خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: عبدالله اوجالان پس از دیدار با نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها در جزیره امرالی بر روی زمین گذاشتن سلاح‌های پ ک ک تاکید کرد. او برگزاری کنفرانس سیاسی توسط کردها به جای نزاع مسلحانه را نیز در این دیدار مطرح کرد. از نظر اوجالان راهی جز گفتگو و دموکراسی وجود ندارد و جمهوری جز از طریق دموکراسی برادرانه زنده نخواهد ماند.

حزب عدالت و توسعه به ریاست رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به پیام عبدالله اوجالان واکنش نشان داد و اعلام کرد: منتظر اجرایی شدن انحلال حزب کارگران کردستان هستیم.

در فرصتی که دست داد با علی قائم مقامی کارشناس مسائل ترکیه درباره پیام تاریخی عبدالله اوجالان درباره انحلال و خلع سلاح پ. ک. ک به گفتگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه می‌آید:

موضوع گفتگوی امروز ما فراخوان و پیام عبدالله اوجالان برای انحلال و خلع سلاح حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ. ک. ک است. اگر موافق باشید در شروع گفتگو بفرمائید که عبدالله اوجالان کیست؟ همچنین تاریخچه پ. ک. ک را از زمان تأسیس برای ما مرور کنید...

عبدالله اوجالان رهبر و بنیان‌گذار حزب کارگران کردستان است. این حزب سال ۱۹۷۸ تأسیس شد. او در دهه هفتاد میلادی دانشجو علوم سیاسی دانشگاه آنکارا بود. فعالیت‌های سیاسی اش را از دوران دانشجویی آغاز کرد. او در میان پیروانش به سروک آپو شهرت پیدا کرد. اوجالان تحت تعقیب دولت ترکیه قرار گرفت و به همراه تعدادی از افراد خودش سال ۱۹۸۰ از ترکیه خارج و در سوریه پناهنده شد. در سوریه به سازماندهی دوباره ادامه داد. در دره بقاع لبنان به آموزش نظامی پرداخت. حافظ اسد در داخل سوریه از اوجالان حمایت کرد.

عبدالله اوجالان که به دنبال ایجاد یک دولت مستقل کُردی در جنوب و جنوب شرقی ترکیه بود سال ۱۹۸۴ میلادی جنگ مسلحانه علیه دولت ترکیه را آغاز کرد که از آن روز تا امروز این جنگ ادامه داشته است. سازمان کارگران کردستان در داخل ترکیه با گروه‌های کرد لنینیست درگیری مسلحانه داشت که تعداد زیادی از اعضای آن‌ها را به قتل رساند. این سازمان همچنین با حزب دموکرات ترکیه که وابسته به جناح بارزانی بود هم در داخل ترکیه هم در عراق وارد درگیری شد. پیشمرگان بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان عراق با مرکزیت سلیمانی از درگیری اوجالان نیز در امان نماندند. تعداد زیادی از طرفداران پ. ک. ک با کردهای بارزانی و اتحادیه میهنی درگیری‌های مختلفی پیدا کردند. همچنین سازمان‌های اسلامگرای کرد داخل ترکیه را مورد هدف قرار داد. همه این‌ها به نوعی شروع انحصارطلبی سازمان پ. ک. ک در مناطق کردنشین بود.

پ.ک. ک از لحاظ ایدئولوژیک مارکسیست بود اما در جریان‌ها و شرایط مختلف تغییر ایدئولوژی می‌داد. ۱۵_۲۰ سال پیش، از اندیشه مارکسیستی به کنفدرالیسم دموکراتیک عدول کرد و جامعه اکولوژیکی را راه انداخت.

سال ۱۹۹۹ میلادی سازمان سیا آمریکا، موساد رژیم صهیونیستی، میت ترکیه و دایره جنگ ویژه ارتش ترکیه (فرماندهی عملیات مخصوص) با کمک یکدیگر عبدالله اوجالان را از کنیا دزدیدند و به ترکیه آوردند. اوجالان همان موقع اعلام کرد در خدمت دولت ترکیه خواهم بود. مدتی بعد تحولاتی به وجود آمد. رجب طیب اردوغان طرح گشایش حق و حقوق کردها را راه اندازی کرد اما با ادامه پیدا کردن عملیات نظامی ترکیه علیه مواضع پ. ک. ک و شروع قتل عام‌های پ. ک. ک روند گشایش متوقف شد.

کردها قصد داشتند در ترکیه، سوریه، و عراق انجمن‌های داخلی خودمختار راه بیندازند تا این انجمن‌ها متحد بشوند و دولت کردستان بزرگ را تشکیل بدهند؛ دولتی که ۵۵۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و خلیج فارس را به دریای مدیترانه وصل می‌کند. پ. ک. ک کردها ی دیگر را به رسمیت نمی‌شناسد. با بارزانی ها و طالبانی ها درگیری‌های خونی مختلفی داشته است. این گروه به نوعی خواستار تجزیه طلبی در منطقه است.

اوجالان از زمان دستگیری در سال ۱۹۹۹ در زندانی در جزیره امرالی در نزدیکی استانبول دوران محکومیت حبس ابد خود را می‌گذراند. مراد کارایلان در غیاب اوجالان و انتقالش به زندان، مسئولیت هدایت پ.ک. ک را بر عهده گرفت. فرانسه، آلمان، دانمارک و بسیاری از کشورهای دیگر سهم زیادی در بزرگ شدن پ.ک. ک دارند.

برخی از رسانه‌ها و کارشناسان بیانیه عبدالله اوجالان را «پیام تاریخی اوجالان» تفسیر کردند. به نظر شما چه عواملی باعث شده که اوجالان داوطلبانه چنین بیانیه‌ای صادر کند و دولت ترکیه و اوجالان به سمت ترک مخاصمه بروند؟

پ. ک. ک در ترکیه پاکسازی شده است. البته این پاکسازی درحالی است که حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها از پ. ک. ک در مجلس ترکیه حمایت می‌کند. این حزب که به حزب چهارم ترکیه تبدیل شده است، پنج شش میلیون آراء مختلف را در اختیار دارد. اقوام مختلف ترک و کرد به این حزب رأی داده‌اند. حزب مورد اشاره گفته است عبدالله اوجالان باید از انزوای زندان امرالی خارج بشود و به حقوق اصلی خودش برسد.

از طرف دیگر حزب حرکت ملی گرا، سال ۲۰۲۳ گفته بود نماینده‌های حزب دموکراسی خلق‌ها در مجلس ترکیه تروریست هستند؛ دولت ترکیه باید این‌ها را منحل کند تا محاکمه بشوند. در نیمه دوم ۲۰۲۴ میلادی دولت باغچلی در چهارچوب اتحاد جمهور با رهبران حزب برابری مصاحبه کرد. باغچلی اعلام کرد با توجه به خطر آمریکا و رژیم صهیونیستی باید در ترکیه وحدت داخلی داشته باشیم و اتحاد ملی و قدرت خودمان را افزایش بدهیم. یکی از عواملی که می‌تواند اتحاد ملی و وحدت ترکیه را افزایش بدهد عادی سازی روابط ترکیه با حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها و پ. ک. ک است. حزب برابری هم اعلام آمادگی کرد.

اعضای هیأت امرالی یعنی پروین بولدان از سران اصلی حزب برابری، احمد ترک از زندانی‌های سابق و سر ثریا اوندر نماینده شدند با عبدالله اوجالان در جزیزه امرالی، صلاح الدین دمیر تاش در زندان ادیر نه، رهبران پ. ک. ک در کوهستان قندیل، حزب اتحادیه دموکراتیک به رهبری صالح مسلم، بارزانی ها و حزب اتحادیه میهنی کردستان با مرکزیت سلیمانیه گفتگو کنند. صلاح الدین دمیر تاش از این قضیه استقبال کرد و گفت باید نظام دموکراتیک در ترکیه تقویت و حق و حقوق کردها تأمین شود. این صلح باعث پیشرفت کشور و کردستان ترکیه و منطقه خواهد شد. همه این‌ها باعث شد عبدالله اوجالان آن بیانیه یا پیام تاریخی را صادر کند. اوجالان اعلام کرد من مسئولیت تاریخی این قضیه را بر عهده می‌گیرم. پ. ک. ک و تمام گروه‌های وابسته به آن باید خلع سلاح بشوند و سیاست اجتماعی شان را دنبال کنند.

فرهاد عبد شاهین معروف به مظلوم کوبانی در سوریه با وجود اینکه به پ. ک. ک وابسته است اعلام کرده این صحبت‌های اوجالان مختص ما نیست و به پ. ک. ک ارتباط دارد. پشت او به آمریکا و فرانسه و انگلیس در سوریه گرم است. آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا گفته‌اند از این روند حمایت می‌کنیم اما به نظر می‌رسد این حمایت ظاهری باشد. سلاح‌هایی که آمریکا به عراق و شمال سوریه منتقل کرده است این‌ها چه خواهد شد؟ آمریکا ۲ هزار نیروی نظامی در سوریه دارد.

تاکنون کمیته اجرایی پ. ک. ک فراخوان اوجالان برای آتش بس را اجابت کرده است. آیا شاخه‌های دیگر پ. ک. ک به فراخوان اوجالان برای خلع سلاح پاسخ مثبت خواهند داد؟

شورای عالی پ. ک. ک و اتحادیه جوامع کردستان با مرکزیت قندیل که تمام شاخه‌های پ. ک. ک در منطقه و اروپا را در برمی گیرد، اعلام کرده است اصولی که عبدالله اوجالان اعلان کرده را می‌پذیریم و به آن معتقد هستیم. آنها گفته‌اند در این روزهای اخیر آتش بس یکجانبه را آغاز و اعلام کردیم اما این آتش بس مشروط به این است که ارتش ترکیه و ارتش آزاد سوریه علیه مواضع کردهای عراق و سوریه یعنی پ. ک. ک در عراق و سوریه و ترکیه کاری انجام ندهند در غیر این صورت حق دفاع از خود خواهیم داشت. آنها بیانیه عبدالله اوجالان را به صورت مشروط پذیرفته‌اند.

با توجه به بیانیه عبدالله اوجالان آینده سازمان پ. ک. ک به چه سمتی خواهد رفت؟

ممکن است برخی از شاخه‌های پ. ک. ک منشعب بشوند. چنین نظریه‌ای وجود دارد که عبدالله اوجالان چون در زندان است قدرت هدایت و رهبری پ. ک. ک را نخواهد داشت. از طرف دیگر حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها گفته است عبدالله اوجالان باید از زندان بیرون بیاید، کنگره بزرگ پ. ک. ک زیر نظر او تشکیل شود و در آنجا خلع سلاح پ. ک. ک اعلام بشود تا نیروهای پ. ک. ک در سراسر منطقه سلاح‌هایشان را تحویل بدهند و جنگ متوقف بشود.

اگر پ. ک. ک خلع سلاح بشود به نفع منطقه است. آمریکا، ناتو و فرانسه اعلام کرده‌اند که به حمایت از مبارزات کردها ادامه خواهند داد.

می‌توان گفت بده بستانی در کار بوده است. میت، ریاست جمهوری و ارتش ترکیه بر این قضیه مسلط هستند. جزیره امرالی تحت کنترل میت و فرماندهی عملیات مخصوص ارتش ترکیه است. عبدالله اوجالان از سال ۱۹۹۹ تاکنون در زندان امرالی به سر می‌برد. دولت باغچلی هم اعلام کرده بود اگر عبدالله اوجالان به فراکسیون حزب برابری و دموکرات خلق‌ها بیاید و اعلام کند که خلع سلاح باید انجام بشود، ما هم ابعاد حقوقی را دنبال خواهیم کرد. جناح‌های پ. ک. ک، حزب سعادت و آینده گفتند که بیانیه اوجالان باید در مجلس تبدیل به قانون بشود و تضمین قانونی وجود داشته باشد.

هدف مذاکرات جدید حزب عدالت و توسعه با پ. ک. ک و اتحاد جوامع کردستان این است که تلاش می‌شود موقعیت رجب طیب اردوغان در انتخابات آینده تضمین بشود. اردوغان بر اساس قانون اساسی ترکیه حق ندارد در ۲۰۲۸ نامزد ریاست جمهوری ترکیه بشود. به همین آنکارا دلیل تلاش می‌کند قانون اساسی دموکراتیک‌تری تدوین کند تا اردوغان بتواند طبق قانون اساسی جدید دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری بشود. از آن طرف هم دولت باغچلی اعلام کرده است که باید از توانمندی رجب طیب اردوغان برای سال‌های طولانی در جهت رشد و توسعه ترکیه استفاده کنیم.