در دهه 90 اقتصاد ایران در مسیر تورم سه رقمی پیش می‌رفت و این روند در سال 1400 و تا نیمه 1401 نیز ادامه داشت اما کنترل رشد نقدینگی و رشد پایه پولی از رشد فزاینده تورم جلوگیری کرد و روند کاهشی آن موجب کاهش تورم شد.  

نرخ رشد نقدینگی در دی‌ماه 1401 به 34.1 درصد و نرخ رشد پایه پولی در فروردین‌ماه 1402 به 45 درصد رسیده بود که بالاترین میزان این متغیرها در دو سال اخیر است. پس از اجرای سیاست تثبیت اقتصادی این متغیرها روند نزولی به خود گرفتند.

نرخ رشد نقدینگی با کاهش 10 واحد درصدی نسبت به دی‌ماه 1401، در فروردین 1403 به 24.1 درصد رسید و نرخ رشد پایه پولی نیز با رسیدن به 18.7 درصد در شهریورماه 1403، کمترین میزان دو سال اخیر خود را ثبت کرده است که نسبت به سقف دو سال اخیر، کاهش 26.3 واحد درصدی را نشان می‌دهد.

بر اساس آمارها، در اقتصاد ایران متوسط 25 ساله رشد نقدینگی معادل 28.2 درصد و متوسط 62 ساله معادل 25.7 درصد است. بر اساس آخرین آمارها، نرخ رشد نقدینگی در آذر و دی ماه امسال به ترتیب 28.1 درصد و 28.4 درصد ثبت شده است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد که در بازه دو ساله دی‌ماه 1401 تا دی‌ماه 1403، بانک مرکزی در بازگرداندن مهمترین متغیر پولی اقتصاد کشور به پایین‌تر از میانگین بلندمدت 62 ساله، موفق بوده است و در حال حاضر نیز رشد نقدینگی را در محدوده تعادل بلندمدت 25 ساله، حفظ کرده است.

کاهش تورم با کنترل متغیرهای پولی

آمارها نشان می‌دهد که کنترل متغیرهای پولی در دو سال اخیر، روند کاهشی نرخ تورم را در پی داشته است. بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده در دو سال اخیر مربوط به فروردین 1402 است که نرخ تورم به 55.5 درصد رسید و بالاترین نرخ تورم سالانه مصرف‌کننده نیز در اردیبهشت‌ماه 1402 معادل 49.1 درصد ثبت شده است.

پس از اجرای سیاست تثبیت اقتصادی و کنترل نرخ رشد نقدینگی و نرخ رشد پایه پولی روند کاهشی نرخ تورم آغار شد که تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده را با کاهش 24.6 واحد درصدی به 30.9 درصد در فروردین 1403 و تورم سالانه مصرف‌کننده را با کاهش 17.7 واحد درصدی به 31.4 درصد در آذرماه 1403 رساند که
کمترین میزان این شاخص‌ها در دو سال اخیر است.

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه در بهمن ماه امسال 32 درصد و نرخ تورم سالانه نیز 35.3 درصد ثبت شده است.

روند نرخ تورم تولیدکننده نیز در دو سال اخیر نزولی بوده است. بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ تورم تولیدکننده در فصل پائیز 1401 به 43.7 درصد و در زمستان 1401 به 44.3 درصد رسید اما پس از اجرای سیاست تثبیت از سوی بانک مرکزی، روند کاهشی به خود گرفته و در تابستان 1403 با نرخ 33.8 درصد، کمترین میزان دو سال اخیر را ثبت کرده است.

اهمیت کنترل رشد نقدینگی و پایه پولی در کاهش تورم

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که کنترل مؤثر متغیرهای پولی، به ویژه رشد نقدینگی و پایه پولی، نقش کلیدی در کاهش نرخ تورم در اقتصاد ایران داشته است.

با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی از سوی بانک مرکزی، نرخ رشد نقدینگی و رشد پایه پولی به طور محسوسی کاهش یافت. این تغییرات به وضوح با کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه همراه بوده و نشان‌دهنده موفقیت بانک مرکزی در بازگرداندن متغیرهای پولی به تعادل بلندمدت است.

کنترل مؤثر این متغیرها نه تنها به کاهش تورم کمک کرده، بلکه زمینه‌ساز ثبات اقتصادی در کشور شده است. این روند مثبت، نویدبخش بهبود شرایط اقتصادی و کاهش نوسانات تورمی در آینده است. پیام مهم روند متغیرهای پولی و تورم در دو سال اخیر این است که تداوم کنترل رشد نقدینگی و پایه پولی به کاهش بیشتر تورم تا کانال 30 درصدی (تعادل بلندمدت) و حفظ ثبات اقتصادی کمک می‌کند.