‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - محدثه جوان دلویی: درباره پیامبر (ص) نوشته‌اند: هیچ وقت برای خودش از کسی انتقام نگرفت، آزاردهندگان را می‌بخشید، اگر یکی از یارانش را سه روز پیاپی نمی‌دید از حال او جویا می‌شد. اگر در سفر بود برایش دعا می‌کرد، اگر در شهر بود به دیدارش می‌رفت و اگر بیمار بود از او عیادت می‌کرد. اهل ایراد گرفتن بیخودی نبود، نمی‌گذاشت کسی به پایش بلند شود اما خودش مهمان‌هایش را تا آستانه در بدرقه می‌کرد، اگر با کسی دست می‌داد، دست خودش را زودتر نمی‌کشید، اگر با جمعی حرف میزد نگاهش را بین آدم‌ها تقسیم می‌کرد. آدم دقت به جزئیات بود. آدم توجه به ریزه‌کاری‌ها. به خاطر همین‌ها هم بود که در دل مردم جا باز کرد. حال بیا یک بار دیگر بنشینیم و خودمان را مرور کنیم.

نادیده گرفتن گفتارهای قرآنی

سکینه نوروزی مدرس قرآن کریم کودک و نوجوان است. او درباره اینکه آیه‌های زندگی در کتاب‌های درسی دانش آموزان سال‌هاست وجود دارد اما نادیده گرفته شده است، تاکید کرد: قسمت پیام‌های قرآنی برای تأمل و تفکر در دانش آموزان طراحی شده است، اما متأسفانه معلمان فقط روخوانی و حفظ آن را از دانش آموزان می‌خواهند و به دنبال تفهیم معانی این آیه‌ها برای دانش آموزان نیستند.

وی افزود: در حالی که اکنون آیه‌های زندگی را در مدرسه برای دانش آموزان با مثال‌های فراوان معادل زندگی‌های امروزمان توضیح می‌دهم که خیلی استقبال می‌کنند.

وی به تشریح آیه ۱۲۸ سوره توبه پرداخت و تصریح کرد: لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ یعنی قطعاً برای شما پیامبری از خودتان آمد که بر او دشوار است‏ شما در رنج بیفتید به [هدایت] شما حریص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان است.

پیامبر (ص) از مردم وبا مردم بودند

نوروزی ادامه داد: در این آیه خدای مهربان اشاره به این می‌کند که پیامبرانی که برای ما فرستاده از جنس خود مردم هستند و خود این آیه به ما بیان می‌کند که پیامبر عزیز ما از یک سرزمین دیگر نیامده که با مردم فرق کند بلکه از جنس خود مردم و همیشه دغدغه رشد مردم را داشتند.

وی با بیان اینکه پیامبر (ص) دغدغه پرورش و هدایت مردم را داشتند و کنار مردم و با مردم زندگی می‌کردند، اضافه کرد: رسول اکرم (ص) همیشه برای مردم دعا می‌کردند، به مردم احترام می‌گذاشتند و خدای متعال در آیه دیگری از قرآن می‌فرمایند؛ حضرت محمد (ص) رحمت للعالمین است.

نوروزی تاکید کرد: پیامبر اکرم برای همه مردم بودند و برای رنج‌های مردم خودشان رنج می‌کشیدند، برای مشکلات مردم ناراحت می‌شدند و دعا می‌کردند.

وی خاطر نشان کرد: این آیه به ما نشان می‌دهد که ما هم باید به فکر اطرافیان خودمان باشیم. یاد بگیریم این صحبت‌هایی که می‌شود مخصوص به مسلمانان زمان‌های قدیم نیست بلکه خطاب به عموم مسلمانان در طول تاریخ است یعنی امروز اگر در فلسطین، لبنان و سوریه و نقاط گوناگون دیگر مسلمانان رنج می کشند بدانیم که این رنج مسلمانان در نقاط دیگر جهان روح پیامبر عزیز ما راهم به رنج و زحمت در می‌اندازد.

الگویی بی بدیل

وی اضافه کرد: پس ما خودمان هم باید در مقابل دردهای همنوع خودمان احساس مسئولیت کنیم و در برابر درد و رنج‌های آن‌ها ما هم این درد و رنج‌ها را حس کنیم و احساس همدردی کنیم.

نوروزی با بیان اینکه در این آیه مبارکه چند نکته مهم بیان شده است، گفت: یکی از نکته‌های مهمی که اینجا صحبت شده این است که پیامبر عزیزمان انسان بی‌بدیل که الگویی برای همه مسلمانان در همه دوران‌ها بودند و هستند.

این مدرس قرآن کریم تصریح کرد: نکته مهم دیگر این است که کسی که مسئول و خدمتگزار مردم است از جنس خود شماست و باید درد مردم را داشته باشد.

دل‌های بزرگ

رئیس اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان‌شمالی هم در شرح این آیه گفت: خداوند یک نفر را از بین خود مردم فرستاده که به فکر مردم است، هرچند اذیتش کردند. مهم‌ترین ویژگی آدم‌های بزرگ این است که دل‌های بزرگ دارند آنقدر محبت می‌کنند که حد و مرز ندارد.

سید ناصر حسینی ادامه داد: قرآن می‌فرماید: لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُم. از بین خودتان انتخاب شده است. اشاره به شدت ارتباط پیغمبر (ص) با مردم است گویی پاره‌ای از جان مردم و روح جامعه در پیامبر ظاهر شده است. از طرفی وقتی سختی‌ها و غم‌های مردم را می‌دید با تمام وجود ناراحت می‌شدند.

وی تاکید کرد: قرآن می‌فرماید: عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ این آیه بیانگر آن است که اگر می‌خواهید در جامعه تأثیرگذار باشید باید در بین مردم باشید شما را از خودشان بدانند آن وقت دلسوزی شما را احساس خواهند کرد.

وی تاکید کرد: پیامبر رحمت للعالمین است برای همه مردم است لذا کفار و ظالمین بهره‌مندی از پیامبر را از دست دادند ولی مؤمنین از پیغمبر (ص) بهره‌مند می‌شوند و پیامبر به هدایت مردم سخت علاقمند بود.

وی اظهار کرد: در این آیه ویژگی‌هایی از صفات ممتاز پیامبر را در برانگیختن عواطف مردم بیان می‌کند: اول آنکه هرگونه ناراحتی و زیان برای مردم باعث می‌شد، نه تنها خشنود نشود بلکه پیامبر سخت ناراحت می‌شد دوم آنکه برای هدایت مردم عشق می‌ورزید و به دنبال رشد و خوشبختی مردم بود، سوم آنکه نسبت به مؤمنان که مطیع او بودند رئوف بود و در مقابل رحمت و لطفش شامل حال گناهکاران نیز می‌شد.

رئوف و رحیم دو ویژگی مهم پیامبر (ص)

حجت الاسلام علیرضا احمدی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آیه ۱۲۸ سوره مبارکه توبه اظهار کرد: در این آیه خداوند دو نام و ویژگی از ویژگی‌های خودش را به پیامبر گرامی اسلام اطلاق کرده است آن همه عبارت است از رئوف و رحیم که برای هیچکدام از پیامبران الهی سابقه ندارد.

استاد حوزه علمیه خراسان شمالی بیان کرد: دومین ویژگی این است که توجه به صفات رهبران آسمانی و یک رهبر مکتبی که در این آیه مطرح شده و مقایسه آن‌ها با صفات دیگر رهبران بشری است یعنی لطف خدا را به بشر نشان می‌دهد و لزوم اطاعت مطلق از این گونه رهبران که حتی زندگی فردی شأن هم برای خاطر هدایت دیگران است.

وی بیان کرد: با استناد به تفاسیر علمای بزرگ پیامبر گرامی اسلام به لحاظ فردی انسان مهربان و غمخوار امت است و لذا در این آیه قرآنی می‌فرماید، آنچه شما را برنجاند بر پیغمبر بسیار سخت است. این مفهوم را در آیه دیگری از قرآن کریم هم می‌خوانیم، در آیه پایانی سوره مبارکه کهف که می‌فرماید؛ پیغمبر به مردم بگو من بشری هستم، مانند شما.

حجت الاسلام احمدی ادامه داد: پیغمبر اکرم (ص) در شب معراج مرکبش یک مرکب تیزروی فضایی و آسمانی به نام براقه است، اما وقتی که در روی زمین زندگی می‌کند در بین مردم مانند دیگران مانند یک فردی از افراد جامعه با همان مرکبی مسافرت می‌کند از همان مرکبی استفاده می‌کند که سایر مردم از همان مرکب استفاده می‌کنند و به لحاظ فردی آنقدر خودساخته است که خداوند بر او سلام می‌فرستد.

وی افزود: در جاهای مختلف جبرئیل نازل شد و به پیغمبر سلام خداوند را ابلاغ کرد اما پیغمبر در بین مردم وقتی که زندگی می‌کند، در سلام گفتن بر مردم پیشی می‌گیرد و حتی به کودکان هم سلام می‌کند و فرمودند: من تا زنده هستم این سنت را برای همیشه ادامه خواهم داد.

رفتار با حسن نظر و حسن عمل

وی به بررسی اجتماعی این آیه پرداخت و تصریح کرد: در این آیه شریفه درس بسیار بزرگ و مهمی است تا بدانیم رفتار یک رهبر عالی قدر با مردم با حسن نظر و حسن عمل بود.

حجت الاسلام احمدی با اشاره به اینکه پیامبر گرامی، همواره در کنار مردم و غمخوار مردم بود، گفت: اگر مردم رنجی می‌دیدند، غمی می‌دیدند مشکلی می‌دیدند واقعاً پیغمبر (ص) آزرده خاطر می‌شد به لحاظ سیاسی هم خیلی عالی است که یک رهبر اسلامی بر مؤمنین مهربان و رحیم باشد، اما بصیرت لازم را داشته باشد که در مقابل دشمن موضع درستی بگیرد.

این استاد حوزه علمیه اظهار کرد: یک رهبر مکتبی حواسش به این است که نسبت به امتش مهربان باشد و نسبت به غیر امت هم تعاملات خوبی را سیاست گذاری کند و خودش در تعاملات با غیر امتی که با امت سر جنگ ندارد، رفتاری خوبی داشته باشد اما در مقابل دشمن، قد علم می‌کند.

او به جنبه فرهنگی این آیه اشاره و بیان کرد: پیامبر گرامی اسلام (ص) در هدایت و ارشاد مردم سر از پا نمی‌شناخت. آنقدر پیغمبر اکرم (ص) نسبت به مردم ارشاد و هدایت آن‌ها دلسوز و مهربان بود که خودش گاهی اذیت می‌شد.

وی تاکید کرد: از عوامل تأثیر گذار در دیگران به لحاظ فرهنگی دلسوزی و مهربانی و بی توقع بودن و تواضع و فروتنی است که همه اینها در همین آیه شریفه که الان مورد بحث ما است جمع شده‌اند یعنی، علیکم رئوف رحیم.