پروفسور «ایلهان آزگل» معاون حزب جمهوری‌خواه خلق، بزرگترین حزب مخالف دولت اردوغان در گفتگو با «آذر مهدوان» دبیر سایت ترکی (استانبولی) خبرگزاری مهر، مواضع این حزب در مواجهه با «پیام تاریخی» عبدالله اوجالان برای انحلال پ.ک. ک تشریح کرد که ترجمه فارسی این گفتگو در ادامه می‌آید:

رویکرد و نوع مواجهه حزب جمهوری‌خواه خلق نسبت به فراخوان اخیر اوجالان چگونه است؟

ما به وجود یک «مسأله کرد» در ترکیه اعتقاد داریم و این مشکل باید حل شود. ما این را به‌صراحت بیان می‌کنیم. اگر پ‌ک‌ک قرار است اسلحه‌هایش را زمین بگذارد و اوجالان چنین فراخوانی را می‌دهد، ما از آن حمایت می‌کنیم. زیرا سیاست اصلی ما عدم درگیری و برقراری صلح و آرامش در ترکیه است. اما ما ترجیح می‌دهیم که این روند به‌صورت شفاف دنبال شود؛ یعنی مجلس و احزاب حاضر در مجلس در چارچوب قانون در جریان این روند قرار بگیرند. ما از دولت، به‌ویژه خود اردوغان، می‌خواهیم که اطلاعات بیشتری در مورد این روند ارائه دهد. به‌طور کلی، ما از این موضوع استقبال می‌کنیم. اما اگر این روند به چیز دیگری تبدیل شود، ما موضع‌گیری خواهیم کرد.

مظورتان از «چیز دیگری» دقیقاً چیست؟

مثلاً در فراخوان اوجالان چیزی وجود ندارد که ما به آن اعتراض کنیم. این فراخوان نشان می‌دهد که اوجالان درخواست خودمختاری، مطالبه فرهنگی یا فدراسیون ندارد. اوجالان می‌گوید پ‌ک‌ک باید سلاح‌های خود را زمین بگذارد و خود را منحل کند، اما اگر در مقابل این فراخوان خواستار تغییر در مواد مهم قانون اساسی باشد، ما واکنش نشان خواهیم داد. اگر قرار باشد قانون اساسی اصلاح شود، ما هم موضع‌گیری خواهیم کرد. ما دقیقاً نمی‌دانیم که این روند در حال حاضر به کجا خواهد رفت، اما ما مخالفتی با شرایط فعلی نداریم.

اولین قدم در این زمینه را آقای دولت باغچه‌لی برداشت. این روند برای مردم ترکیه و همه احزاب سیاسی مهم است و همه آن‌ها خواهان انحلال پ‌ک‌ک هستند. اما برخی از کارشناسان می‌گویند که این اقدام اهداف انتخاباتی دارد. البته من این تحلیل را ناکافی و ضعیف می‌دانم. باید در نظر داشته باشیم که تحولات مهمی در منطقه، به‌ویژه سوریه، رخ داده است و بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. ارزیابی شما چیست؟

این موضوع به این سادگی نیست که بخواهیم صرفاً به مسأله انتخابات آینده ربط دهیم. این یک مشکل بسیار جدی است و حتی سیاستمداران کرد در شمال عراق و همچنین حزب دموکراتیک خلق‌ها در ترکیه درگیر تحقق این روند هستند. شاهد بودیم که هیئتی که در حال مذاکره با اوجالان بود، به دیدار سیاستمداران کرد در عراق رفت. تماس‌هایی با دولت بارزانی در شمال عراق و پ‌ک‌ک در سوریه وجود دارد، بنابراین بدیهی است که این یک روند کلی و گسترده است. البته ما طرفدار حل این موضوع هستیم، اما اگر این روند به اصلاح قانون اساسی برسد تا اردوغان بتواند دوباره وارد کارزار انتخابات شود، این را به عنوان روندی برای معامله سیاسی اردوغان تفسیر خواهیم کرد. حزب دموکراتیک خلق‌ها گفته است که این موضوع مربوط به انتخابات و معامله سیاسی نیست. اگر پ‌ک‌ک خود را منحل کند و فضای صلح و آرامش ایجاد شود، کردها و ترک‌ها هم از این امر سود خواهند برد.

حزب حاکم «عدالت و توسعه» در خصوص انتصاب قیوم به جای شهرداران کرد که اخیراً به یک سنت تبدیل شده، عقب‌نشینی انجام خواهد داد؟

اکنون چنین عقب‌نشینی نخواهد کرد، زیرا آن را یک ابزار قانونی و اهرمی برای فشار علیه احزاب می‌بیند. روند مذاکره با اوجالان و در مقابل تداوم انتصاب قیوم عملاً وضعیتی متناقض است. شما درست می‌گوئید. من همچنین استدلال می‌کنم که این روند با دموکراسی عمومی معنادار خواهد بود.

شما نه تنها یک سیاستمدار، بلکه یک کارشناس و استاد دانشگاه هم هستید. به همین دلیل این سوال را می‌پرسم: آیا فکر می‌کنید پ‌ک‌ک به راحتی سلاح‌های خود را زمین می‌گذارد؟ آیا این روند به آرامی پیش خواهد رفت؟

در حال حاضر این یک روند بسیار دشوار است. پ‌ک‌ک سلاح‌های خود را زمین نگذاشته است. فعلاً آتش‌بس اعلام کرده است. ابتدا آتش‌بس کردن، سپس کنار گذاشتن اسلحه و در آخر فسخ خود باید محقق شود. یعنی سه مرحله وجود دارد و ما در مرحله اول هستیم. از این پس احتمالاً چانه‌زنی‌های بیشتری بین دولت، «حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها» و اوجالان وجود خواهد داشت. امیدوارم سرویس‌های اطلاعاتی خارجی درگیر این روند مداخله نکنند و از این امر اجتناب کنند، زیرا قبلاً چنین اتفاقی افتاده است. ما می‌گوئیم بازیگران داخل کشور باید این مشکل را حل کنند. این دغدغه اصلی ما است.

این امکان وجود دارد که پ‌ک‌ک سلاح‌های خود را زمین بگذارد، زیرا وقتی من به عنوان یک کارشناس به این موضوع نگاه می‌کنم، این سازمان (پ‌ک‌ک) عمر خود را کامل کرده است. امکانات نظامی ترکیه نسبت به گذشته پیشرفت کرده است. پ‌ک‌ک اقدام خاصی نمی‌تواند انجام دهد. ترکیه دارای هواپیماهای بدون سرنشین، ناوگان هلی‌کوپتری بسیار بزرگ و جت‌های جنگنده است. به‌طور کلی، ترکیه دارای یک ارتش حرفه‌ای و با تجربه شده است. به عبارت دیگر، دلیل وجودی پ‌ک‌ک از بین رفته است. زیرا کردها دیگر نمایندگانی در مجلس دارند. ۵۷ نماینده کرد در ترکیه وجود دارد که این تعداد حتی بیشتر از تعداد نمایندگان حزب ملی‌گرا است. بله، مسأله کرد وجود دارد و ما از این مشکلات آگاه هستیم، اما راه‌حل آن سلاح و درگیری نیست. پ‌ک‌ک با اسلحه نتوانست به جایی برسد. پ‌ک‌ک می‌خواست دولت ایجاد کند، اما این اتفاق نیفتاد.

شایعاتی مبنی بر آزادی اوجالان به عنوان بخشی از این روند وجود دارد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، واکنش جمهوری‌خواه خلق چه خواهد بود؟

من فکر می‌کنم مذاکرات در مورد این موضوع ادامه دارد، اما اوجالان در حال حاضر در جزیره امرالی است و امکان خروج او از آنجا وجود ندارد. جامعه ترکیه به هر حال آن را نمی‌پذیرد. ما هم فکر نمی‌کنیم درست باشد.