به گزارش خبرنگار مهر، در هفته جاری دستاوردهای محققان ایرانی و محصولات دانش بنیان متعددی معرفی و اخبار آن در خبرگزاری مهر و رسانه‌های مرجع علم و فناوری منتشر شد.

خبرگزاری مهر پایان هر هفته در بسته‌ای تحت عنوان «بسته اخبار علمی و فناوری» مروری بر مهمترین اخبار و رویدادهای این حوزه و همچنین دستاوردها و محصولات دانش بنیان ایرانی دارد.

راه اندازی مزرعه‌های جی پی یو برای توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها

اولین خبر مهم هفته مربوط بود به راه اندازی نخستین دیتاسنتر جی پی یو در کشور که آن را مجتبی علیزاده، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد.

وی در این باره گفت: این پروژه با سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی، بدون نیاز به بودجه دولتی یا دانشگاه‌ها، در حال اجراست. اولین جی‌پی‌یو فارم در اردیبهشت‌ماه در یکی از دانشگاه‌ها راه اندازی خواهد شد و تا تیرماه ۱۴۰۴، سه جی‌پی‌یو فارم دیگر در تهران و جزیره کیش راه‌اندازی می‌شود.

علیزاده همچنین به توافق‌نامه‌ای اشاره کرد که هدف آن تبدیل جزیره کیش به قطب فناوری هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال است. وی افزود: همچنین، مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات سطحی (WRFM) با استفاده از هوش مصنوعی در دی‌ماه راه‌اندازی شده و ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در این حوزه تبدیل خواهد کرد.

ایران چهارمین تولیدکننده آشکارساز شعله در جهان است

خبر دیگری که بر خروجی خبرگزاری مهر قرار گرفت، این بود که یک شرکت دانش‌بنیان موفق به ساخت آشکارساز شعله در طیف UV و IR شده است که در صنایع نفت و گاز برای پیشگیری از آتش‌سوزی‌های خطرناک کاربرد دارد. این آشکارساز می‌تواند وجود شعله را تشخیص داده و به سیستم‌های اطفا حریق متصل شود. طراحی آن به گونه‌ای است که در شرایط سخت محیطی عمل کند و با حذف نور خورشید از عملکرد آن، دقت بالایی داشته باشد.

ایران اکنون به عنوان چهارمین تولیدکننده این نوع آشکارساز در جهان شناخته می‌شود و ظرفیت تولید سالانه آن تا ۲۰۰۰ عدد پیش‌بینی شده است. در سال اول، تولید ۲۵۰ عدد و در سال‌های آینده تا ۱۰۰۰ عدد پیش‌بینی می‌شود. با توجه به نیاز مجتمع گاز پارس جنوبی به ۳۰۰ دستگاه، صرفه‌جویی ارزی سالانه حدود ۲۹۰ میلیارد ریال برآورد شده است.

این محصول می‌تواند در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، شیمیایی، معدنی و سایر صنایع مرتبط مورد استفاده قرار گیرد و با استفاده از فناوری بومی، نیاز به واردات قطعات به حداقل رسیده است.

در هفته اخیر عماد احمدوند دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، در گفتگویی که با خبرنگار مهر داشت، به تأثیر فناوری نانو در صنعت و آخرین دستاوردهای این حوزه اشاره کرد. وی در بخشی از این مصاحبه اعلام کرد: در حال حاضر، نزدیک به ۱۸۰۰ محصول نانو ساخت ایران توسط حدود ۴۰۰ شرکت تولید شده و بیش از ۱۰۰ خط تولید صنعتی با ماشین‌آلات نانو ساخت ایران در حال بهره‌برداری هستند. برخی تجهیزات نانو به کشورهای کره جنوبی، چین و مالزی صادر شده است.

کاهش عوارض و هزینه‌های بیمه با نانوداروهای ضدسرطان ایرانی

وی همچنین به تأثیر فناوری نانو در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: نانوداروهای ضدسرطان به کاهش هزینه‌های بیمه درمان و عوارض ناشی از داروهای مرسوم کمک کرده‌اند. صرفه‌جویی ارزی ناشی از این داروها تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۱۲۶ میلیون دلار رسیده و هزینه‌های بیمه درمان به میزان ۱۲ هزار میلیارد ریال کاهش یافته است.

احمدوند همچنین اعلام کرد که در سال ۱۴۰۲، فروش کلی محصولات نانو ساخت ایران حدود ۶۱۹ هزار میلیارد ریال بوده و متوسط رشد سالانه بازار فناوری نانو از سال ۱۳۹۲ تا پایان ۱۴۰۲ حدود ۹۷ درصد تخمین زده می‌شود.

خبر دیگر امضا تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان غذا و کشاورزی و فدراسیون طیور ایران، به منظور رفع نیازهای فناورانه در زنجیره ارزش کشاورزی و دامپروری بود. این توافقنامه به دنبال بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌ها و منابع موجود، به تحقق اهدافی چون توسعه روش‌های جدید فرآوری، استفاده از ضایعات کشاورزی، و افزایش نفوذ فناوری‌های نوین در بخش خوراک دام، طیور و آبزیان می‌پردازد.

طبق این تفاهم‌نامه، فدراسیون طیور موظف است تا اتحادیه‌ها و تشکل‌ها را به استفاده از محصولات دانش‌بنیان ترغیب کند و فرهنگ استفاده از این محصولات را ترویج دهد. در مقابل، ستاد توسعه غذا و کشاورزی متعهد شده است که اولویت‌های فناورانه معرفی‌شده توسط فدراسیون را بررسی کرده و خدمات مشاوره‌ای برای تسهیل فرآیند دانش‌بنیانی و دریافت حمایت از معاونت برای اعضای حقیقی و حقوقی ارائه دهد. این همکاری می‌تواند به توسعه پایدار و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و دامی در کشور کمک کند.

توسعه فناوری‌های پیشرفته در نیروگاه‌های کشور کلید خورد

در اواخر هفته مرکز پایش وضعیت هوشمند نیروگاهی (IPCM CENTER) در نیروگاه سیکل ترکیبی شریعتی مشهد با حضور حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری افتتاح شد. این مرکز به منظور توسعه فناوری‌های پیشرفته و بهبود مدیریت تجهیزات نیروگاهی راه‌اندازی شده است.

مرکز IPCM دارای سه بخش اصلی است:

۱. مانیتورینگ آنلاین: پایش داده‌های عملکردی و ارتعاشی توربین‌ها به صورت آنلاین و صدور هشدار در صورت انحراف از مقادیر بهینه .۲. تحلیل‌های پیش‌بینی: پیش‌بینی وضعیت تجهیزات و نیازهای نگهداری و تعمیرات. ۳. تصمیم‌گیری سریع: دسترسی سریع به داده‌های لحظه‌ای برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک.

این مرکز با به‌کارگیری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، داشبوردهای تحلیلی و سیستم‌های امنیت سایبری توسعه خواهد یافت. همچنین، با تحلیل داده‌های بزرگ، می‌توان به بهینه‌سازی عملکرد، کاهش زمان‌های توقف و افزایش کارایی نیروگاه دست یافت. این سیستم‌ها به بهبود مصرف انرژی و شناسایی نقاط ضعف کمک خواهند کرد. مزایای این سیستم شامل کاهش ناترازی، افزایش طول عمر تجهیزات، کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، و افزایش بهره‌وری است.

کلیات برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی تصویب شد

یکی دیگر از اخبار مهم این بود که در جلسه «شورای عالی راهبری برنامه هفتم توسعه» به ریاست دکتر عارف کلیات «برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی» به تصویب رسید. معاون اول رئیس جمهور بر اهمیت اولویت دادن به هوش مصنوعی و تلاش برای جبران عقب‌ماندگی‌های این حوزه تأکید کرد و به توانایی متخصصان ایرانی اشاره کرد. او همچنین بر ضرورت هماهنگی و انسجام در این بخش و پیگیری جدی برنامه ملی هوش مصنوعی تأکید کرد.

هوش مصنوعی ایرانی شبیه دیپ سیک در راه است

همچنین حسین افشین، معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری از ایجاد سکویی مختص به خودمان بر پایه هوش مصنوعی و مشابه هوش مصنوعی دیپ‌سیک خبر داده است. او در این باره گفت: این پروژه به صورت متن‌باز (Open Source) پیش خواهد رفت. او از فراهم بودن زیرساخت‌های لازم خبر داد و از شرکت‌های دانش‌بنیان، به ویژه در حوزه برنامه‌نویسی، خواست تا در توسعه این پلتفرم مشارکت کنند.

او همچنین به وجود بخشی به نام «بازارگاه» یا «استودیو» در لایه بالاتر این سکو اشاره کرد که شامل حوزه‌های مختلفی مانند انرژی، سلامت، تأمین اجتماعی و بیمه می‌شود.

افشین همچنین به لایه‌های دیگر پروژه اشاره کرد و گفت که این لایه‌ها به کسب‌وکارهای خرد مربوط می‌شود، به طوری که افرادی که برنامه‌نویس نیستند، می‌توانند با استفاده از تول‌باکس‌های موجود در بازارگاه‌ها، داده‌های خود را وارد کرده و خروجی مورد نیازشان را دریافت کنند.

قرارداد با ۱۳ دانشگاه در حوزه هوش مصنوعی / طراحی دستیار هوش مصنوعی برای وزارتخانه

معاون علمی رئیس جمهور این را هم اعلام کرد که با ۱۳ دانشگاه قرارداد هوش مصنوعی منعقد شده و برای آن‌ها پروژه‌هایی تعریف شده است. او در این باره گفت: دستیار هوش مصنوعی وزارتخانه‌ها نیز تعریف شده و قرارداد آن با ۱۳ دانشگاه به امضا رسیده است. هدف از این همکاری‌ها، حمایت و تقویت نیروی انسانی است. وقتی پروژه‌های واقعی به دانشگاه‌ها داده می‌شود، هسته‌های فناوری شکل می‌گیرند که در آینده به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان هوش مصنوعی منجر خواهند شد.