خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- فاطمه سعادتیان نیک: نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها» که با هدف ترویج انس با قرآن کریم و به‌کارگیری آیات الهی در زندگی روزمره آغاز شده است، با استقبال گسترده‌ای از سوی مردم ایران مواجه شده است. این پویش که بر حفظ، فهم و عمل به آیات قرآن تأکید دارد، گامی مهم در جهت اعتلای فرهنگی و دینی جامعه محسوب می‌شود. در این راستا، آیه ۲۱۶ سوره بقره به عنوان یکی از آیات کلیدی قرآن، پیام‌های عمیقی برای زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان ارائه می‌دهد.

آیه ۲۱۶ سوره بقره؛ جهاد در راه خدا و حکمت الهی

خداوند متعال در آیه ۲۱۶ سوره بقره می‌فرماید: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَی أَن تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَی أَن تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ «جهاد بر شما مقرر شده، در حالی که برایتان ناخوشایند است. اما چه بسا چیزی را ناخوش بدارید و خیر شما در آن باشد و چه بسا چیزی را دوست بدارید و شرّ شما در آن باشد. خدا داناست و شما نمی‌دانید.»

این آیه به روشنی بر وجوب جهاد در راه خدا برای مسلمانان تأکید دارد و نشان‌دهنده اهمیت دفاع از دین و جامعه اسلامی است. خداوند یادآور می‌شود که جهاد ممکن است ناخوشایند به نظر برسد، اما خیرات عظیمی در آن نهفته است. این نکته، بیانگر حکمت الهی است که اغلب از دید ما پنهان است.

پیام‌های آیه برای زندگی فردی و اجتماعی

حسین فلاح، کارشناس الهیات و معارف اسلامی، در گفتگو با خبرنگار مهر به تفسیر آیه ۲۱۶ سوره بقره پرداخت. وی با اشاره به این آیه، بر وجوب جهاد در راه خدا و اهمیت آن تأکید کرد.

کارشناس الهیات و معارف اسلامی گفت: این آیه به روشنی بیان می‌کند که جهاد در راه خدا بر مسلمانان واجب است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت دفاع از دین و جامعه اسلامی در شرایط خاص است.

وی افزود: خداوند در این آیه اشاره می‌کند که جهاد ممکن است برای انسان‌ها ناخوشایند باشد، اما این ناخوشایندی به معنای نادرست بودن آن نیست. گاهی چیزی که انسان‌ها از آن گریزان‌اند، در واقع برای آن‌ها خیر است و بالعکس. این موضوع بیانگر حکمت الهی است که فراتر از درک محدود بشری است.

فلاح در ادامه گفت: در پایان آیه، خداوند به علم بی‌پایان خود اشاره می‌کند و می‌فرماید که او می‌داند و انسان‌ها نمی‌دانند. این بخش از آیه به مؤمنان یادآوری می‌کند که باید به حکمت و مشیت الهی اعتماد کنند.

تحلیل آیه ۲۱۶ سوره بقره: جهاد، حکمت الهی و ضرورت اعتماد به خداوند

در همین رابطه محمدحسین محمددوست، پژوهشگر دینی، در گفتگو با خبرنگار مهر به بررسی و تحلیل آیه ۲۱۶ سوره بقره پرداخت.

پژوهشگر دینی گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَی أَن تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ ۖ وَعَسَی أَن تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ. این آیه به روشنی بر وجوب جهاد در راه خدا برای مسلمانان تأکید دارد و نشان‌دهنده اهمیت دفاع از دین و جامعه اسلامی است. خداوند یادآور می‌شود که جهاد ممکن است ناخوشایند به نظر برسد، اما خیرات عظیمی در آن نهفته است. این نکته، بیانگر حکمت الهی است که اغلب از دید ما پنهان است.

وی در پاسخ به سوال خبرگزاری مهر درباره پیام‌های این آیه برای جامعه مسلمانان، افزود: این آیه به ما می‌آموزد که در مواجهه با چالش‌ها، باید به حکمت الهی اعتماد کنیم. جهاد ممکن است سخت و ناخوشایند باشد، اما نتایج آن می‌تواند سرشار از خیر و برکت برای جامعه اسلامی باشد.

محمددوست در خصوص مفهوم واژه «عسی» در آیه توضیح داد: این واژه به معنای امید است یا شاید است و بیانگر این مفهوم است که چه بسا ما از چیزی بیزار باشیم، در حالی که خیر و صلاح ما در آن باشد. این مسئله، بار دیگر به حکمت خداوند اشاره دارد؛ حکمتی که اغلب فراتر از درک انسان است. بنابراین، لازم است به خداوند اعتماد کنیم و یقین داشته باشیم که علم او بر همه چیز احاطه دارد.

وی در تفسیر فراز پایانی آیه وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ گفت: این عبارت، یادآور محدودیت دانش انسان در برابر علم بی انتهای خداوند است. ما نمی‌توانیم به تمام جوانب یک موضوع احاطه داشته باشیم و به همین دلیل، باید به حکمت و مشیت الهی تسلیم باشیم. این آیه به ما می‌آموزد که در مواجهه با چالش‌ها، ایمان خود را حفظ کنیم و باور داشته باشیم که خداوند بهترین راه را برای ما رقم می‌زند.

نهضت «زندگی با آیه‌ها» و عمل به آیات قرآن

نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها» با هدف ترویج فرهنگ قرآن‌محوری در جامعه، بر حفظ و عمل به آیات قرآن تأکید دارد. این پویش از مردم می‌خواهد تا آیات پرکاربرد قرآن را حفظ کرده و در زندگی روزمره خود به کار بندند. آیه ۲۱۶ سوره بقره به عنوان یکی از آیات کلیدی، می‌تواند نقش مهمی در تقویت روحیه مقاومت و هوشیاری در جامعه ایفا کند.

محمددوست در این باره گفت: نهضت «زندگی با آیه‌ها فرصتی است برای انس بیشتر با قرآن و به‌کارگیری پیام‌های آن در زندگی. ما باید با حفظ آیات قرآن و عمل به آن‌ها، در برابر چالش‌ها مقاومت کنیم و ارزش‌های اسلامی را پاس بداریم.

تعهد و مسئولیت در برابر آیات قرآن

این پژوهشگر دینی با تأکید بر تعهد و مسئولیت مسلمانان در برابر آیات قرآن، گفت: ما در قبال آیات قرآن مسئولیت‌های بزرگی داریم. باید الگوی خود را پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) قرار دهیم و از سیره آن‌ها پیروی کنیم. آن‌ها قرآن ناطق هستند و با پیروی از آن‌ها، می‌توانیم بهترین مسیر را در زندگی انتخاب کنیم.

وی ادامه داد: همچنین، باید نسبت به چالش‌ها و سختی‌ها هوشیار باشیم. جهاد تنها به معنای جنگ مسلحانه نیست، بلکه به معنای تلاش و کوشش در راه حق، ترویج عدالت و دفاع از ارزش‌های اسلامی نیز هست. این آیه به ما یادآوری می‌کند که در هر شرایطی، باید در پی خیر و برکت باشیم و بر خداوند توکل کنیم.

آیه ۲۱۶ سوره بقره آیه‌ای راهبردی در حکمرانی اسلامی است

در ادامه عبدالله ابراهیمی، کارشناس دینی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: آنچه که در آیات قرآن کریم مشاهده می‌کنیم مفاهیم بسیار زیبایی است که می‌تواند برای زندگی ما سرنوشت ساز باشد یکی از آن مفاهیم بلند یافتن پیروزی از درون مشکلات و سختی‌هاست. گویی پیروزی همانند گنجی است که از دل کوه سختی‌ها استخراج می‌شود.

کارشناس دینی افزود: در آیه ۲۱۶ سوره بقره خداوند متعال می‌فرماید چه بسا چیزی را دوست نداشته باشید اما به نفعتان باشد چه بسا هم چیزی را دوست داشته باشید اما به ضررتان باشد.

وی گفت: انسان مدام از سختی‌ها و مشکلات می‌گریزد و واهمه دارد در صورتی که چه بسا بسیاری از موفقیت‌ها و پیشرفت‌ها از همین سختی‌ها و مشکلاتی که انسان را نگران می‌کند به دست می‌آید قرآن کریم به ما می‌آموزد که با مشکلات چگونه برخورد کنیم و ناملایمات زندگی را چگونه مدیریت کنیم.

ابراهیمی گفت: خداوند متعال در آیه‌ای ۲۱۶ سوره بقره از ما می‌خواهد که به علم و حکمت الهی در حوادث زندگی و احکام دینی اعتماد کنیم اگر چه از نظر ظاهری باب میل ما نباشد.

کارشناس دینی ادامه داد: اما آنچه که در مواجهه با این آیات مهم است تطبیق آنها به زندگی فردی و اجتماعی است.

در پایان باید عنوان کرد: آیه ۲۱۶ سوره بقره یکی از آیات مهم قرآن است که به مسلمانان یادآوری می‌کند که در مواجهه با چالش‌ها و سختی‌ها، باید به حکمت الهی ایمان داشته باشند و بدانند که ممکن است در مسیر جهاد و دفاع از دین، خیر و برکت نهفته باشد. نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها» با ترویج فرهنگ قرآن‌محوری، گامی مهم در جهت تقویت روحیه مقاومت و هوشیاری در جامعه است. با حفظ و عمل به آیات قرآن، می‌توانیم در برابر چالش‌ها مقاومت کرده و ارزش‌های اسلامی را پاس بداریم.

این آیه به ما می‌آموزد که باید به حکمت و مشیت الهی اعتماد کنیم و در هر شرایطی، در پی خیر و برکت باشیم. نهضت «زندگی با آیه‌ها» فرصتی است برای انس بیشتر با قرآن و به‌کارگیری پیام‌های آن در زندگی، تا بتوانیم در این عرصه، نقشی ایفا کنیم و چراغی فرا راه جامعه روشن سازیم.