علیرضا نوری‌زاده دبیر نهمین جشنواره فیروزه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: جشنواره فیروزه از هشت دوره پیش آغاز به کار کرد و هدف اصلی آن در زمان راه‌اندازی یعنی سال ۹۴، گسترش و ترویج مصرف کالاهای فرهنگی بود. در آن زمان، مفهوم صنایع فرهنگی به شکل گسترده و رایج امروز در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا دیگر نهادهای دولتی مطرح نبود. هدف این بود که در کنار کالای استراتژیکی همچون کتاب، دیگر محصولات فرهنگی که هویت‌ساز هستند، نیز وارد میدان شوند. این امر نه‌تنها به تقویت اقتصاد فرهنگ کمک می‌کرد بلکه امکان ترویج و صادرات این محصولات با هویت ایرانی-اسلامی را نیز فراهم می‌ساخت. همچنین این نگاه می‌توانست به احیای بازی‌ها و کالاهای سنتی و تأثیرگذاری بیشتر بر اقتصاد فرهنگ منجر شود.

وی افزود: در دوره‌های اول جشنواره فیروزه، تمرکز بر روی اسباب‌بازی بود، اما به مرور دامنه فعالیت‌ها به حوزه‌هایی مانند بازی‌های رایانه‌ای و سایر زمینه‌های مشابه گسترش یافت. جالب اینجاست که در بسیاری از عرصه‌ها مانند انیمیشن، بازی، تئاتر و موسیقی فضای مشخصی برای رشد و توجه وجود داشت، ولی در مورد کالاهای فرهنگی، به‌ویژه آن دسته از محصولات دست‌ساز که مردم به‌عنوان هدایای فرهنگی از آن‌ها یاد می‌کنند، چنین جایگاهی تعریف نشده بود.

سرپرست مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: به‌عنوان نمونه، زنان و مردان روستایی یا نوجوانانی که در روستاها و شهرهای دورافتاده زندگی می‌کردند، محصولاتی تولید می‌کردند که اغلب نادیده گرفته می‌شدند. آن‌ها نمی‌دانستند چطور این محصولات را به بازار مصرف برسانند. به مرور زمان، موضوعاتی جدید و متنوعی هر سال به این حوزه اضافه شد، که مسیر ارتقا و توسعه این تولیدات را تسهیل کرد.

نوری‌زاده گفت: موضوعی که امسال به دوره نهم جشنواره فیروزه اضافه شد، یکی از ایده‌های جذاب نوجوانان در زمینه صنایع فرهنگی بود. این موضوع با محوریت بخش‌هایی مانند اسباب‌بازی، عروسک، نوشت‌افزار و دیگر کالاهای فرهنگی مرتبط با صنایع فرهنگی تعریف شده است. هدف این بود که ایده‌های خلاقانه نوجوانان در این حوزه شناسایی و معرفی شوند. همچنین، موضوع دیگری که امسال به آن پرداخته شد، طراحی شخصیت (Character Design) بود که به نوجوانان فرصت داده شد در این زمینه نیز فعالیت‌هایی انجام دهند.

وی افزود: با وجود اینکه این موضوعات جدید اضافه شدند، بخش عروسک و اسباب‌بازی‌های فرهنگی که سابقه طولانی‌تری دارد، همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و آثار جدیدی در این زمینه ارائه می‌شود. دوره‌های پنجم، ششم و هفتم جشنواره فیروزه را به سطح استانی گسترش دادیم. یعنی در دوره پنجم استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان و گلستان به جشنواره اضافه شدند. سپس در دوره ششم، نیمی از استان‌ها به این روند پیوستند و در دوره هفتم، جشنواره‌ عملاً در تمام استان‌ها به‌صورت مستقل برگزار شد.

دبیر نهمین جشنواره فیروزه گفت: در این دوره، جوایز به‌ صورت استانی تقسیم‌بندی شدند و پس از داوری‌های منطقه‌ای، آثار انتخاب‌شده به مرحله کشوری راه یافتند. فرآیند شناسایی استعدادها و تولیدکنندگان فعال در استان‌های مختلف نیز ادامه پیدا کرد. امسال نیز داوری‌ها تا سطح استانی انجام شده و اکنون آثار برای داوری نهایی به تهران ارسال می‌شوند. این داوری نهایی برای بازه زمانی بیست و هفتم تا سی‌ام برنامه‌ریزی شده است. تا امروز استقبال خوبی از برنامه‌ها در استان‌ها صورت گرفته؛ طوری‌که ۲۰ درصد از آثاری که بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند، مربوط به استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان بوده‌اند. برای مثال، اگر ۱۰۰ اثر در نظر بگیریم، درصد قابل‌توجهی از آن‌ها از این مناطق بودند. جدا از این موفقیت‌ها و دستاوردهای منطقه‌ای، موضوع گفتمان‌سازی در حوزه تولید و مصرف فرهنگی نیز بسیار حائز اهمیت است.

نوری‌زاده گفت: سال گذشته، به تولیدکنندگان برگزیده وام‌هایی با سود ۴ درصد اعطا شد. هرچند مبلغ این وام‌ها، مانند ۱۰۰ میلیون تومان، ممکن است برای برخی تولیدکنندگان رقم بالایی به نظر برسد؛ اما برای عده‌ای دیگر می‌تواند زمینه توسعه فعالیت‌هایشان را فراهم کند. همچنین، برگزیدگان این برنامه‌ها نه تنها بیمه هنرمندان شدند، بلکه به عضویت صندوق‌های اجتماعی نیز درآمدند و از مزایای آن بهره‌مند شدند. علاوه بر این موارد، تسهیلات دیگری هم از سوی وزارت ارشاد ارائه شده است. یکی از این تسهیلات مرتبط با تبصره ۱۸ است که توسط دفتر اقتصاد و فرهنگ مدیریت می‌شود. در صورتی که متقاضیان شرایط لازم را رعایت کنند، وام‌های مرتبط با تبصره ۱۸ نیز به آن‌ها تعلق خواهد گرفت. همه این اقدامات نشان‌دهنده توجه به تولیدکنندگان فرهنگی و حمایت از گسترش فعالیت‌های آن‌ها است.

وی افزود: نهمین جشنواره فیروزه دوشنبه ۶ اسفند از ساعت ۱۶ تا ۱۸ با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود. همچنین دو کارگاه در برنامه جشنواره گنجانده شده است. یکی از این کارگاه‌ها با موضوع آموزش ساخت عروسک‌های سنتی «دوتوک» به شمار می‌رود. هدف از برگزاری کارگاه زنده نگه داشتن این نوع عروسک‌های بومی است که معمولاً با استفاده از پارچه‌های اضافی یا وسایل ساده‌ای مثل دکمه برای صورت ساخته می‌شوند. تاریخ برگزاری این کارگاه روز بیست و نهم بهمن بوده و مکان آن ساختمان فجر اعلام شده است. مربی کارگاه نیز از مناطق خراسان جنوبی، روستای تاجمیر در این برنامه حضور دارند.

سرپرست مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفت: مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم، تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر استفاده از فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی است؛ موضوعی که سال‌ها مورد توجه بسیاری از مقامات دولتی بوده و به‌ویژه توسط آقای صالحی وزیر ارشاد تأکید شده است. به همین منظور، ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم که کارگاه هوش مصنوعی را روز سی‌ام بهمن برگزار کنیم. این کارگاه دقیقاً به این مسئله می‌پردازد که هوش مصنوعی چگونه می‌تواند در خدمت طراحان و تولیدکنندگان عروسک‌های این حوزه باشد.