیردهی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر گفت: تغذیه مادر یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین مداخلات برای بقای کودک محسوب می‌شود. شیر مادر، کامل‌ترین، مناسب‌ترین و مطمئن‌ترین روش تغذیه نوزاد است که تمام نیازهای اولیه او را، به‌ویژه در شش ماه اول زندگی که نیازی به تغذیه تکمیلی ندارد، تأمین می‌کند. جوامعی که بر تغذیه با شیر مادر تأکید دارند و از سلامت و هوشمندی بیشتری برخوردار هستند. سازمان جهانی بهداشت نیز اهمیت تغذیه با شیر مادر را تأیید کرده است.

تأثیر شیر مادر بر کاهش بیماری‌ها و تقویت سیستم ایمنی

راوری گفت: یکی از مهم‌ترین اجزای شیر مادر، آغوز است که در روزهای نخست پس از زایمان تولید می‌شود. این مایع ارزشمند حاوی پروتئین‌های بالا و مواد حفاظتی و ایمنی‌بخش است که نوزاد را از بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند. برخلاف باورهای غلط، آغوز بهترین تغذیه‌ای است که خداوند در بدن مادر قرار داده است.

به گزارش مهر؛ تغذیه با شیر مادر یکی از مؤثرترین و طبیعی‌ترین راهکارها برای تضمین سلامت نوزادان و مادران است. این شیوه تغذیه نه تنها تمام نیازهای جسمی نوزاد را در ماه‌های نخست زندگی تأمین می‌کند، بلکه با تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر بیماری‌ها، به رشد و توسعه کودک کمک می‌کند.

علاوه بر این، شیر مادر نقش مهمی در بهبود سلامت مادران، کاهش هزینه‌های درمانی و تقویت پیوند عاطفی میان مادر و کودک دارد. با توجه به مزایای بی‌شمار این روش تغذیه‌ای، حمایت‌های اجتماعی، ارتقای آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ شیردهی در جوامع می‌تواند به افزایش نرخ شیردهی و در نتیجه بهبود سلامت عمومی جامعه کمک کند. شیر مادر نه تنها یک منبع غذایی، بلکه یک سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای سالم‌تر و پایدارتر است.