به گزارش سلامت نیوز در روزهای اخیر، نمایندگان مجلس به‌طور گسترده بر لزوم افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی تأکید کرده‌اند. رمضان رحیمی، نماینده فلاورجان، از کمبود پزشک در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهرستان خود گلایه کرده و حمایت مجلس از مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی را اعلام کرده است. شهسواری، نماینده دیگر مجلس، نیز با اشاره به برنامه هفتم توسعه و هدف‌گذاری کشور برای تبدیل‌شدن به هاب درمان منطقه، افزایش ظرفیت پزشکی را شرط اساسی تحقق این هدف دانسته است. قاسمی، نماینده شهرضا و دهاقان، با اشاره به تقاضای بالای ورود به رشته پزشکی، مخالفت با افزایش ظرفیت را غیرمنطقی توصیف کرده و نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر، تأکید کرده که این بحران تنها با افزایش تعداد پزشکان قابل حل است.این در حالیست که حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت یکی از پرسابقه ترین نمایندگان در مجلس است که میتواند در روشن کردن این نمایندگان نقش موثری داشته باشد و آنها را راهنمایی کند به جای دادن راه حل های غیر منطقی و درخواست هایی که کارشناسی نیست توان خود را معطوف و مصروف به رفع معضلات نظام سلامت کنند.

افزایش ظرفیت پزشکی بدون زیرساخت، راهی به ناکجاآباد

با وجود این اظهارات، نگاهی به واقعیت‌های نظام سلامت کشور نشان می‌دهد که چنین راهکارهایی بیش از آنکه مبتنی بر یک برنامه‌ریزی مدون باشد، رویکردی پوپولیستی دارد. سیدجلیل حسینی، معاون آموزشی وزارت بهداشت به صراحت اعلام کرد که ظرفیت پذیرش پزشکی در سال‌های اخیر تقریباً دو برابر شده و از ۸۰۰۰ نفر به ۱۴۰۰۰ نفر رسیده است. وی هشدار داده که این افزایش بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های آموزشی، منجر به کلاس‌های پرازدحام، خستگی استادان و دانشجویان، شلوغی خوابگاه‌های دانشجویی و افت کیفیت آموزش شده است.

طبق برآوردهای وزارت بهداشت، برای افزایش ظرفیت پزشکی به میزان مدنظر نمایندگان مجلس، حداقل ۳۷ همت بودجه مورد نیاز است؛ درحالی‌که تنها ۱.۳ همت برای این هدف در نظر گرفته شده است. این کمبود منابع مالی در حالی است که دانشگاه‌های علوم پزشکی با مشکلات اساسی در تأمین فضای آموزشی، تجهیزات پزشکی و هیئت‌علمی مواجه‌اند. بسیاری از اساتید برجسته پزشکی در سال‌های اخیر به دلیل شرایط نامناسب کاری و مهاجرت نیروی انسانی، کشور را ترک کرده‌اند و این مساله باعث کاهش کیفیت آموزش پزشکی شده است.

لزوم تأمین زیرساخت‌های لازم پیش از افزایش ظرفیت

به ازای هر دانشجوی پزشکی، باید تعداد مشخصی تخت بیمارستانی و میزان قابل توجهی تجهیزات تأمین شود. بدون این امکانات، افزایش ظرفیت تنها به ازدحام بیشتر در بیمارستان‌ها و افت کیفیت خدمات درمانی منجر خواهد شد. ساخت یک بیمارستان جدید چندین سال زمان می‌برد، بنابراین قبل از افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان، باید ابتدا بیمارستان‌های جدید احداث و تجهیز شوند.

یکی از استدلال‌های اصلی نمایندگان مجلس، کمبود پزشک در کشور است. اما کارشناسان حوزه سلامت معتقدند که مشکل اصلی، توزیع نامناسب پزشکان و عدم جذابیت مناطق محروم برای فعالیت پزشکان است. در حال حاضر، بسیاری از پزشکان عمومی به‌دلیل شرایط اقتصادی و عدم حمایت‌های لازم، به سایر مشاغل روی آورده‌اند یا برای تحصیل در تخصص‌های پردرآمد مهاجرت کرده‌اند. در چنین شرایطی، افزایش بی‌برنامه ظرفیت پزشکی تنها به انباشت پزشکانی منجر خواهد شد که نه فضای آموزشی مناسبی دارند و نه انگیزه‌ای برای خدمت در مناطق کم‌برخوردار.

در حال حاضر، تعداد زیادی از پزشکان تحصیل‌کرده، فعالیتی در حوزه طبابت ندارند. چرا به جای افزایش بی‌رویه ظرفیت پذیرش، از این نیروهای آماده استفاده نمی‌شود؟ بازگرداندن پزشکان به چرخه درمان، سریع‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و پربازده‌ترین راهکار برای حل بحران کمبود پزشک است.

افزایش ظرفیت پزشکی؛ راه‌حل یا ایجاد مشکل جدید؟

درحالی‌که نمایندگان مجلس با شعار افزایش ظرفیت پزشکی سعی در جلب حمایت افکار عمومی دارند، واقعیت این است که این سیاست بدون تأمین زیرساخت‌های لازم، مشکلات نظام سلامت را دوچندان خواهد کرد. کمبود اساتید، فضای آموزشی نامناسب، تجهیزات ناکافی و شلوغی خوابگاه‌ها، همگی از چالش‌هایی هستند که نادیده گرفته شده‌اند.تصاویری که قبلا در مورنینگ بیمارستانها منتشر شده بود که جای سوزن انداختن در این جلسات نیست خود تصویرگر واقعیتی است که بنظر میرسد از چشم نمایندگان یا دور مانده یا آنها خود را به ندیدن زده اند!

در عوض، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، سیاست‌های تشویقی برای حضور پزشکان در مناطق محروم، بهبود شرایط اقتصادی کادر درمان و اصلاح نحوه توزیع پزشکان در سطح کشور است. اگر این مسائل حل نشود، صرف افزایش ظرفیت پزشکی نه تنها مشکل کمبود پزشک را حل نخواهد کرد، بلکه به بحران جدیدی در حوزه آموزش و درمان کشور منجر خواهد شد.