به گزارش خبرنگار مهر، داریوش اسماعیلی رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی امروز در نشست خبری گفت: توجه و توسعه به اقتصاد دریامحور یکی از کارهای اساسی سازمان زمین‌شناسی است که در برنامه هفتم توسعه نیز برای ما تکلیف شده است. در این زمینه ما هم منابع معدنی دریا را شناسایی و و سرمایه‌گذاران را به آن سمت معرفی می‌کنیم. همچنین زیرساخت‌های دریایی را مانند تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، رسوب‌شناسی فراهم می‌کنیم.

وی افزود: سازمان زمین‌شناسی از لحاظ ساختاری اداره‌کل برای تقویت اقتصاد دریامحور ایجاد کرده است، برنامه ۵ ساله‌ای در این زمینه با برش‌های سالانه پیشنهاد شده است.

اسماعیلی با بیان اینکه توجه ویژه دولت در این زمینه توجه به بخش مکران است، گفت: با نماینده رئیس‌جمهور در زمینه اقتصاد دریامحور هم جلساتی داشته‌ایم.

وی در پاسخ به این سوال که جایگزینی نفت به‌جای معدن با توجه به مسئله ناترازی انرژی چگونه امکان‌پذیر است؟ گفت: اصل موضوع امکان‌پذیر است، ایران در نوار کوه‌های آلپ – هیمالیا قرار دارد و هر کشوری که در این نوار قرار دارد، دارای دو ویژگی زلزله‌خیز و معدن‌خیز است.

اسماعیلی بیان کرد: با هزینه حدود ۲۵۰ میلیارد تومان در کردستان با تهیه نقشه‌های یک‌پنجاه‌هزار کشفیاتی در زمینه طلا، سنگ‌آهن و مس داشته‌ایم. لذا جایگزینی معدن به‌جای نفت امکان‌پذیر است، اما برای رسیدن به آن مفروضاتی لازم است و لذا باید دولت اعتبار بگذارد و تجهیزات حفاری‌های قدیم و امکانات موردنیاز را فراهم کند.

معاون وزیر صمت در ادامه در خصوص مخاطرات زمین‌شناسی مانند فرونشست جاده‌های حیاتی کشور و بهره‌برداری‌های غیراصولی گفت: فرونشست یکی از مخاطرات اساسی ما است و سازمان زمین‌شناسی در این زمینه می‌تواند فقط مطالعه و اعلام خطر کند. سازمان اولین گزارشات را در این زمینه حدود ۲۲ سال پیش ارائه داده است و بعد از آن منطقه استان تهران که در آن زمان شامل قزوین، قم و البرز می‌شده را مطالعه کرده و نزدیک ده جلد گزارش را در این زمینه آماده کرده و گزارشات را به مسئولین مربوطه ارائه کرده است.

وی افزود: به دنبال آن حدود ۶ استان کشور را مورد مطالعه قرار داده و گزارشات را به ستاد بحران کشور و وزارت‌خانه‌های مرتبط از جمله وزارت کشور و وزارت نیرو ارائه داده است.

فرونشست مرودشت بسیاری جدی است

اسماعیلی با اشاره به فرونشست منطقه مرودشت گفت: این موضوع بسیار جدی است و اخطار پیشگیرانه را به‌زودی به مسئولین ارسال می‌کنیم.

وی در رابطه با عوامل تأثیرگذار بر این موضوع گفت: عواملی مختلفی بر فرونشست زمین مؤثر است، اما دلیل اصلی و حتی بیش از ۹۵ درصد، علت فرونشست برداشت بی‌رویه آب است. در حال حاضر حدود ۱۴۵ تا ۱۵۰ میلیارد مترمکعب ناترازی آب در سفره‌های زیرزمینی داریم، یعنی آبی که برداشت شده اما جبران نشده است.

معاون وزیر صمت اظهار کرد: حتی در حاشیه دریا در مازندران و گلستان نیز شاهد فرونشست هستیم، البته ممکن است در این مناطق زمین شکاف برندارد، اما نکته این است که در این مناطق آب شور دریا، ذخایر آبی شیرین را از بین می‌برد. یعنی آب شیرین را برداشت می‌کنیم و بعد آب شور دریا جایگزین می‌شود.

وی افزود: بنابراین طرحی به‌عنوان نهضت ملی کاهش مصرف آب از سوی معاون اول به ما محول شده است و لذا باید مصرف و برداشت آب را در کشاورزی، صنعت و حتی مصارف خانگی کاهش داد.

اسماعیلی بیان کرد: بیش از ۹۰ درصد مصرف آب در کشاورزی است. در بعضی از نقاط فارس ۴۵۰ متر زمین را حفر می‌کنند تا به آب برای کشت هندوانه برسند، این در حالی است که یک کیلو هندوانه ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا فرونشست زمین تخت جمشید را هم تحت تأثیر قرار داده است، گفت: نگرانی جدی وجود ندارد، اما باید پیشگیری کنیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: در دولت چهاردهم نقشه راه کلی اکتشافات معدنی در ۱۴ محور ترسیم شده و تاییدیه آن از وزارت صمت اخذ شده است.

تدوین طرح کاهش مصرف آب

وی با اشاره به اهمیت موضوع آب در کشور، از تدوین طرح نهضت ملی کاهش مصرف آب خبر داد و گفت: یکی از مسائل اساسی کشور، موضوع آب است که در همین راستا، جلسه‌ای با حضور معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل شد و سازمان زمین‌شناسی مأموریت یافت تا طرحی برای کاهش مصرف آب در کشور تدوین کند؛ این طرح با مشارکت نخبگان آب‌شناس کشور تهیه و به معاونت اول رئیس‌جمهور تقدیم شده است.

ارائه سند آمایش سرزمین تا ۶ ماه آینده

معاون وزیر صمت درباره تدوین سند آمایش سرزمین افزود: تدوین سند آمایش سرزمین برای کل بخش معدن در حیطه وظایف و اختیارات معاونت معدنی است اما سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، سند راهبردی عملیاتی پنج ساله را در دست تدوین دارد و برای کل بخش اکتشاف کشور در آن سند برنامه‌ریزی خواهد کرد. به این ترتیب اگر بخش معدن شامل بخش اکتشاف، بهره‌برداری و صنایع معدنی و فرآوری باشد، در بخش اکتشاف، حتماً این کار در دستور کار سازمان قرار دارد و امید است طی پنج الی شش ماه آینده سازمان بتواند این سند را ارائه دهد.

کمتر از ۱۰ درصد پهنه‌ها اکتشاف شده است

وی همچنین در خصوص اینکه با توجه به اتمام سنگ‌آهن در معادن سطحی مانند چادرملو و گل‌گهر و لزوم اکتشافات عمیق، این اکتشافات تا چه عمقی از زمین رو شامل می‌شود، گفت: اکتشافاتی که تاکنون در کشور انجام شده است، تمام سطح را پوشش نداده و کمتر از ۱۰ درصد پهنه‌های مذکور اکتشاف شده است. همچنین تاکنون بالغ‌بر ۶۵۰ کیلومتر پرواز انجام شده است اما میزان زمین نیازمند ژئوفیزیک هوایی حدود پنج میلیون کیلومتر خطی است.

اسماعیلی افزود: یکی از برنامه‌های سازمان این است که با انجام ژئوفیزیک هوایی به اکتشافات عمیق بپردازد. البته ابتدا داده‌های پایه، تولید و کانی‌ها نیز معرفی خواهند شد؛ سپس گام بعدی اکتشافات زمینی تکمیلی و حفاری‌های عمیق خواهد بود. این سازمان طی مذاکرات متعدد با شرکت‌هایی نظیر گل‌گهر برای اکتشافات عمیق همکاری دارد.

وی بیان کرد: در حال حاضر، دو هلیکوپتر قدیمی در اختیار سازمان است که هزینه‌های نگهداری آن‌ها بسیار بالا است بنابراین، تصمیم گرفته‌ایم تا از شرکت‌های خصوصی برای انجام پروژه‌های ژئوفیزیک هوایی استفاده کنیم.

معاون وزیر صمت با اشاره به استفاده از فناوری‌های نوین در سازمان زمین‌شناسی، افزود: هوشمندسازی فرآیندها و استفاده از هوش مصنوعی یکی از اولویت‌های اصلی سازمان است؛ ما در حال راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند برای مدیریت داده‌ها و نظارت بر پروژه‌ها هستیم. همچنین، سامانه زمین‌برداشت آنلاین را راه‌اندازی کرده‌ایم که به کارشناسان امکان می‌دهد تا به صورت لحظه‌ای بر فعالیت‌های میدانی نظارت کنند که این سامانه به‌زودی به‌طور کامل عملیاتی خواهد شد.

اسماعیلی همچنین به موضوع پایگاه داده‌های علوم زمین اشاره کرد و گفت: داده‌های زمین‌شناسی باید در اختیار بخش خصوصی و سایر ذینفعان قرار گیرد که در گذشته، بسیاری از داده‌ها طی ۴۰ سال در داخل سازمان حبس می‌شد، اما ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا تمام داده‌ها را پس از تولید، در اختیار عموم قرار دهیم. حتی جدیدترین نقشه‌های تهیه‌شده نیز پس از سه ماه در پایگاه داده‌ها منتشر خواهند شد.

وی با تأکید بر نقش بخش خصوصی در توسعه بخش معدن، افزود: دولت وظیفه دارد تا اطلاعات پایه را تولید و در اختیار بخش خصوصی قرار دهد که این اطلاعات می‌تواند تا ۶۰ درصد ریسک سرمایه‌گذاری در بخش معدن را کاهش دهد.

اسماعیلی اظهار کرد: سازمان زمین‌شناسی دیگر سراغ گواهی کشف نخواهد رفت و این وظیفه را به بخش خصوصی واگذار می‌کند؛ وظیفه اصلی ما تولید اطلاعات پایه، انجام اکتشافات عمیق و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در حوزه اکتشافات معدنی است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور از برنامه‌های این سازمان برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی و پتانسیل‌یابی اقتصادی خبر داد و گفت: در سال آینده برنامه داریم تا ۱۲۰ ورقه نقشه‌های زمین‌شناسی تهیه کنیم که معادل ۳۶۰ پروژه است، این در حالی است که در چهار سال گذشته کمتر از ۸۰ ورقه نقشه تهیه شده است. برای این کار، ۲۰ نقشه توسط خود سازمان انجام می‌شود و ۱۰۰ نقشه دیگر به بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط واگذار خواهد شد.

رئیس سازمان زمین‌شناسی در ادامه با اشاره به نقش مهم منابع معدنی دریایی، از برنامه‌ریزی برای شناسایی و بهره‌برداری از این منابع خبر داد و تأکید کرد: در برنامه هفتم توسعه، وظیفه سازمان زمین‌شناسی شناسایی منابع معدنی دریا و معرفی آن‌ها به سرمایه‌گذاران است.

به گفته اسماعیلی، بهره‌برداری از منابعی مانند نمک و عناصر ارزشمند موجود در آب‌های دریایی، یکی از محورهای توسعه معدنی کشور خواهد بود.

وی به نمونه‌ای از این فعالیت‌ها در استان خوزستان اشاره کرد و گفت: در این نمونه آب دریا به حوضچه‌های بزرگی هدایت شده و از طریق تبخیر، نمک و سایر عناصر ارزشمند استخراج می‌شود. علاوه بر این، سازمان زمین‌شناسی مسئولیت تهیه نقشه‌های تخصصی دریایی را بر عهده دارد که برای توسعه زیرساخت‌های ساحلی، احداث اسکله‌ها و پروژه‌های مرتبط با اقتصاد دریا محور ضروری است.

اسماعیلی تأکید کرد: بدون اطلاعات زمین‌شناسی دقیق، بسیاری از پروژه‌های دریایی ممکن است با شکست مواجه شوند و هزینه‌های سنگینی به اقتصاد کشور تحمیل شود.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با اشاره به اهمیت تعاملات بین‌سازمانی، عنوان کرد: همکاری‌های گسترده‌ای با معاونت معدنی وزارت صمت، سازمان‌های تحقیقاتی و حتی نهادهای نظامی، از جمله سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، آغاز شده است. این همکاری‌ها به سازمان امکان می‌دهد از تجهیزات و امکانات موجود در سایر نهادها برای پیشبرد اهداف اکتشافی خود بهره‌برداری کند.