به گزارش خبرنگار مهر، آتوسا مؤمنی رئیس مرکز میراث ناملموس تهران در نامه‌ای خطاب به سعد سکندرخان رئیس مؤسسه فرهنگی اکو درباره اینکه این مؤسسه به تازگی تقویمی منتشر و در آن نظامی گنجوی را شاعر آذربایجانی و مولانا را شاعر ترکیه‌ای معرفی کرده نوشت: همان گونه که مستحضرید مرکز مطالعات میراث ناملموس در آسیای غربی و مرکزی یونسکو و مؤسسه فرهنگی اکو که در راستای اهداف و مأموریت‌های سازمانی خود بیش از هر دو نهاد همسوی دیگر به ویژه اینکه هفت کشور از میان ده کشور عضو مؤسسه فرهنگی اکو در زمره کشورهای عضو مرکز میراث تهران نیز هستند، طی سال‌های گذشته همکاری‌های مستمر و سازنده‌ای در راستای تقویت دیپلماسی گفتگوهای بین فرهنگی رونق بخشی در همبستگی و وفاق اجتماعی میان ملت‌ها اهتمام در انتقال بین نسلی میراث ناملموس و ترویج احترام متقابل میان فرهنگ‌ها داشته‌اند.

همکاری در برگزاری کارگاه آموزشی ظرفیت سازی پاسداری از میراث ناملموس در اسلام آباد و همکاری در برگزاری شب موسیقی تاجیکستان در اکو اهتمام به برگزاری شب میراث فرهنگی ایران و پاکستان نمونه‌هایی از مصادیق بارز این تعامل فرهنگی بوده که نشان دهنده تعهد مشترک ما در مسیر ارتقا دیپلماسی فرهنگی و تقویت پیوندهای فرهنگی میان ملت‌های منطقه با تاکید بر معرفی نمودهای هویتی و تکریم گنجینه‌ها و مواریث زنده و جاری میان این ملت‌ها و دولت هاست.

نیک مستحضرید مرکز میراث ناملموس تهران مجری کنوانسیون پاسداری از میراث زنده بشری در گستره آسیای غربی و مرکزی است. کنوانسیون خردمندانه ۲۰۰۳ قانونی الزام آور است که بر پایه سه اصل اساسی و بنیادین تعهد به حقوق بشر و وفاداری به توسعه پایدار و احترام متقابل میان فرهنگ‌ها و به رسمیت شناختن مصادیق آن استوار است و طی دو دهه گذشته حاکمیت کشورها به پشتوانه همراهی و همدلی با ملت‌هایشان توانسته‌اند ارزشمندترین نمادها و نمودهای فرهنگی خود را به مثابه میراث بشری که پشتوانه توسعه پایدار و صلح میان آنها و جهان پیرامونشان شده را به جهان هدیه کنند و در به ثبت جهانی رساندن نمودهای مشترکشان با یکدیگر اهتمامی مضاعف را بکار ببندند تا در سایه سار اقداماتی اینچنینی گفتگوهای بین فرهنگی را میان خود و دیگر کشورهای منطقه و جهان بیش از پیش قوام ببخشند و اینگونه در حصول توسعه پایدار و گسترش وفاق و صلح جهانی نقشی سازنده تر و تأثیر گذارتر ایفا کنند.

جای بسی حیرت و البته هزار اسف است که تقویم منتشر شده سال ۲۰۲۵ توسط مؤسسه فرهنگی اکو که یقیناً به منظور معرفی نمودها و نمادهای هویتی کشورهای محترم عضو سازمان فرهنگی اکو در دستور کار آن مؤسسه قرار گرفته است؛ با محتوایی غیر مستند و غیر معتبر تهیه و تدوین شده است که به نظر برای مؤسسه‌ای در این طول و عرض خطایی بسیار بزرگ و نابخشودنی است.

چرا که اینگونه نشان می‌دهد این محتوا در بی اعتنایی به هویت و ارزشهای ملتی بزرگ و متمدن و صیانتگر از گنجینه‌های بشری سرزمین ریشه‌های زبان پارسی انتشار یافته است باید تاکید کنم سازمانی با مأموریت‌های تعریف شده در اساسنامه اش در قامت مؤسسه فرهنگی اکو که در عنوان خود گل واژه‌ای بنام «فرهنگ» را به یدک می‌کشد می‌بایستی به کارشناسانی خبره و مورخ و محقق و مرجع تجهیز باشد تا بدون مطالعات دقیق تاریخی و فرهنگی و بدون ارجاع به اسناد مکتوب معتبر چنین سندی بی اعتبار منتشر نسازد و موجبات ناراحتی و ناامنی فرهنگی را برای جامعه زمینه سازی نکند.

این تقویم که باید به قصد تقویت روابط و فرصت آگاهی بخشی از مواریث مشترک منطقه و یا معرفی مفاخر سرزمینی ملت‌ها را مورد توجه قرار می‌داد و موجب افتخار ملت‌ها از داشته‌های یکدیگر می‌شد اکنون از سویی بسیار ناراحت کننده و موجب شکایت جامعه ایرانی تبار شده است و از سویی دیگر موجب ایجاد سو برداشت و کمرنگ شدن تلاش‌های منطقه‌ای در مسیر همگرایی فرهنگی شده است لذا امروز بر شماست که نسبت به ارجاع آن برای بازنگری فنی - تخصصی و اصلاح آن در اسرع زمان اقدامی مبتنی بر ایجاد وفاق را برنامه ریزی کنید زیرا که مأموریت اصلی شما در آن مؤسسه جز این نیست.

این اقدام در زمانی که منطقه و کشورهای عضو اکو در آستانه سال نوی شمسی که به میراث جهانی نوروز می شکفد و سرآغاز آن به روزی بنام میراث صلح پرور نوروز در تقویم رویدادهای سازمان ملل مزین است صورت گرفته است نوروزی که نماد همگرایی صلح و احترام به تنوع فرهنگی و هویت سرزمینیست، همواره بستری برای تعاملات فرهنگی و تقویت پیوندهای تمدنی میان ملت‌های حوزه اکو بوده است و جنابعالی در این ایام که رسالت همه ما سازمانهای فرهنگی ایجاد همگرایی در سایه میراث جهانی نوروز است در تقویم منتشره خود حکیم نظامی گنجوی شاعر بزرگ پارسی گو که یکی از درخشان‌ترین چهره‌های ادب فارسی است و آثارش از جمله خمسه به عنوان یکی از مهمترین مجموعه‌های ادبیات جهان میراث مشترک تمدن ایرانی محسوب می‌شود را به عنوان شاعر آذربایجانی و مولانا جلال الدین بلخی را نیز که شاعری جهانی است و در آثارش مفاهیمی چون عشق عرفان و وحدت انسانی با زبان فارسی بیان شده و آثار او بخشی جدایی ناپذیر از ادبیات و فرهنگ فارسی است و هویت فکری و فرهنگی او ارتباطی عمیق با خراسان بزرگ و تمدن ایرانی دارد را به عنوان شاعر اهل ترکیه معرفی و بر روی نقشه پایتخت ایران را هیرمند معرفی کرده‌اید.

جناب آقای سعد خان ما برای وصل کردن آمده‌ایم یا به قصد فصل کردن بر صندلی مدیریت تکیه زده‌ایم؟ انتشار تقویمی که در آن هویت مفاخر فرهنگی و تاریخی دستخوش تحریف شده است نه تنها در تضاد با روحیه وحدت بخش نوروز و رسالت فرهنگی آن مؤسسه می‌باشد بله چنین اقدامی را سهوی قلمداد کردن غیر قابل باور است و اینجانب یک چنین نامگذاری رسمی را فعلی غیر حرفه‌ای و غیر فرهنگی می‌پندارم که از اصل اصالت تحقق اهداف آن سازمان به دور بوده است این در حالیست که کشورهایی که نام آنها مامن و خاستگاه هویت این بزرگان معرفی شده ادعایی در این باره ندارند و متأسفانه شما و مجموعه تحت مدیریتتان بدون هیچ مستند تاریخی و حتی بدون هیچ ادعایی از سوی کشورهای دوست و همسایه چنین شکافی را میان ملت‌های منطقه طراحی کرده‌اید. در ادامه توجه شما به پیشنهادات بسیار مهمی به روایت ذیل جلب می‌کنم.

پیشنهادات جهت اصلاح و تقویت روابط فرهنگی منطقه‌ای

با توجه به اهمیت موضوع و در راستای حفظ روابط فرهنگی میان کشورهای عضو اکو پیشنهاد می‌شود موارد ذیل اجرا شود:

۱. تصحیح اطلاعات درج شده در تقویم و انتشار نسخه اصلاح شده در اسرع وقت با استناد به مستندات معتبر تاریخی و فرهنگی

۲. صدور بیانیه‌ای رسمی از سوی مؤسسه فرهنگی اکو در راستای تأکید بر اصل احترام به میراث فرهنگی و هویتی ملت‌ها و جلوگیری از برداشتهای نادرست

۳. ایجاد کمیته‌ای مشترک از متخصصان حوزه فرهنگ ادبیات و میراث ناملموس از کشورهای عضو که وظیفه بررسی و تأیید محتوای فرهنگی منتشر شده توسط مؤسسه فرهنگی اکو را بر عهده داشته باشد.

۴. برگزاری نشست علمی بین المللی در راستای تعامل فرهنگی و بررسی نقش مفاخر منطقه در ایجاد پیوندهای میان فرهنگی که در آن پژوهشگران و متخصصان فرهنگی بتوانند ابعاد مختلف این موضوع را به طور علمی بررسی کنند.

امیدوارم که مؤسسه فرهنگی اکو همچنان در مسیر ارتقای دیپلماسی فرهنگی و ایجاد پیوندهای محکم میان ملت‌های منطقه گام بردارد و از هرگونه اقدام یا بیانیه‌ای که ممکن است موجب فاصله گرفتن از این رسالت شود، اجتناب کند و جایگاه خود را نزد کشورهای عضو محفوظ نگاه دارد.

منتظر پاسخ و اقدامات سازنده جنابعالی در این خصوص هستم.

نظامی گنجوی

همه عالم تن است و ایران دل

نیست گوینده زین قیاس خجل

چونکه ایران دل زمین باشد

دل ز تن به بود، یقین باشد.