گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم: برخی تبلیغات دینی، انتظار را به‌صورت افراطی یا تفریطی تفسیر می‌کنند. از یک‌سو، برخی افراد انتظار را به کناره‌گیری از جامعه و انفعال تعبیر می‌کنند و از سوی دیگر، برخی گروه‌ها با استفاده از تفسیرهای نادرست، دست به اقدامات عجولانه و خشونت‌آمیز می‌زنند. راهبرد صحیح تبلیغ، ارائه تعریفی متعادل از انتظار است.

محمدرضا بابایی، مبلغ و پژوهشگر حوزوی، در یادداشتی به مناسبت میلاد امام زمان (عج) به موضوع راهبردهای تبلیغی در عصر انتظار پرداخته است.

انتظار فرج در فرهنگ دینی

انتظار فرج در فرهنگ دینی، مفهومی بنیادین است که نه‌تنها به امیدواری و صبر توصیه می‌کند، بلکه مسئولیتی سنگین بر دوش منتظران قرار می‌دهد. تبلیغ دینی در عصر انتظار، وظیفه‌ای خطیر است که می‌تواند موجب تقویت ایمان و تحکیم اعتقادات مردم شود. با این حال، تبلیغ نامناسب و سوءبرداشت‌های رایج از مفهوم انتظار، می‌تواند زمینه‌ساز انحراف و رکود اجتماعی شود. این یادداشت تلاش دارد تا ضمن بررسی راهبردهای تبلیغی مناسب در این دوران، به آسیب‌های موجود اشاره کرده و راهکارهایی برای بهبود وضعیت ارائه دهد.

1. راهبردهای تبلیغی در عصر انتظار

تأکید بر امید و مسئولیت‌پذیری

یکی از اصول کلیدی تبلیغ در عصر انتظار، تقویت امید و ایجاد انگیزه برای حرکت و تلاش در مسیر تحقق جامعه‌ای آرمانی است. بسیاری از روایات اسلامی، انتظار را به‌عنوان «بهترین عمل» معرفی کرده‌اند، اما این انتظار باید به‌صورت فعالانه و سازنده باشد، نه منفعلانه و همراه با رکود. تبلیغ باید به گونه‌ای باشد که مؤمنان را به اصلاح خود، خانواده و جامعه ترغیب کند.

پرهیز از افراط و تفریط در تبیین مفهوم انتظار

برخی تبلیغات دینی، انتظار را به‌صورت افراطی یا تفریطی تفسیر می‌کنند. از یک‌سو، برخی افراد انتظار را به کناره‌گیری از جامعه و انفعال تعبیر می‌کنند و از سوی دیگر، برخی گروه‌ها با استفاده از تفسیرهای نادرست، دست به اقدامات عجولانه و خشونت‌آمیز می‌زنند. راهبرد صحیح تبلیغ، ارائه تعریفی متعادل از انتظار است که بر آمادگی درونی، خودسازی، و ایفای نقش مثبت در جامعه تأکید کند.

استفاده از ابزارهای نوین تبلیغی

در دنیای معاصر، تبلیغ دینی نباید تنها به روش‌های سنتی همچون سخنرانی و کتاب محدود شود. رسانه‌های اجتماعی، فیلم، پادکست، و محتوای چندرسانه‌ای می‌توانند به‌عنوان ابزاری مؤثر در انتقال پیام‌های دینی به کار گرفته شوند. تبلیغ در فضای مجازی باید هوشمندانه و جذاب باشد تا بتواند جوانان را که اصلی‌ترین قشر مخاطب هستند، جذب کند.

ترویج الگوهای عملی از منتظران واقعی

ارائه نمونه‌های تاریخی و معاصر از افرادی که در عین انتظار، در مسیر اصلاح جامعه کوشیده‌اند، می‌تواند نقش بسزایی در هدایت جامعه داشته باشد. معرفی علمای برجسته، مجاهدان راه حق، و شخصیت‌هایی که در مسیر سازندگی اجتماعی گام برداشته‌اند، می‌تواند روحیه تلاش و امید را در جامعه زنده نگه دارد.

2. آسیب‌های تبلیغی در عصر انتظار

القای انتظار منفعلانه

یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های تبلیغ دینی در این حوزه، رواج برداشت‌های نادرست از انتظار است. گاهی تبلیغات به‌گونه‌ای است که مؤمنان را به سکون، بی‌تفاوتی، و بی‌عملی سوق می‌دهد. چنین برداشتی، جامعه را از مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود دور می‌کند.

خرافه‌گرایی و ادعاهای دروغین

از دیگر چالش‌های تبلیغ در عصر انتظار، رواج خرافات و ادعاهای نادرست درباره ظهور است. برخی افراد با سوءاستفاده از اعتقادات مردم، مدعی ارتباط با امام زمان (عج) می‌شوند یا زمان ظهور را مشخص می‌کنند. این موارد علاوه بر ضربه زدن به اعتقادات دینی، موجب انحراف فکری و اجتماعی می‌شود.

کم‌توجهی به ابعاد اجتماعی انتظار

برخی تبلیغات دینی، انتظار را تنها به عبادات فردی محدود می‌کنند و بُعد اجتماعی آن را نادیده می‌گیرند. این در حالی است که انتظار، مفهومی گسترده است که هم خودسازی فردی و هم تلاش برای عدالت اجتماعی را شامل می‌شود. تبلیغاتی که تنها بر بُعد عبادی تأکید دارند، جامعه را از حرکت به‌سوی اصلاح اجتماعی بازمی‌دارند.

ضعف در تبلیغ برای نسل جوان

روش‌های سنتی تبلیغ دینی، در بسیاری موارد قادر به جذب نسل جدید نیستند. استفاده نکردن از زبان روز، عدم توجه به دغدغه‌های جوانان، و ناتوانی در پاسخ‌گویی به سؤالات و شبهات آنان، موجب فاصله گرفتن این نسل از معارف دینی می‌شود.

3. راهکارهای بهبود تبلیغ دینی در عصر انتظار

ارائه تفسیری پویا از انتظار

تبلیغ دینی باید انتظار را نه به‌عنوان یک حالت منفعل، بلکه به‌عنوان حرکتی مستمر در جهت اصلاح جامعه معرفی کند. آموزش اینکه منتظر واقعی کسی است که در مسیر عدالت و حق‌طلبی گام برمی‌دارد، می‌تواند جامعه را از رکود خارج کند.

مقابله با خرافات و شبهات

برای جلوگیری از گسترش خرافات، لازم است علمای دین با استناد به منابع معتبر، به شبهات پاسخ دهند و مانع سوءاستفاده جریان‌های منحرف از احساسات دینی مردم شوند. شفاف‌سازی مفاهیم دینی و ایجاد نهادهای نظارتی بر تبلیغات دینی، می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.

توسعه روش‌های نوین تبلیغی

استفاده از رسانه‌های دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی، و ابزارهای چندرسانه‌ای، می‌تواند پیام انتظار را به شیوه‌ای جذاب‌تر و مؤثرتر منتقل کند. طراحی دوره‌های آموزشی آنلاین، تولید فیلم‌ها و مستندهای باکیفیت، و ایجاد پلتفرم‌های تعاملی برای پاسخ‌گویی به سؤالات دینی، از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه است.

تأکید بر نقش جوانان در فرآیند انتظار

جوانان، نیروی اصلی جامعه و عامل تغییر و تحول هستند. تبلیغ دینی باید آنان را به‌عنوان عناصر کلیدی در ساختن جامعه‌ای مبتنی بر عدالت و اخلاق معرفی کند. برنامه‌های تربیتی، فرهنگی، و آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شوند که حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی را در آنان تقویت کند.

در نهایت، تبلیغ دینی در عصر انتظار، مسئولیتی مهم و چندبُعدی است که باید با رویکردی هوشمندانه و متناسب با شرایط زمان انجام شود. از یک‌سو، تبلیغ باید امید و حرکت را در جامعه زنده نگه دارد و از سوی دیگر، باید با آسیب‌هایی همچون خرافه‌گرایی، انفعال، و برداشت‌های نادرست مقابله کند. راهکارهای مؤثر در این حوزه شامل ارائه تفسیری پویا از انتظار، بهره‌گیری از ابزارهای نوین تبلیغی، و تقویت نقش جوانان در فرآیند انتظار است. با اتخاذ راهبردهای صحیح، می‌توان زمینه را برای شکل‌گیری جامعه‌ای منتظر و پویا فراهم ساخت؛ جامعه‌ای که نه‌تنها در انتظار ظهور امام عصر (عج) است، بلکه خود نیز برای ساختن جهانی عادلانه تلاش می‌کند.

انتهای پیام/