عصرایران: عربستان سعودی مایل است نقش بزرگ تری در میانجیگری ایفا کند و مشارکت در حل پرونده هایی چون جنگ روسیه و اوکراین و پرونده هسته ای بین ایران و آمریکا می تواند به این نقش رهبری کمک کند. 

روزنامه اسرائیلی "جروزالم پست"، خبر ابراز تمایل عربستان سعودی برای میانجیگری بین ایران و آمریکا در موضوع پرونده هسته ای را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

عربستان سعودی به دنبال افزایش نفوذ جهانی خود با میانجیگری در مناقشات کلیدی، از جمله مذاکرات هسته ای آمریکا و ایران و تلاش های صلح روسیه و اوکراین، در بحبوحه تغییر اتحادها و شکل گیری یک نظم نوین جهانی است.

سی ان ان در 16 فوریه گزارش داد که عربستان سعودی می خواهد نقشی کلیدی در میانجیگری احتمالی بین ایالات متحده و ایران داشته باشد. این امر باعث افزایش وجهه عربستان سعودی پس از سال ها مبارزه برای حفظ نقش خود در منطقه و جهان خواهد شد.

طی سال های گذشته کشورهای دیگر عربی، مانند قطر، به دنبال جانشینی نقش کلیدی ریاض در امور جهانی با قرار دادن خود  در نقش دلال روابط بوده اند. به عنوان مثال، قطر به هموار کردن راه برای بازگشت طالبان به قدرت کمک کرد و حتی زمانی که دوحه میزبان حماس بود، از ایالات متحده به عنوان "متحد اصلی غیر ناتو" کمک می گرفت. در مقابل، ریاض، افراط‌ گرایان را اخراج کرد و به دنبال روابط نزدیک‌تر با غرب بود، اما بر خلاف قطر، با ریاض برخورد سردی شد.

در طول اولین دولت ترامپ، ریاض میزبان اجلاس اسلامی عربی کشورهای مختلف بود و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه می 2017 در عربستان سعودی سخنرانی کرد. ماه بعد، عربستان سعودی، بحرین، مصر و امارات روابط خود را با قطر قطع کردند، رویدادی که به عنوان بحران دیپلماتیک قطر شناخته می شود.

این مساله در بیشتر دوره اول ریاست جمهوری ترامپ ادامه داشت و با چندین روند در منطقه همزمان شد. دوحه و آنکارا متحدان نزدیک تری شدند و دوحه به ایران نزدیک تر شد. تهران نقش خود را در یمن افزایش داد و از حوثی ها حمایت کرد و زمینه را برای متحد کردن جبهه های مختلف علیه اسرائیل فراهم کرد. جنگ ماه مه 2021 بین اسرائیل و حماس تبدیل به زمینه ای برای حمله حماس در اکتبر 2023 به اسرائیل شد.

حالا همه چیز فرق کرده است. چین در اوایل سال 2023 به آشتی ایران و عربستان کمک کرد. روسیه در سال 2022 به اوکراین حمله کرد. با به چالش کشیده شدن نقش رهبری جهانی ایالات متحده از سوی کشورهای مختلف، نظم جهانی جدیدی در حال ظهور است. بریکس و سازمان همکاری شانگهای، دو بلوک اقتصادی مرتبط با روسیه و چین، در حال گسترش هستند. این بلوک های جدید در منطقه در حال گسترش هستند و حالا کشورهایی مانند ایران و عربستان سعودی خود را برای نظم نوین جهانی آماده می کنند.

ریاض یک رهبر تاریخی در جهان اسلام است. در این زمینه گاه با چالش های جدیدی از سوی ترکیه مواجه شده است. عربستان سعودی مایل است نقش بزرگ تری در میانجیگری ایفا کند و مشارکت در حل پرونده هایی چون جنگ روسیه و اوکراین و پرونده هسته ای بین ایران و آمریکا می تواند به این نقش رهبری کمک کند. 

در گزارش سی ان ان آمده است: " پادشاهی سعودی نگران است که ایران ممکن است تمایل بیشتری برای دستیابی به سلاح هسته‌ای داشته باشد، زیرا نیروهای نیابتی منطقه‌ای آن - که مدت‌ها به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر حملات اسرائیل تلقی می‌شد - به طور قابل توجهی تضعیف شده‌اند. عربستان سعودی امیدوار است از روابط نزدیک خود با دونالد ترامپ برای ایجاد پل دیپلماتیک برای ایران به کاخ سفید استفاده کند."

مسائل دیگری نیز در این امر دخیل هستند. دولت جدید سوریه به برداشتن مجرای دسترسی ایران به حزب الله بر روی زمین کمک کرده است. حزب الله تضعیف شده است اما همچنان یک به عنوان یک نیروی مهم روی زمین باقی مانده است. عربستان سعودی در طول تاریخ نقش کلیدی در لبنان داشته است.

میانجی‌گری توافق طائف برای پایان دادن به جنگ داخلی 13 ساله لبنان بود. همچنین صحبت هایی در مورد عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی شده است. در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ، ریاض به دنبال صرف میلیاردها دلار برای دستیابی به تسلیحات آمریکایی بود.

مشخص نیست که آیا عربستان سعودی می‌تواند در بسیاری از جبهه‌های مهم، از اوکراین گرفته تا ایران، به موفقیت دست یابد، اما این روزها در موقعیت خوبی قرار گرفته است. در دوران بحران قطر، ریاض با موانع زیادی روبرو شد و این مساله به یک دردسر روابط عمومی بزرگ برای ریاض تبدیل شد، زیرا منابع عظیمی از جمله در واشنگتن برای خدشه دار کردن وجهه عربستان سعودی به کار گرفته شد. 

آشتی مزایایی دارد. ریاض اکنون کمتر هدف لابی های قدرتمند مرتبط با ایران و اخوان المسلمین است که هر دو ستون های قدرت در منطقه در غرب نیز نفوذ دارند.

از جهاتی، عربستان سعودی اکنون می تواند خود را برای ایفای نقش کلیدی در دولت جدید ترامپ قرار دهد. پیشتر و  در سال 2017  سعودی ها نتوانستند این کار را انجام دهند. در آن روزها، محمد بن سلمان به تازگی ولیعهد شده بود و در حال حرکت در دنیایی در حال تغییر بود. حالا او بزرگتر و عاقل تر شده است و بهتر می تواند انتظارات را مدیریت کند.