نوروپاتی دیابتی یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد زخم پای دیابتی است. این بیماری به دلیل آسیب به اعصاب محیطی ناشی از سطح بالای قند خون در طولانی‌مدت رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به کاهش یا از دست دادن حس در پاها شود.

خوشبختانه، چندین قدم وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از آسیب عصبی انجام دهید. در کنار بررسی منظم پا، کنترل سطح قند خون می تواند علائم نوروپاتی را بهبود بخشد و پیشرفت آسیب عصبی را به تاخیر بیندازد.

آشنایی با نوروپاتی محیطی دیابتی

سطوح بالای گلوکز خون (قند) در مدت زمان طولانی می تواند به اعصابی که به بازوها، دست ها، پاها و پاها می رود آسیب برساند – این اعصاب به عنوان اعصاب محیطی شناخته می شوند.

این آسیب مانع از رسیدن مواد مغذی مهم به این مناطق می شود، در نتیجه اعصاب دیگر نمی توانند به درستی عمل کنند یا از بین می روند.

نوروپاتی محیطی دیابتی خطر زخم پا و قطع عضو را افزایش می دهد. افراد مبتلا به دیابت که آسیب عصبی در پاها و انگشتان پا دارند، اغلب متوجه بریدگی‌ها، زخم‌ها یا تاول‌های جزئی در این نواحی نمی‌شوند.

در صورت عدم درمان، این زخم های کوچک به راحتی می توانند عفونی شوند، منجر به قانقاریا شوند و در نهایت ممکن است نیاز به قطع ناحیه آسیب دیده داشته باشند.

عوامل افزایش خطر قطع پای دیابتی

اگر سیگار می کشید و اگر موارد زیر را داشته باشید، احتمال ابتلا به نوروپاتی محیطی دیابتی یا آسیب عصبی بیشتر است.

• سطح قند خون بالا
• تری گلیسیرید بالا (نوعی چربی در خون شما)
• اضافه وزن بدن
• فشار خون بالا

علائم آسیب عصبی

آسیب عصبی می تواند علائمی را در قسمت های مختلف بدن ایجاد کند. شایع ترین علائم، احساسات غیرعادی در انگشتان پا و پا هستند، مانند:

• دردهای تیز و تیراندازی
• سوزاندن
• سوزن سوزن شدن
• احساس سوزن سوزن شدن
• ضربان دار
• بی حسی (ناتوانی در احساس درد، گرما یا سرما)

پیشگیری و مدیریت آسیب عصبی

اگرچه هیچ درمانی وجود ندارد، اما راه های زیادی وجود دارد که می توانید نوروپاتی محیطی دیابتی را به طور موثر مدیریت یا به تاخیر بیندازید:

• به درستی از پاهای خود مراقبت کنید
• سطح قند خون خود را در حد هدف نگه دارید
• پاهای خود را به طور مرتب چک کنید
• از پزشک خود در مورد گزینه های دارویی سوال کنید

مراقب پاهای خود باشید

اگر در حال حاضر نشانه هایی از آسیب عصبی دارید، مهم است که پاهای خود را به طور منظم معاینه و مراقبت کنید. این به شما کمک می کند تا قبل از ایجاد آسیب بیشتر، مسائل را متوجه شده و درمان کنید.

• پاها و پاهای خود را روزانه از نظر بریدگی یا زخم معاینه کنید
• به طور مرتب از ناخن های خود مراقبت کنید
• اگر پاهایتان خشک است (اما نه بین انگشتان پا) از لوسیون استفاده کنید.
• کفش مناسب بپوشید
• قبل از اینکه وارد شوید، آب حمام خود را با دست یا آرنج خود آزمایش کنید تا مطمئن شوید که خیلی داغ نیست
• پاهای خود را برای خیس خوردن رها نکنید

سطح قند خون را در حد نرمال نگه دارید

مدیریت سطح قند خون و نگه داشتن آن در محدوده هدف می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر عصبی کمک کند.

تغذیه سالم، ورزش منظم و داروها (در صورت وجود) می تواند به شما در مدیریت سطوح و جلوگیری از سایر عوارض کمک کند.

پاهای خود را به طور مرتب چک کنید

برای دیابت نوع 1

وجود نوروپاتی محیطی دیابتی در پنج سال اول پس از تشخیص غیرمعمول است. آزمایش در بزرگسالان باید پنج سال پس از شروع دیابت نوع 1 آغاز شود.

برای کودکان مبتلا به دیابت نوع 1، آزمایش باید زمانی انجام شود که کودک از سن بلوغ گذشته و حداقل پنج سال به دیابت مبتلا بوده است.

برای دیابت نوع 2

برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2، آزمایش نوروپاتی محیطی دیابتی باید بلافاصله پس از تشخیص دیابت و هر سال پس از آن شروع شود.

نقش آنژیوپلاستی در پیشگیری از قطع پا

آنژیوپلاستی پا یک روش کم‌تهاجمی است که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش احتمال قطع پای دیابتی داشته باشد. در بیماران دیابتی، تنگی یا انسداد عروق محیطی (بیماری شریان‌های محیطی یا PAD) باعث کاهش جریان خون به پاها می‌شود. این کاهش جریان خون می‌تواند منجر به زخم‌های دیرالتئام، عفونت‌ها و در نهایت گانگرن (قانقاریا) شود که در موارد شدید، ممکن است نیاز به قطع عضو داشته باشد.

1. بهبود جریان خون: آنژیوپلاستی با باز کردن رگ‌های تنگ یا مسدود شده، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به بافت‌های پا می‌رساند.
2. کمک به ترمیم زخم‌ها: افزایش خون‌رسانی باعث بهبود زخم‌های دیابتی شده و از پیشرفت آن‌ها به عفونت‌های شدید جلوگیری می‌کند.
3. کاهش درد و علائم ایسکمی بحرانی: در مواردی که بیمار دچار درد شدید و زخم‌های مقاوم به درمان است، آنژیوپلاستی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
4. جلوگیری از نیاز به قطع عضو: با بهبود خون‌رسانی، از پیشرفت آسیب‌های بافتی جلوگیری شده و احتمال نیاز به آمپوتاسیون کاهش می‌یابد.

محدودیت‌ها و نکات مهم

• آنژیوپلاستی در همه بیماران موفقیت‌آمیز نیست و میزان موفقیت به محل و شدت انسداد، بیماری‌های همراه و مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد.
• مراقبت مناسب از زخم‌های دیابتی و کنترل قند خون همچنان نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض ایفا می‌کنند.
• گاهی نیاز به روش‌های تکمیلی مانند استنت‌گذاری یا جراحی بای‌پس عروق نیز وجود دارد.

نتیجه‌گیری

آنژیوپلاستی می‌تواند یک روش مؤثر در کاهش خطر قطع پای دیابتی باشد، اما این روش باید به‌عنوان بخشی از یک استراتژی جامع شامل کنترل دیابت، مراقبت از زخم و تغییر سبک زندگی در نظر گرفته شود. برای ارزیابی امکان‌پذیری آنژیوپلاستی، مراجعه به متخصص عروق یا کلینیک زخم‌ دیابتی ضروری است.