به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ،در خیابان‌های تبریز، مرند، مراغه و دیگر شهرهای آذربایجان شرقی، این روزها منظره‌ای مشترک به چشم می‌خورد: بیماران و خانواده‌هایشان نسخه به دست، از یک داروخانه به داروخانه دیگر سر گردانند، در جست‌وجوی داروهایی که یا موجود نیستند یا به‌سختی پیدا می‌شوند. کمبود دارو، معضلی که در ماه‌های اخیر شدت گرفته، حالا به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مردم و حتی داروخانه‌ها تبدیل شده است.

افزایش قیمت دارو، کمبود برخی اقلام حیاتی، توزیع نامنظم و حتی ورود داروهای تقلبی به بازار، مشکلاتی هستند که بیماران را با نگرانی‌های بیشتری روبه‌رو کرده‌اند. برخی داروهای حیاتی مانند انسولین، داروهای بیماران سرطانی، آنتی‌بیوتیک‌ها و حتی داروهای معمولی مانند شربت‌های ضد سرفه یا قرص‌های مسکن، دیگر به‌راحتی قابل تهیه نیستند.

بحران کمبود دارو؛ مشکلاتی که بیماران را گرفتار کرده است

طبق بررسی‌های میدانی، بسیاری از بیماران مجبورند برای یافتن داروهای حیاتی خود ساعت‌ها در داروخانه‌های مختلف جست‌وجو کنند. این وضعیت در مورد داروهای بیماران خاص مانند دیابتی‌ها، سرطانی‌ها و بیماران قلبی شدیدتر است. برخی بیماران نیز به دلیل عدم تأمین دارو از درمان خود بازمانده‌اند.

حسن کریمی، یک بیمار دیابتی، با نگرانی  می‌گوید: برای پیدا کردن انسولین مجبورم هر روز چند ساعت در شهر بگردم. بعضی روزها موفق نمی‌شوم و مجبور می‌شوم از بازار آزاد تهیه کنم که قیمت آن چند برابر شده است. زندگی ما به این دارو بستگی دارد، اما کسی پاسخگو نیست.

این موضوع تنها مختص بیماران دیابتی نیست. زهرا اکبری، مادر کودکی که بیماری صرع دارد، نیز از مشکلات مشابهی گلایه دارد: قرص‌های پسرم مدتی است که در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود. پزشکش تأکید کرده که قطع مصرف این دارو ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد، اما هر روز که برای تهیه دارو مراجعه می‌کنم، جواب منفی می‌گیرم. مجبور شدم از دوستانم در تهران کمک بگیرم تا دارو را برایم ارسال کنند.

داروخانه‌داران استان نیز با مشکلات متعددی در تأمین دارو مواجه هستند. یکی از داروسازان در تبریز می‌گوید: ما هر روز با بیماران نگران مواجه هستیم که به دنبال داروهای خاصی هستند که در انبارها موجود نیست. شرکت‌های پخش نیز برخی داروها را سهمیه‌بندی کرده‌اند، در نتیجه تأمین به‌موقع دارو دشوار شده است.

داروخانه‌دار دیگری در مراغه نیز می‌گوید: برخی داروها به‌صورت محدود به ما تحویل داده می‌شود و برخی دیگر اصلاً به دست ما نمی‌رسد. وقتی موجودی داروها کم باشد، بیماران مجبور می‌شوند به بازار آزاد مراجعه کنند و همین موضوع باعث افزایش قیمت‌های غیرمنطقی شده است.

وضعیت دارو در آذربایجان شرقی تحت تأثیر وضعیت دارو در کل کشور است

سرپرست معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تبریز  در خصوص چالش‌های کمبود دارو در آذربایجان شرقی نیز می‌گوید: وضعیت دارو در آذربایجان شرقی تحت تأثیر وضعیت دارو در کل کشور است، یعنی ما امکانات و اختیارات مستقلی برای مدیریت دارو در استان نداریم. اما تمهیداتی برای مدیریت دارو وجود دارد که این تمهیدات بیشتر در مورد داروهایی که شامل کمبود هستند، اعمال می‌شود. این داروها تحت عنوان "پلن دارویی" شناخته می‌شوند.

محمد رضا سیاهی ادامه می‌دهد: ما تعداد قابل توجهی دارو داریم که شرکت‌های پخش، خودشان بر اساس درخواست داروخانه‌ها و بر اساس سیاست‌های خودشان توزیع می‌کنند و نظارت ما فقط از نظر کنترل میزان توزیع، ردیابی دارو و بررسی اصالت آن است.

وی می‌افزاید: برخی از داروها را ما اصطلاحاً داروهای پلن‌دار می‌نامیم. این‌ها عمدتاً داروهایی هستند که یا برای بیماران خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند، یا داروهای تحت نظارت هستند، مانند داروهای مخدر و بعضی دیگر از داروهایی که تجویزشان حتماً باید تحت نظر یک فرد متخصص انجام شود. این نوع داروها را ما داروهای پلن‌دار می‌نامیم.

سیاهی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در استان برای توزیع داروهای پلن‌دار می‌گوید: خوشبختانه در استان ما ظرفیت‌هایی وجود دارد که این ظرفیت‌ها به توزیع داروهای پلن‌دار کمک می‌کنند. داروخانه دانشکده داروسازی، داروخانه تعاون، داروخانه هلال احمر و تعدادی از داروخانه‌هایی که اظهار تمایل کرده‌اند، به‌عنوان داروخانه منتخب برای بعضی از این داروها همکاری می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: برای اینکه این داروها را در سطح وسیع توضیح کنیم، اگر بخواهیم این داروها را به تمام داروخانه‌ها توزیع کنیم، ممکن است به هر داروخانه تعداد اندکی از آن‌ها برسد، مثلاً سه یا چهار جعبه، که طبیعتاً وقتی مقدار کمی از این داروها به یک داروخانه برسد، ممکن است نیاز بیماران به‌درستی برطرف نشود، به همین دلیل، توزیع این داروها در داروخانه‌های منتخب انجام می‌شود تا بیماران بتوانند از مراکز مشخص‌شده، داروی مورد نیاز خود را تهیه کنند. در این فرآیند، نظارت دقیقی بر میزان توزیع دارو انجام می‌شود تا از کمبود و توزیع ناعادلانه جلوگیری شود.

سرپرست معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه می‌دهد: مسئولیت دولت و متولی‌گری دولت در این قسمت باعث شده است تا از وظایف اصلی خود بماند، زمانی سازمانی تخت عنوان شرکت سهامی دارویی کشور داشتیم که نهایتاً مأموریت او تغییر یافت و اکنون تجهیزات پزشکی و بیمارستانی را تأمین می‌کند.

سیاهی می‌گوید: یکی از دلایل کمبود دارو در کشور ما، تغییر نرخ ارز به شرکت‌های دارویی است که وقتی یکباره هفت الی هشت برابر افزایش یافت، این شرکت‌ها را با مشکل مواجه کرد و تأمین نقدینگی آنها کار آسان و ساده‌ای نبود و از طرفی سیاست‌های انقباضی بانکی در جلوگیری از پخش پول و ارائه تسهیلات، نقدینگی را جبران نکرد.

او بیان می‌کند: اصلی‌ترین وظیفه ما نظارت بر توزیع بوده و عمدتاً در مورد داروهایی است که احتمال کمبود وجود دارد و سازمان غذا و دارو به ما اعلام می‌کند.

وی می‌افزاید: امیدوارم سیاست‌های دولت جدید نقش خود را به درستی ایفا کند و خواسته‌های منطقی شرکت‌های دارو پاسخ درستی داده شود تا نیازهای دارویی مردم را تأمین کنند؛ سلامت مردم و عدم نیاز به دارو و درمان آرزوی همیشه ماست.

وضعیت کمبود دارو در آذربایجان شرقی، همانند بسیاری از نقاط کشور، تبدیل به بحرانی جدی شده است. بیماران در جستجوی داروهای حیاتی خود، با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند و داروخانه‌ها نیز نمی‌توانند پاسخگوی نیاز مردم باشند.

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که برای حل این بحران، نظارت بیشتری بر روند واردات و توزیع دارو اعمال شود، سازوکارهای مشخصی برای جلوگیری از احتکار ایجاد شود و دولت برای تأمین ارز مورد نیاز صنعت داروسازی اقدامات فوری انجام دهد.

تا آن زمان، بیماران همچنان در انتظار روزی هستند که داروخانه‌ها، دوباره قفسه‌های پر از دارو داشته باشند و دیگر کسی برای تأمین داروی حیاتی خود، مجبور به جست‌وجو در بازار سیاه نباشد.