عاطفه جوشقانیان، شاعر حوزوی، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، درباره پیوند حوزه علمیه و شعر گفت: بسیاری از علمای قدیم حوزه شاعر بودند؛ رودکی، شیخ‌بهایی، علامه طباطبایی، علمایی شاعر بودند. امام خمینی(ره) هم شاعر بودند و دیوان شعر داشتند. رهبر معظم انقلاب هم اهل ادبیات هستند و کسی که از ادبیات دفاع می‌کند و پشت زبان و ادبیات فارسی ایستاده خود رهبر انقلاب هستند. از معاصرین، استاد مهاجری و آقای قزوه شاعرانی هستند که همه ابتدا علوم دینی را گذراندند.

او با اعتقاد به جهان‌شمولی تعریف طلبگی گفت: طلبگی جهان‌شمول‌تر از این است که صرفاً در مرکز حوزه درس بخواند. هر کسی که به علوم دینی مشغول باشد و اندیشه علوم دینی داشته‌باشد یک طلبه است و با این تعریف خیلی از شاعران ما طلبه محسوب می‌شوند و یا حداقل زیّ طلبگی دارند. طاهره صفارزاده از بانوان شاعری که انقلاب را این‌ها رقم زدند یا آقای جهاندار که چقدر اشعارش به قرآن و روایات آمیخته است. یکی از دستاوردهای مهم حوزه می‌تواند ادبیات و تربیت شاعرانی باشد که این اندیشه دینی را به نسل بعد منتقل کنند.

اسن شاعر آیینی تصریح کرد: بعد از انقلاب و خصوصاً در دو دهه اخیر به تربیت نسل هنرمند در حوزه علمیه شتاب بخشیده شد و من هر کنگره‌ای که می‌روم اغلب، چند تا از برگزیدگان کنگره‌ها طلبه هستند آن هم به‌معنای خاص و اگر معنای عام را لحاظ کنیم خیلی بیشتر هم می‌شود.

جوشقانیان درباره پویایی شعر و ادبیات حوزه گفت: نه‌تنها در قم و کشور؛ بلکه حتی در بخش بین‌الملل بسیار پویاست و کنگره‌هایی هم که در عرصه شعر و داستان برگزار می‌کند نشان‌دهنده همین است. ما در زبان‌های مختلف غیر فارسی شاعران خوب طلبه داریم و هم در ملیت‌های مختلف غیر فارسی که به زبان فارسی شعر می‌گویند. این هم ارزشمند است و می‌تواند تبلیغ زبان فارسی، اسلام و اندیشه علوم حوزوی باشد.

او درباره تبلیغ ادبی گفت: مهم‌ترین رسالت خودم در هنگام شعر این است که باری از دغدغه‌ها بردارم. ما نمی‌خواهیم شعار بدهیم؛ اما با همان زبان شعر اندیشه خودمان را تزریق کنیم. مضمون کلامی از رهبر انقلاب این است که اگر کار فرهنگی بخواهد ماندگار شود باید به زبان هنر در بیاید و ماندگارترین هنر، هنر شعر است. اگر بخواهیم الان فرهنگ و زبان فارسی را به سال‌های بعد منتقل کنیم بهترین روش همین شعر است.

شاعر حوزوی با اشاره به نکته‌ای تاریخی در تأثیرگذاری شعر ادامه‌ داد: در زمان قاجار حمله‌ای از طرف عثمانی به ایران می‌شود که مردم شوکه بودند و هیچ‌کاری نمی‌کردند. خانم سلماسی یک شعری آن زمان می‌گوید که اگر شما نمی‌توانید دفاع کنید، ما زنان انجام دهیم. غیرت مردان را به وجد می‌آورد و مردان دفاع می‌کنند. توانست با یک شعر مردان را به جهاد وادار کند. تأثیری که شعر در تحریک هیجانات دارد غیر قابل‌انکار است.

او افزود: در جریان فتنه‌هایی که در سال‌های مختلف اتفاق‌افتاده، یکی از مهم‌ترین چیزهایی که نقش داشته شعر و شعار بوده است. در جریان «زن، زندگی، آزادی» یک شعر و موسیقی برجسته می‌شود؛ همان شعر برای… برای…؛ و آن خیلی‌ها را جهت‌دهی می‌کند. چرا ما نباید قبل از آن خودمان شعری داشته باشیم که به آن بها بدهیم که به کار بیاید؟! خیلی از این اتفاقات از طریق تحریک هیجان اتفاق می‌افتد و با شعر و شعار می‌توانیم آن را کنترل کنیم.

جوشقانیان در پاسخ به این سؤال که آیا پایگاهی برای نشر آثار طلاب برای عموم هست یا نه، گفت: دسترسی مردم عادی به شاعران طلبه به‌عنوان شاعر طلبه یا وجود ندارد و یا خیلی کم است. مثلاً ما اشعار «علیرضا قزوه» را می‌بینیم؛ اما نمی‌دانیم که علیرضا قزوه که شاعر طلبه است. نقدی که به نهادهای حوزوی وارد است این است که دستاوردهای خودشان را اعلام نمی‌کنند. چرا نباید شاعران طلبه ما که مثلاً برگزیده کنگره شعر اشراق بودند، اشعارش منتشر شود؟! به هر حال کسی که در عرصه بین‌الملل رتبه آورده شعرش قابلیت انتشار دارد.

او در نقدی دیگر به نهادهای حوزوی گفت: اشعاری هم که در زمینه اندیشه حوزه از غیر طلبه‌ها ارائه می‌شود را نیز منتشر کنیم و سعی کنیم دیگران را تا جایی که می‌شود در شعر انقلاب بگنجانیم و این‌ها را در دایره حوزویان قرار بدهیم.

این فعال حوزه ادبیات درباره کنگره شعر خانواده و سبک زندگی گفت: چند سال است که فعالیت دارد و برای اولین بار بود که شعر خانواده در ایران مطرح شد. جریان شعر حوزه بود که باعث راه‌اندازی این کنگره شد. پایه اصلی این کنگره طلبه‌ها هستند. کمک‌هایی هم حوزه به ما کرد؛ اما در ادامه مسیر، دو سال است که به‌سختی برگزار کردیم. به‌خاطر اینکه حوزه برخی برنامه‌ها را از خودش نمی‌داند، در حالی که باید خودش دست بگیرد.

شاعر آیینی با اشاره به ترجمه اشعار مقاومت و تأکید رهبر انقلاب بر این مسأله گفت: فضای خوبی که حوزه دارد بحث بین‌الملل آن است که شاعران بین‌المللی می‌توانند این اشعار فارسی را ترجمه کنند. ما اصلاً این نهضت ترجمه را در بحث شعر حوزه ندیدیم. همین اشعار طلاب که برای طوفان‌الاقصی و مقاومت گفته شد ترجمه کنید و به کشورهای مقاومت برسانید.

او درباره ورود حوزویان به عرصه شعر که قلم خوبی دارند، گفت: اگر بُعد احساسی شعر را صرفاً عاطفه تغزّلی بدانیم، شاید خیلی‌ها از ورود به این عرصه ممانعت کنند؛ اما بعد عاطفه صرفاً تغزل نیست که البته آن هم نقش مهمی دارد؛ اما احساس مقاومت، احساس اعتراض، حس خشم که در جریان مقاومت منطقه می‌بینم از بُعد احساس ما برخاسته، هیجانات ما صرفاً تغزلی نیست، هر چند آن هم اگر در مسیر درست خودش باشد، می‌تواند به جهت‌دهی اندیشه کمک شایانی کند.

انتهای پیام/