به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «إنّک مسئول!»، نوشته محمدمهدی رفیعی از سلسله آثار نشر معارف است که با نگاهی به اندیشه‌های شهید بهشتی منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. نویسنده در این کتاب تلاش دارد به بررسی جایگاه عمل و جهاد در آرای انسان‌شناسی شهید آیت‌الله دکتر بهشتی بپردازد. این کتاب با نگاهی عمیق به اندیشه‌های شهید بهشتی، تلاش می‌کند تا مخاطب را با مفاهیم بنیادین انسان‌شناسی اسلامی آشنا و نقش عمل و جهاد را در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها تبیین کند. این اثر نه تنها برای علاقه‌مندان به اندیشه‌های اسلامی و انقلابی مفید است، بلکه برای کسانی که به دنبال درک بهتر جایگاه انسان در نظام هستی و مسئولیت‌های او در قبال خود و جامعه هستند، نیز خواندنی است.

متفکر شهید، آیت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، دین‌پژوهی آگاه، فقیهی توانمند و مفسر قرآن کریم است که اندیشه‌های تابناکش پایه‌های معرفتی نظام اسلامی و مهندس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. بهشتی عمر و حیات دنیوی خویش را صرف روشنگری و پیرایش و پالایش آموزه‌های متعالی اسلامی کرد و تا پایان عمر شریفش، از جهاد در راه روشنگری دست نکشید.

به اعتقاد نویسنده؛ آیت‌الله بهشتی، دغدغهبازگشت انسان معاصر به خوانش صحیح از هویت خویش را داشت و چنانکه در سراسر میراث گرانبهایش هویداست، انسان‌شناسانه، فریاد اصلاح سر می‌دهد. او بشرِ تخدیر شده را از سستی می‌ترساند، او را به آگاهی دعوت کرده و تعهد به باور و عقیده را، شرط حیات راستین انسانی می‌داند: «اگر به راستی زنده‌ای، اگر مرده نیستی، اگر به راستی جانی در کالبد داری، اگر به راستی از صف حیوانات بیرون رفته‌ای و به صف انسان‌ها در آمده‌ای، بیدار باش! عقیده داشته باش! هدفی انسانی و عالی داشته باش و بعد تا پای جان در راه عقیدهات بایست، زیرا حیات و زندگی در دو کلمه خلاصه می‌شود: عقیده و جهاد در راه آن».

بهشتیِ مجاهد، به دنبال پرورش جانداران آگاه و انتخابگری است، که به «حمل اولی» جانداران مجاهد و پیکارگر هستند، جهاد و پیکار در راه عقیده. در این میان نگرش او به اسلام و مذهب تشیع، به عنوان عامل تحرک (به‌جای مانع آن) و باور او به ولایت اجتماعی - فراتر از مرز جغرافیایی و حدود مذهبی - بسیار راهگشا و روشنگر خواهد بود.

کتاب «إنّک مسئول!» درآمدی است بر جایگاه عمل و امتدادات اجتماعی و سیاسی آن از دیدگاه شهید بهشتی و با طرح جایگاه عمل در هویت انسان، ضرورت، ابعاد و برد وسیع آن در ساحات اجتماعی، حکومتی و تمدنی؛ به گونه‌ای مبانی انسان‌شناختی اسلام را ترسیم می‌کند که اصلی اساسی و قاعده‌ای بنیادین برای تفسیر آموزه‌های دینی است. بر همین اساس هرگونه قرائت تخدیری از دین اسلام و آموزه‌های روشنگرش، موجب انحراف و مایه خسران انسان شمرده شده و مصداقی از دستور «فاضربوا به عرض الجدار» است.

به اعتقاد رفیعی؛ تأکید بر جایگاه و ضرورت عمل در ساختار وجودی انسان، پایه‌گذار انسان‌شناسی سیاسی و خوانش بشر به مثابه موجودی حکمران است. در واقع خالق هستی با پدید آوردن جانداری «آگاه» و «انتخابگر»، پیکارگری را به جانشینی خود در میدان هستی مادی فرو فرستاده و به او قدرت تسلط و حاکمیت بر عالم طبیعت را عطا کرده است که همانا حیاتش در «عقیده» و «جهاد» خلاصه می‌شود.

کتاب «إنّک مسئول!» ابتدا به تقریر «هویت انسان» بر سبیل عقل و نقل پرداخته و آنگاه با مرور «ویژگی‌های انسان» به بیت‌الغزل اثر حاضر یعنی «جایگاه عمل» می‌پردازد و در ادامه، ثمره‌ای از ثمرات تعهد و عمل، در فصل «مسئولیت» را مطرح می‌کند.

رفیعی با بیان اینکه زمینۀ اصلی این نوشته به قلم بنده است، توضیح داد: اما سعی بر آن بوده که دست‌کم از عباراتِ‌ شهید بهشتی و نیز نقل‌قول مستقیم استفاده شود تا مخاط هم با متنِ عباراتِ این متفکرِ شهید و جذابیت آنها مواجه شود و هم اعتبار استنادات و گزاره‌های نویسنده برای خواننده کتاب روشن شود.

او درباره چرایی پرداختن به این موضوع در اندیشه‌های شهید بهشتی گفت: با توجه به شرایط جامعه‌ امروز و دور شدن برخی از مفاهیم دینی از اصل خود، بازخوانی و تبیین مجدد این مفاهیم را احساس کردم. شهید بهشتی به عنوان یک متفکر اسلامی، همواره بر این نکته تأکید داشت که اسلام دینی پویا و عمل‌گرا است و انسان‌ها باید با عمل به عقاید خود، جامعه‌ای سالم و پویا بسازند. از این منظر، تلاش شد با الهام از این اندیشه‌ها، مفاهیمی مانند مسئولیت‌پذیری، جهاد، شفاعت و دعا را به‌گونه‌ای بازتعریف شود که به جای تخدیر، به حرکت و تلاش انسان‌ها بینجامد.

در واقع نویسنده در این کتاب با الهام از اندیشه‌های شهید بهشتی، به دنبال احیای مفاهیم دینی است که ممکن است در طول زمان دچار تحریف یا کج‌فهمی شده‌اند. شهید بهشتی به عنوان یکی از معماران اصلی نظام جمهوری اسلامی، همواره بر نقش عمل و جهاد در زندگی انسان تأکید داشت و معتقد بود که اسلام دینی است که انسان را به حرکت، تلاش و مسئولیت‌پذیری دعوت می‌کند. رفیعی با پرداختن به این موضوع، تلاش می‌کند تا خواننده را از حالت انفعال و روزمرگی خارج کند و به او بیاموزد که چگونه می‌توان با عمل صالح و جهاد در راه عقیده، به سعادت دنیوی و اخروی دست یافت.

از چند منظر می‌توان کتاب «إنّک مسئول!» را با آثار مشابه متمایز کرد. از جمله آنکه این کتاب به‌طور خاص بر اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی متمرکز است؛ چهره‌ای که نه تنها در انقلاب اسلامی نقش محوری داشت؛ بلکه به عنوان یک متفکر اسلامی، دیدگاه‌های عمیق و نوینی درباره‌ انسان‌شناسی، مسئولیت‌پذیری و جهاد ارائه داد. این کتاب با استناد به آثار و سخنان شهید بهشتی، به تبیین جایگاه «عمل و جهاد» در زندگی انسان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این مفاهیم می‌توانند به رشد فردی و اجتماعی کمک کنند.

یکی از ویژگی‌های خاص کتاب، «نقد خوانش‌های تخدیری از دین» است. نویسنده به‌طور صریح به نقد تفسیرهایی از مفاهیم دینی مانند شفاعت، دعا و عزاداری می‌پردازد که ممکن است به سستی و انفعال منجر شوند. این نگاه انتقادی و اصلاحی، کتاب را به اثری کاربردی و راهگشا تبدیل می‌کند که خواننده را به حرکت و تلاش در راه عقیده تشویق می‌کند.

علاوه بر این، کتاب ترکیبی از نظریه و عمل را ارائه می‌دهد. نه تنها به مباحث نظری عمیق می‌پردازد؛ بلکه با ارائه‌ مثال‌های عملی و کاربردی، خواننده را به اجرای این مفاهیم در زندگی روزمره ترغیب می‌کند. این رویکرد، کتاب را برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان، از جمله دانشجویان، پژوهشگران و عموم مردم، جذاب و مفید می‌سازد.

در نهایت، کتاب با زبان روان و ساختار منسجم خود، مفاهیم پیچیده‌ فلسفی و دینی را به‌گونه‌ای بیان می‌کند که برای مخاطب عام نیز قابل درک باشد. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که «إنّک مسئول!» نه تنها یک اثر علمی و پژوهشی، بلکه راهنمایی عملی برای زندگی مسئولانه و متعهدانه باشد.

نشر معارف کتاب حاضر را به قیمت 95 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.

انتهای پیام/