مریم اسلامی شاعر کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییرات دوره نوجوانی و تأثیر آن بر شعر نوجوان گفت: در حال حاضر سن نوجوانی را از ۱۲ تا ۱۸ سال تعریف می‌کنیم ولی امروزه بر اساس مسائل زیادی، تعاریف مربوط به نوجوانی تغییر کرده است.

وی افزود: پیچیدگی‌ها و تغییرات در زمانه ما باعث شده نگاه بسیاری از روان‌شناسان به دوره نوجوانی تغییر کند. امروزه در بعضی کشورها دوره نوجوانی از ۱۰ سال شروع می‌شود و تا ۲۸ سال ادامه پیدا می‌کند. بعضی کشورها تا ۲۴ سال و بعضی کشورها تا ۲۸ سال را دوره نوجوانی می‌دانند. به دلیل اینکه این نسل به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات فراوان دسترسی دارد و فیلم و سریال‌های زیادی دیده است، دوره نوجوانی‌اش از ۱۰ سالگی شروع می‌شود.

دوره نوجوانی از سن ۱۰ سالگی تا ۲۴ سالگی

این شاعر در ادامه درباره چرایی سن ۲۴ سالگی برای اتمام دوره نوجوانی گفت: اینطور می‌گویند که افراد در همه دنیا تا سن ۲۴ سالگی شرایط مشابهی دارند؛ ازدواج نکرده‌اند،‌ تجربه‌های کاری و شغلی و تحصیلی کسب نکرده‌اند، وارد یک بازار و کسب و کار جدی نشده‌اند، بنابراین نمی‌توانیم به کسی که هنوز این تجربه‌ها را ندارد و این مرحله از زندگی را پشت سر نگذاشته، بزرگسال یا جوان بگوییم، چون جوانی هم معنای خاص خودش را دارد و تجربه‌های خودش را دارد.

اسلامی گفت: همه این تغییرات و اتفاقات کار در حوزه ادبیات نوجوان را سخت و پیچیده کرده است. از چه جهت؟ از این جهت که ما دوره نوجوانی را دو سال عقب‌تر می‌آوریم و از آن طرف شش هفت سال به آخر دوران نوجوانی اضافه می‌کنیم. اگر تعریف نوجوانی این باشد، طبیعتا باید کتاب‌ها و آثاری که برای نوجوانان تولید می‌کنیم تغییر کنند. حتی شاید لازم باشد کتاب‌های شعر نوجوان در چند بازه سنی نوجوان منتشر شود؛ مثلا از بازه ۱۲ تا ۱۸ سال و از بازه ۱۸ تا ۲۴ سال. البته این کار نیاز به تسهیل‌گر دارد. در کار تسهیل‌گری مربی می‌آید کتاب نوجوان را می‌آورد و بچه‌ها را صدا می‌کند و می‌گوید این کتاب مناسب سن شماست،‌ بیایید با هم بخوانیم. وقتی تسهیل‌گر وجود داشته باشد، بچه‌ها خیلی از آن استقبال می‌کنند.

آموزش و پرورش کلاس مطالعه را اضافه کند

وی افزود: یکی از کارهایی که آموزش و پرورش باید به سرعت انجام دهد، اختصاص دادن یک کلاس به کلاس خواندن و مطالعه است. البته این کلاس هم چالش‌های زیادی دارد. به عنوان مثال معلمی که سر کلاس نشسته است،‌ خودش چقدر شعر را می‌شناسد؟ اگر چنین کلاسی برپا شود، ابتدا باید تمام معلم‌ها را با کتاب و مطالعه و شعر و ادبیات آشنا کنیم و برایشان کلاس بگذریم. باید به او بگوییم اول خودت باید از شعر لذت ببری، بعد لذت بردن از شعر را به بچه‌ها یاد بدهی.

این‌شاعر یکی از آسیب‌ها در حوزه شعر نوجوان را کتاب‌سازی دانست و گفت: به نظر من هرچه زودتر باید سیاست‌های نشر و ناشران تغییر کند. بسیاری از نشرها می‌گویند کتاب نوجوان با کتاب کودک فرقی ندارد. قطع‌اش همان است، صفحه‌بندی و طرح جلد همان است، تعداد صفحات و تعداد شعرها هم تقریبا همان است. تصویرگری و قطع کتاب طوری است که کودک‌ها بیشتر آن را دوست دارند، تا نوجوان‌ها. یکی از دلایلی که نوجوان‌ها به کتاب‌های شعر نوجوان نزدیک نمی‌شوند، این است که می‌گویند این کتاب اصلا مناسب من نیست و آن را پس می‌زند.

اسلامی در پایان گفت: نوجوان امروز کتاب نازکی را که ۱۰ صفحه دارد اصلا به دست نمی‌گیرد. نوجوانی سنی است که نه کودکی است و نه بزرگسال؛ نمی‌تواند به جمع کودکان برود چون بزرگ‌ از آنهاست، بزرگ‌ترها هم اصلا او را راه نمی‌دهند، چون کوچک است. به همین دلیل نوجوان تمام تلاشش را می‌کند که به عنوان بزرگسال خودش را تثبیت کند. در همین حین، ما داریم کتاب‌هایی را به او می‌دهیم که کودکانه به نظر می‌رسد.