به گزارش خبرنگار مهر، آئین تکریم و معارفه رئیس بنیاد ایران‌شناسی در روز سه‌شنبه ۲۱ اسفند ماه با حضور معاون اول رئیس جمهور و جمعی از مدیران و شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی، پژوهشگران و صاحبان اندیشه در بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد.

دکتر علی اکبر صالحی رئیس جدید بنیاد ایران‌شناسی در سخنان خود با اشاره به اینکه همواره با فضای بنیاد ایران‌شناسی و مطالعات مرتبط با ایران آشنا و درگیر بوده است گفت: در دوره‌ای که معاون آموزشی وزارت علوم بودم، به طور کاملی در جریان تأسیس بنیاد ایران‌شناسی قرار داشتم و در سال‌های نخست به همراه زنده‌یاد دکتر حسن حبیبی در هیئت امنا بنیاد عضویت داشتم.

وی در ادامه با اشاره به دوره ریاست دکتر حسن حبیبی در بنیاد ایران‌شناسی افزود: عشق دکتر حبیبی به وطن یک الگو بود و دل او هموار برای ایران می‌تپید. ایشان بنیاد ایران‌شناسی را به عنوان گران‌ترین میراث از خود به جا گذاشت و ما امیدواریم که وارث خوبی برای آن باشیم.

دکتر صالحی در ادامه سخنان خود با تقدیر از زحمات آیت‌الله سید محمد خامنه‌ای و دکتر محمد حسین رجبی‌دوانی رؤسای گذشته این مجموعه، خاطرنشان ساخت: ایران عزیزمان در همه ابعاد از جمله فرهنگی، تمدنی، جغرافیایی بسیار وسیع است. بنابراین هر اندازه برای ایران کار کنیم، باز هم کم است. لذا امیدوارم بتوانیم افق دورتری را ببینم و کاری درخور ایران بزرگ انجام دهیم. رئیس بنیاد ایران‌شناسی در ادامه سخنانش به این موضوع اشاره داشت که خدمتگزاری در نظام جمهوری اسلامی را یک موهبت می‌داند و از این رو مسئولیت خطیر مدیریت بنیاد ایران شناسی را فرصتی مغتنم می‌داند تا در کنار همه دلسوزان ایران، به شناخت، معرفی و اعتلای هویت ملی و تمدنی کشورمان بپردازد.

وی ادامه داد: بنده خود را رئیس بنیاد نمی‌دانم بلکه خدمتگزاری کوچک در تسهیل و تمهید زمینه‌های مطالعه و تحقیق در حوزه‌های مختلف ایران شناسی می‌دانم لذا از خداوند متعال با دعای خیر شما طلب توفیق دارم.

صالحی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ایران همواره سرچشمه خرد، هنر، دانش و حکمت بوده است و شناخت این میراث تنها یک وظیفه علمی یا تاریخی نیست، بلکه نیاز امروز و فردای ماست. آن هم در جهانی که هویت‌ها با روایت پردازی و تصویرسازی‌های تحریف شده به چالش کشیده می‌شود. بنابراین رسالت جمعی ما این است که روایت و تصویر واقعی از میهن عزیزمان، ایران تدوین و ترویج کنیم. در این راستا ایران شناسی نه یک حوزه فردی، بلکه عرصه‌ای است که با همکاری، همدلی و همفکری همگان به شکوفایی می‌رسد.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی گفت: بدانیم که رمز ماندگاری ایران به عنوان یک ملت در طول هزاران سال، مدیون صبر در مقابل شدائد، حلم در تعامل با یکدیگر، ابتکار و نوآوری در بزنگاه‌های تاریخی، آزادمنشی و آزاد اندیشی و دوری از تعصب و ناهنجاری بوده است. این رمز پایداری این ملت بزرگ است البته در دنیای امروز با استفاده از انواع شیوه‌های تبلیغاتی و ابزارهای روزآمد، سعی وافر در ربایش ذهن جوانان ما دارند تا آنان را از تعلق خاطر به هویت اصیل و مام میهن خود دور کنند. اینجاست که وظیفه ایران شناسان در صیانت از این تهاجم بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

دکتر علی اکبر صالحی افزود: ایران گهواره‌ایست که در طول تاریخ خود، فرهنگ، هنر، علم و ادب و فتوت را در خود پرورش داده و به جهان عرضه کرده است. بنابراین تاکید می‌کنم که رسالت ایرانشناسی به عنوان ارگانی علمی و فرهنگی، شناسایی این گنجینه‌های بی‌بدیل و انتقال آن به نسل‌های آینده است. البته با نگاهی ژرف به تحولات خیره کننده اجتماعی و فرهنگی جوامع بشری و ترسیم تصویری روشن از دورنمای آن و تبیین و تعیین جایگاه مؤثر ایران در این چشم‌انداز که اهمیت بالایی دارد.

علی اکبر صالحی افزود: دنیا در حال تحول است و مهم است که بدانیم چگونه جایگاه ایران را با تحولی که در دنیا می‌بینیم تبیین و تعریف کنیم و جایگاهش را مشخص کنیم. این خود چالش بزرگی است که سعی خواهم کرد تا از طریق تشکیل اتاق‌های فکر، نقشه راه معقولی در حوزه‌های مختلف مربوط به پژوهش‌های ایران‌شناسی با استفاده از فناوری‌های نوین و از طریق تقویت دیپلماسی فرهنگی و گسترش همکاری‌های علمی و فرهنگی بین‌المللی تدوین و به صورت جمعی اجرا کنیم.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی در بخش پایانی سخنان خود گفت: زبان فارسی رمز و نماد وحدت و انسجام ملی ماست. به عبارت دیگر این زبان شیرین همچون نگینی است که ستاره‌های مرتبط با زبان‌ها و گویش‌های دیگر دور آن حلقه زده‌اند زبان فارسی نخ تسبیحی است که همه طیف‌ها را به هم پیوند می‌زند. اصل ۱۵ قانون اساسی بر آموزش زبان مادری تاکید کرده اما برخلاف بعضی برداشت‌ها، منظور این اصل از قانون اساسی، آموزش و یادگیری علوم به زبان مادری نیست.

پیش از صحبت‌های دکتر علی اکبر صالحی، دکتر محمد حسین رجبی دوانی رئیس پیشین بنیاد ایران‌شناسی نیز در سخنانی ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات، از مرحوم دکتر حبیبی مؤسس بنیاد ایران‌شناسی تجلیل نمود و بیان داشت که ایشان با همت و عشق خود بنیاد ایران شناسی را برای شناسایی و شناساندن هرچه بهتر تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران زمین بنا نهاد و آثار ارزشمندی را از خود در دوران ریاست خویش باقی گذاشت. حضرت آیت الله سید محمد خامنه‌ای که به رغم مشکلات و مسائلی که از نظر بودجه و امکانات برای بنیاد وجود داشت، این بنیاد را در مسیر خود هدایت کردند و آثار ارزنده و علمی خوبی در زمان ریاست ایشان پدید آمد و نشست‌های علمی برجسته‌ای برگزار شد.

رجبی‌دوانی رئیس پیشین بنیاد با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در دوره دو سال و نه ماهه ریاست خویش بر بنیاد ایران‌شناسی افزود: شعار ما هنگام پذیرش این مسئولیت این بود که بنیاد ایران شناسی خانه همه ایرانیان، همه اقوام عزیز ایرانی با هر دین و آئین الهی است که قلب آن‌ها به عشق ایران و برای سربلندی ایران زمین می‌تپد. در این راستا ما بنا بر رهنمودهای ایرانی‌ترین ایرانی و عاشق سربلندی ایران یعنی رهبر معظم انقلاب اسلامی که اندیشه‌ها، منویات و رهنمودهای فراوانی برای عزت ایران و پاسداشت زبان ملی و زیبای فارسی ما داشتند، تلاش کردیم که هویت ارزشمند ایرانی اسلامی را، اساس فعالیت‌های خود قرار دهیم و فعالیت‌های بنیاد در این مسیر حرکت کند.

وی در ادامه گفت: هویت بزرگ ایرانی اسلامی ما متأسفانه در دهه‌های اخیر مورد هجمه شدید دشمنان سرسخت مردم ایران و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران قرار داشته است و مبنای فعالیت‌های پژوهشی و نشست‌های علمی ما بر اساس سه دوره تاریخی ایران زمین تعریف کردیم. ایران باستان، ایران دوره اسلامی و ایران دوران انقلاب اسلامی سه دوره تاریخی فوق می‌باشد. در راستای عمل به این هدف، در جلسه هیئت امنای بنیاد ایران شناسی که در ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۱ با حضور رئیس جمهور شهید آیت‌الله رئیسی برگزار شد، موارد ارزشمندی به تصویب رسید که عبارتند از ایجاد قرارگاه هویت ملی به محوریت بنیاد ایران شناسی، تصویب جایزه و نشان ایران‌شناسی، تصویب تأسیس مدارس ایران شناسی، برقراری درس ایران شناسی در مدارس و دانشگاه‌ها و مهم‌تر از همه، تأسیس نمایشگاه و موزه دائمی ادوار سه گانه تاریخ و تمدن ایران برای به نمایش گذاردن عظمت‌های ایران عزیز ما در این ادوار سه گانه که همکاران عزیز ما در معاونت پژوهش بنیاد ایران‌شناسی، طرح‌نامه‌های این کلان پروژه‌ها را تدوین کردند و در شش مورد پژوهش‌های مقدماتی آن را به انجام رسانده‌اند.

رئیس پیشین بنیاد ایران‌شناسی برگزاری ۵۹ نشست تخصصی علمی، ۱۸ کارگاه آموزشی، ۴ نمایشگاه، ۱۱ نکوداشت از چهره‌های خدوم ایران زمین، ۱۵ سلسله نشست باز ایران شناسی، مجموعه نشست‌های ایران شناسی در فراسوی مرزها برای بررسی آثار ایران شناسان خارج از کشور، بزرگداشت و تکریم استادان شاخص ایران شناسی را از جمله فعالیت‌ها و اقدامات انجام شده در دوران مدیریت خود برشمرد.

وی در ادامه دیدار با فرزانگانی همچون مرحوم استاد عبدالله انوار، استاد دکتر مهدی محقق استاد صفی‌نژاد و استاد کیخسرو خروش و ثبت و ضبط دیدگاه‌ها و رهنمودهای آن‌ها که در قالب کتابی در آستانه انتشار و گرامی داشت مرحوم دکتر حسن ذوالفقاری، انتشار فصلنامه مطالعات ایران شناسی، برگزاری ۸ دوره دانش افزایی ایران شناسی و طراحی و اجرای بزرگترین نقاشی قهوه‌خانه‌ای جهان از جمله سایر دستاوردهای دوره مدیریت خود دانست و در نهایت به انتشار هفت کتاب از دوران قبل که معطل مانده بود و ۱۶ کتاب جدید، مشارکت در چاپ و نشر دو اثر فاخر، برگزاری جشنواره فیلم اقوام ایرانی، توجه خاص به اقلیت‌های دینی و حرمت نهادن بر آن‌ها با دیدار با خانواده شهدای اقلیت، بزرگداشت شهید آیت‌الله رئیسی با حضور نمایندگان اقلیت‌های دینی، تأسیس ۴ شعبه استانی و دفن پیکر پاک مطهر و مقدس شهید گمنام در بنیاد ایران شناسی، اشاره نمود.

دکتر رجبی‌دوانی در فراز پایانی سخنان خود، دکتر صالحی را فردی با انگیزه و دغدغه بالا برای تحقق اهداف رهبر معظم انقلاب در ارتباط با هویت ایرانی اسلامی و بزرگداشت ایران عزیز معرفی نمود و آمادگی خود را در راستای کمک و یاری به ایشان اعلام نمود.

محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور پس از گرامیداشت یاد مرحوم دکتر حسن حبیبی خاطر نشان کرد: در فرمایشات مقام معظم رهبری و بیانیه گام دوم بر مرجعیت زبان فارسی تاکید شده است. مرجعیت زبان فارسی یعنی اعتلای ایران. به کشورهای منطقه که سفر می‌کنیم از ایرانی بودن احساس غرور می‌کنیم. افتخار می‌کنند که با ایران تمدن مشترک دارند.

وی افزود: ما بحث‌های مفصلی در خصوص مؤسسه ایران شناسی داشتیم. امروز ما با مسئله ایران‌هراسی روبه‌رو هستیم. که ظلم به تمدن است. تمدن ایرانی و فرهنگ ایرانی راه نجات بشریت در کنار اسلام است. فرهنگ ایران و فرهنگ اسلام را جدا نمی‌کنیم. کلمه ایران یعنی ایران اسلامی. نتیجه تمدن غرب می‌شود غزه. نتیجه تمدن ایران یعنی افتخار و غرور.

عارف در ادامه گفت: این ایران هراسی به صورت کاذب توسط مدعیان تمدن تحمیل شده است. ما راهی نداریم جز این‌که با زبان آنان و با استفاده از افرادی که این تمدن را می‌شناسد مسئله را حل کنیم. توصیه ما عموماً این بود که چند چهره شاخص برجسته بین‌المللی را دعوت کنیم به ایران بیایند. تجربه خود من در کنفرانس‌هایی که از اساتید به نام دعوت می‌کردیم، عموماً وقتی از ایران می‌رفتند بالای ۹۰ درصد نظر آنان عوض می‌شد.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر این‌که «این تمدن و فرهنگ ما است» ادامه داد: ما چون با آن زندگی می‌کنیم خیلی حس نمی‌کنیم. من صادقانه سوال می‌کنم که از کارشناسانی که از ایران رفتند بعد از یکسال زندگی در خارج از کشور نظرشان را بپرسید. آنان که صادق هستند می‌گویند از رفتن پشیمان هستیم. ما خیلی مشکل داریم. در زمینه نخبگان و دانشمندان نمی‌توانیم معیشت مناسب برای آنان و ابزار لازم برای آنان را فراهم کنیم. خارج که می‌روند این دو مشکل را ندارند اما با مشکل فراتر روبه‌رو می‌شوند. این مشکل نبود تمدن ایرانی است.

وی افزود: باید قدر نخبگان در جامعه دانسته شود. کشورهای اوراسیا و کشورهای اکو و کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی اولویت اول هستند که ایران را به آنان معرفی کنیم. گاهی کشورها عربی تحت تأثیر فرهنگ تحمیلی هستند و واژه ایران‌هراسی را به صورتی در آن حس می‌کنیم. گاهی در مذاکرات خصوصی حس می‌کنیم تحت تأثیر آن واژه هستند. وقتی یک کشور اسلامی می‌پرسد که آیا دنبال سلاح هسته‌ای هستید قابل تعجب است. برای ما یک قطره خون هم ارزش دارد. این فرهنگ ایرانی نمی‌تواند به سراغ سلاح هسته‌ای برود. در ذات فرهنگ ایرانی است که باید کسب علم کند و از فناوری پیشرفته حداکثر استفاده را کند. فناوری هسته‌ای را در جهت اعتلای انسانیت و رفع مشکلات جامعه باید استفاده کنیم. در این زمینه نه با کسی مشورت می‌کنیم و نه دستور می‌گیریم. هر چه به دست آوردیم در اختیار همه قرار می‌دهیم.

وی ادامه داد: غربی‌ها باید توجه کنند که اسناد بالادستی ما به تأیید یک مرجع دینی می‌رسد. غربی‌ها مرجعیت را در اسلام و شیعه درک نمی‌کنند. باید دیپلماسی ایران شناسی را جلو ببریم. آقای دکتر صالحی این مسئولیت با شماست. یکی از اولویت‌های ما دیپلماسی ایران‌شناسی است. این یعنی ارتقای اخلاق و معرفت در دنیا. این یعنی حاکمیت صلح. تمدن ایرانی همواره با سلاح عجین بوده است. در طول این ۵۰ سال هم همواره نشان دادیم با هیچ کس دعوایی را شروع نکردیم، اما با هیچ احدی که کوچک‌ترین نگاهی به یک سانتی از زمین ما دارد کنار نمی‌آییم. مدافعین قدری هستیم. یک جوان ۱۴ ساله ما می‌تواند با یک دسته نیروهای سازمان یافته و آموزش یافته غرب روبه‌رو شود. این تمدن ایران است.

عارف افزود: ما اهل صلح هستیم. دنبال توسعه دانش خود در همه جوانب هستیم. این هم در سند چشم‌انداز آمده است. برای این وظیفه ملی باید دیپلماسی ایران شناسی به کمک دیپلماسی سیاسی بیاید. هم عرض این دوتا دیپلماسی علمی است. دکتر صالحی فارغ التحصیل بهترین دانشگاه دنیاست. هر جایی هم کاری را پذیرفت موفق شد. اینجا هم خیلی ناز ایشان را کشیدیم تا پذیرفت. حضور ایشان در فرهنگستان علوم نعمتی است. رویکرد علمی و دراز مدت دارند. این چهره امروز به مؤسسه ایران شناسی آمده است. ما چیزی نمی‌خواهیم اختراع کنیم وظیفه ما حفظ این امانت است که به دست ما رسیده است. تا به امروز کوتاهی کردیم.

وی ادامه داد: ارتقای ایران شناسی یعنی ارتقای جایگاه علمی کشور. شما زمانی که به کشورهای حوزه تمدن ایران سفر می‌کنید احساس نمی‌کنید در یک کشور خارجی هستید. باید این سرمایه را حفظ کنیم. باید غفلت‌ها را جبران کنیم. خواهش می‌کنیم دکتر علی اکبر صالحی برنامه راهبردی کیفی را تدوین کند. ما دو مسئله داریم. یکی رسیدن به مرجعیت علمی زبان فارسی است. مزیت ما نیروی انسانی برجسته و عالمی است که باید در همه امور محل مشورت و تصمیم‌گیری باشند. اِن شاالله این مؤسسه با یک برنامه جامع حرکت خواهد کرد. امیدوارم به اتفاق چهره‌های فعالی که در کشور و دانشگاه داریم موفق خواهیم شد. امیدوارم خداوند توفیق دهد در مسیر ارتقای نظام خود و حاکمیت ارزش‌های خود و اعتلای ایران و زبان فارسی موفق باشیم.

عارف در بخش دیگری از سخنان خود با یادآوری ویژگی مسئولیت‌پذیری دکتر حسن حبیبی بنیانگذار بنیاد ایران‌شناسی بود اظهار کرد: هر جا که مشکلی بود ایشان مسئولیت می‌پذیرفت، اما به این بنیاد علاقه ویژه داشت. در یکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث ریاست فرهنگستان زبان بود خیلی همه اصرار کردند که ایشان ریاست فرهنگستان را بپذیرد. برای اولین بار دیدم امتناع کرد. آخرش خسته شد و دلیل مخالفت را گفت؛ طبق قانون اساسی یک فرد نمی‌تواند دو شغل داشته باشد. ایشان چون رئیس بنیاد ایران شناسی بود از پذیرفتن مسئولیت فرهنگستان زبان فارسی امتناع کرد. گفت به شرطی که شورای عالی انقلاب فرهنگی دو شغلی مرا بپذیرند قبول می‌کنم. شورا به اتفاق آرا تصویب کرد دو شغلی بودن ایشان منعی ندارد. ایشان هر دو مسئولیت را پذیرفت. یاد این استاد برجسته و تأثیر گذار در انقلاب را گرامی می‌داریم.

وی ادامه داد: ان‌شاالله راه ایشان در این مؤسسه مهم و کلیدی ادامه پیدا کند. من صمیمانه از زحمات دکتر رجبی هم تشکر می‌کنم. اصولاً کار فرهنگی کار مشکلی است. در مؤسسه‌ای حرف می زنیم که شاخص‌ها کیفی است. به همین دلیل توقع گزارش سالانه نداریم. آن‌چه که کشور ما نیاز دارد روند کارهاست. روند فعالیت این بنیاد نشان می‌دهد در خصوص رسالت این مؤسسه و اساسنامه این مؤسسه جلو رفتیم. هم تبریک می‌گویم و هم تشکر می‌کنم از دوست ۴۰ ساله خودم دکتر صالحی که این مسئولیت را پذیرفتند.

معاون اول رئیس‌جمهور افزود: دکتر صالحی یک چهره علمی، آرام و اخلاق مدار است. در طول این ۴۰ سال در آموزش عالی ایشان مسئولیت پذیری بالایی داشت. ایشان مسئولیت یکی از دانشگاه‌های برتر کشور و منطقه را در سال‌های ابتدایی انقلاب فرهنگی داشتند. از سوی دیگر ایشان یک دیپلمات اخلاق مدار است برای ما دانشگاهیان افتخار بود که یک دیپلمات اخلاق مدار را تحویل دادیم. شناختی که از فرهنگ‌ها و زبان‌ها دارند و تعصبی که به ایران دارند خیلی مهم است.

در پایان این مراسم حکم ریاست بنیاد ایران‌شناسی که توسط رئیس جمهور صادر شده است توسط دکتر عارف معاون اول ایشان به دکتر صالحی رئیس جدید بنیاد ایران‌شناسی اهدا و همچنین از زحمات دکتر رجبی‌دوانی با اهدا لوح و هدایایی قدردانی شد.