بوشهر- خبرگزاری مهر: استان بوشهر با اقلیم گرم و خشک و محدودیت منابع آبی، با چالش‌های جدی در زمینه کشاورزی مواجه است که نیاز است تغییراتی در این زمینه ایجاد شود.

تداوم شیوه‌های سنتی کشاورزی با نیاز آبی بالا، نه تنها منابع ارزشمند آب را به هدر می‌دهد، بلکه پایداری کشاورزی و امنیت غذایی منطقه را نیز به خطر می‌اندازد.

در این شرایط، حرکت به سمت کشاورزی کم‌آب‌بر، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. این رویکرد نوین، با تکیه بر انتخاب گونه‌های گیاهی مقاوم به خشکی، بهره‌گیری از روش‌های آبیاری نوین و مدیریت بهینه منابع، می‌تواند ضمن حفظ و احیای منابع آبی، تولید محصولات کشاورزی را نیز تضمین نماید.

ضرورت تغییر الگوی کشت

یکی از فعلان حوزه کشاورزی استان بوشهر به خبرنگار مهر گفت: تغییر الگوی کشت در استان بوشهر، مستلزم جایگزینی تدریجی محصولات پرآب با گیاهانی است که نیاز آبی کمتری دارند و با شرایط اقلیمی منطقه سازگارترند.

بهمن حاجب بیان کرد: این تغییر، می‌تواند شامل کشت گیاهان علوفه‌ای کم‌آب، درختان میوه مقاوم به خشکی، و گیاهان صنعتی با نیاز آبی پایین باشد.

وی تاکید کرد: انتخاب این گونه‌ها، باید بر اساس مطالعات دقیق و جامع، با در نظر گرفتن عواملی همچون ارزش اقتصادی، پتانسیل بازار، سازگاری با شرایط خاک و آب و هوای منطقه، و اثرات زیست‌محیطی انجام شود.

گزینه‌هایی برای آینده کشاورزی بوشهر

این کارشناس حوزه کشاورزی خاطرنشان کرد: تنوع گسترده‌ای از گیاهان کم‌آب‌بر وجود دارد که می‌توانند در استان بوشهر کشت شوند که گیاهان علوفه‌ای، درختان میوه، گیاهان صنعتی و گیاهان دارویی از این دسته هستند.

وی ادامه داد: کشت گیاهان علوفه‌ای کم‌آب مانند سورگوم، ارزن، و یونجه‌های مقاوم به خشکی، می‌تواند نیاز دامداران منطقه به علوفه را تأمین کرده و از فشار بر مراتع طبیعی بکاهد.

حاحب بیان کرد: کشت گیاهان صنعتی با نیاز آبی پایین مانند کنجد، گلرنگ، و پنبه‌های مقاوم به خشکی، می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال و درآمد برای کشاورزان، به تنوع بخشیدن به اقتصاد کشاورزی منطقه نیز کمک کند.

وی افزود: گیاهان دارویی کم‌آب مانند آویشن، رزماری، و زیره سبز، به دلیل ارزش افزوده بالا و تقاضای رو به رشد در بازارهای داخلی و خارجی، می‌توانند به عنوان یک منبع درآمد پایدار برای کشاورزان بوشهری مطرح شوند.

توسعه کاشت گیاهان کم‌آب‌بر در بوشهر

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: با توجه به شرایط و محدودیت‌های منابع آب کشاورزی، توسعه کاشت گیاهان کم آب بر از جمله گیاهان دارویی در قالب برنامه‌های اصلاح الگوی کاشت یکی از راهکارهای اثر بخش در بهبود و بهره وری منابع آبی است.

در سال زراعی جاری حدود ۱۰۰ هکتار از سطح مزارع استان در قالب طرح جهش تولید در دیمزارهای استان به کشت گیاه دارویی زیره سبز اختصاص یافته است کبری توکلی اظهار کرد: کوتاه بودن مراحل رشد و نمو تا برداشت، نیاز آبی بسیار کم، مقاومت به شرایط خشکی و بازار فروش مناسب‌، این محصول دارویی از مهمترین مزیت‌های کاشت و توسعه گیاه دارویی زیره سبز است.

وی تصریح کرد: در سال زراعی جاری حدود ۱۰۰ هکتار از سطح مزارع استان در قالب طرح جهش تولید در دیمزارهای استان به کشت گیاه دارویی زیره سبز اختصاص یافته است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی بوشهر آگاهی بخشی به شرکت‌های خصوصی در زمینه ورود آن‌ها به انجام کشت‌های قراردادی، برنامه ریزی در جهت اعطای تسهیلات به کشاورزان و نیز پیگیری انعقاد بیمه کشاورزی این محصول، از عوامل مهم و تأثیرگذار در توسعه کاشت این گیاه دارویی عنوان کرد.

توکلی با اشاره به اینکه کاشت زیره‌سبز در استان در آبان ماه و برداشت آن در اواخر اسفند صورت می‌پذیرد افزود: در سال زراعی جاری کشت این گیاه عمدتاً در شهرستان‌های تنگستان، دشتستان، دیلم، بوشهر و دشتی انجام شده است.

استفاده از روش‌های آبیاری نوین

یک کارشناس حوزه آب نیز به خبرنگار مهر گفت: استفاده از روش‌های آبیاری نوین، نقش حیاتی در افزایش بهره‌وری آب و کاهش هدر رفت آن در کشاورزی کم‌آب‌بر دارد.

حسن موسوی بیان کرد: روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای، آبیاری زیرسطحی، و آبیاری بارانی کم‌فشار، می‌توانند با رساندن آب به طور مستقیم به ریشه گیاهان و جلوگیری از تبخیر سطحی، مصرف آب را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.

وی خاطرنشان کرد: مدیریت بهینه منابع آب، شامل اقداماتی همچون جمع‌آوری آب‌های سطحی و بارندگی، استفاده از آب‌های بازیافتی، و جلوگیری از آلودگی منابع آب است.

موسوی افزود: احداث سدها و بندهای خاکی، ایجاد آب‌بندها، و استفاده از سیستم‌های جمع‌آوری آب باران، می‌تواند به افزایش ذخایر آبی منطقه کمک کند. همچنین، استفاده از آب‌های بازیافتی تصفیه شده برای آبیاری مزارع و باغات، می‌تواند فشار بر منابع آب شیرین را کاهش دهد.

کشاورزی کم‌آب‌بر، نه تنها یک راهکار برای مقابله با کمبود آب، بلکه فرصتی برای توسعه پایدار و رونق اقتصادی استان بوشهر است. با اتخاذ رویکردهای نوین، بهره‌گیری از دانش و فناوری‌های روز، و مشارکت فعال کشاورزان و مسئولین، می‌توان آینده‌ای روشن برای کشاورزی این منطقه رقم زد.

توسعه کشاورزی کم‌آب‌بر در استان بوشهر، نیازمند حمایت‌های دولتی در زمینه‌های مختلف است. ارائه تسهیلات و اعتبارات کم‌بهره به کشاورزان برای تغییر الگوی کشت و تجهیز مزارع به سیستم‌های آبیاری نوین، آموزش و ترویج روش‌های کشاورزی کم‌آب‌بر، و حمایت از تحقیقات و پژوهش‌های مرتبط با گیاهان مقاوم به خشکی، می‌تواند نقش مؤثری در تحقق این هدف ایفا کند.