الناز حکمت دوست پزشک عمومی و متخصص تغذیه در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با دیابت گفت: دیابت نوعی بیماری متابولیک (سوخت و ساز مواد غذایی) مزمن است. در دیابت انسولین عملکرد خود را از دست می‌دهد، این هورمون توسط غده پانکراس یا همان لوزالمعده ترشح می‌شود.

وی ادامه داد: وظیفه اصلی آن، این است که گلوکز را به سمت سلول‌های بدن هدایت کند. زمانی که انسولین در انجام وظیفه خود ناتوان است، گلوکز به جای ورود به سلول، در خون انباشته می‌شود و به این ترتیب سطح آن در بدن بالا می‌رود و فرد متوجه می‌شود که مبتلا به دیابت شده‌اند.

دلایلی که دیابت ایجاد می‌شود

حکمت دوست اظهار داشت: دیابت دلایل مختلفی دارد که شایع‌ترین آن اضافه وزن است یعنی افرادی که دچار اضافه وزن هستند بیشتر در معرض دیابت قرار می‌گیرند اما به طور کلی ابتلاء به دیابت ممکن است به دلیل پانکراس باشد که بدن انسولین تولید نمی‌کند، انسولین عملکرد مناسب ندارد، مقاومت انسولین وجود دارد و همچنین دیابت بارداری شرایطی است موقتی که طی آن انسولین در دوران بارداری تأثیر کمتری دارد.

وی افزود: زمانی که انسولین ترشح نمی‌شود تا قند خون را پایین بیاورد، افرادی که دیابت دارند باید کربوهیدرات‌های مصرفی خود را کم کم مصرف کنند، زیرا اگر به صورت یکباره کربوهیدرات زیادی را استفاده کنند، انسولین جواب نداده و قند خون فرد بالا می‌رود، اما با رعایت مصرف به تدریج مواد غذایی می‌تواند تا حدودی قند خون خود را کنترل کنند.

متخصص تغذیه بیان کرد: بالا بودن قند خون در بدن افراد دیابتی می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی به همراه داشته باشد. یکی از این عوارض، زخم پای دیابت است که به دلیل اختلال در جریان خون و ضعف سیستم ایمنی، به‌سختی بهبود می‌یابد. در صورتی که قند خون به درستی کنترل نشود، احتمال بروز زخم‌های عمیق و عفونی در پاها افزایش می‌یابد.

عوارض بالا بودن قند خون

حکمت دوست اذعان کرد: از عوارض دیابت و بالا بودن قند خون می‌توان به عواملی اعم از کمای دیابتی‌، زخم پای دیابتی‌، مشکلات کلیوی‌، دردهای نوروپاتی در دیابتی‌ها، آسیب به بینایی، تخریب شبکیه و بروز تاری دید و نابینایی، آسیب به شنوایی، آسیب به پوست و افسردگی، زوال عقل و تأثیرات منفی روی سلول‌های مختلف بدن اشاره کرد.

چالش‌های عدم کنترل قند خون

این پزشک عمومی ادامه داد: عدم کنترل قند خون و عدم مراقبت صحیح از پاها موجب بروز زخم و عفونت غیرقابل کنترل در پاها و اندام‌های تحتانی می‌شود که در صورت ابتلاء به دیابت، تنها چاره برای مداوای آن پس از گسترش عفونت، قطع عضو است. دیابت با تأثیری که بر روی اعصاب و اندام‌ها مخصوصاً پاها می‌گذارد، باعث بی حرکتی و بی‌حسی آن‌ها شده و سبب ایجاد گزگز در کف پاها می‌شود.

نکات تغذیه‌ای و مراقبتی برای افرادی که دیابت دارند

حکمت دوست در ادامه گفت: یکی دیگر از عوارض عصبی دیابت، عدم توانایی جنسی در آقایان است. افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر عفونت لثه‌ها و پوسیدگی و لق شدن دندان‌ها هستند؛ بنابراین باید به طور مرتب از بهداشت دهان و دندان خود مراقبت نمایند. دیابت کنترل نشده احتمال حمله قلبی، سکته مغزی و فشار خون را نیز افزایش می‌دهد.

وی بیان کرد: توصیه می‌شود در هنگام غذا خوردن افراد حتماً و در کنار غذا فیبرهای به خصوصی اعم از سبزیجات را داشته باشند، به این علت که فیبر باعث می‌شود تا قند خون به صورت آهسته بالا رود و مدت طولانی‌تری در بدن تعادل داشته باشد، همچنین در کنار سایر کربوهیدرات‌ها استفاده از حبوبات به عنوان یک منبع خوب از فیبر نیز در رژیم غذایی افراد دیابتی به شمار می‌رود. البته میوه‌ها نیز منبع خوبی برای فیبر هستند که باید به این نکته توجه داشت که به صورت جداگانه میوه‌ها کربوهیدرات دارند و با مواد غذایی دیگر نباید استفاده شوند.

اندازه‌گیری قند خون امر مهمی است

متخصص تغذیه تصریح کرد: نتایج تست قند خون به شما نشان می‌دهند که غذا، ورزش و سایر عوامل مانند استرس چه نقشی در قند خون شما دارند. اگر تست به صورت منظم انجام شود، الگوها نمایان می‌شوند- بالا و پایین- و می‌توانید در روتین زندگی خود طوری تغییرات ایجاد کنید که منجر به بهبود سلامت شما در طول زمان شود.

ولع شیرینیجات در بعضی افراد از کجا نشأت می‌گیرد

حکمت دوست ادامه داد: هنگامی که فرد یک نوع خوراکی شیرین میل می‌کند قند خون بالا رفته و انسولین ترشح می‌شود، قند مصرفی وارد سلول شده و به چربی تبدیل می‌شود و بدن دچار افت قند می‌شود؛ این امر باعث می‌شود تا فرد احساس کند قند خونش افت کرده و مجدد تمایل به شیرینیجات پیدا خواهد کرد.

این پزشک عمومی اظهار داشت: به همین سبب توصیه می‌شود از خوراکی‌های شیرین زیاد استفاده نشود به خصوص کسانی که وزن بالایی دارند باعث می‌شود که خیلی زود دچار هایپوگلایسمی ( hypoglycaemia یا قندخون پایین زمانی است که در آن سطح قند خون از حد طبیعی پایین‌تر است؛ منبع اصلی انرژی بدن ما گلوکز است و اغلب موارد این قند از دلایل مهم ابتلاء به دیابت می‌باشد) شوند و دوباره ولع شیرینی در بدنشان ایجاد شود.

کنترل ولع به شیرینیجات

حکمت دوست خاطر نشان کرد: افراد برای کنترل ولع خود به شیرینی باید سعی کنند از شیرینی استفاده نکرده و برای آن یک جایگزین پیدا کنند، از طرفی فیبر دریافتی بدنشان را بالا ببرند تا حس سیری بیشتر و تعادل قند خون را به دنبال داشته باشند، همچنین از سبزیجات در کنار غذای خود استفاده کنند تا قند خون را کنترل کرده و آهسته در بدن بالا رود. همچنین استفاده از غلات و انواع سبوس باعث کنترل شدن قند خون و از بین رفتن ولع افراد به شیرینی خواهد شد.