خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: نهمین قسمت از روزشمار دهه فجر انقلاب اسلامی، مربوط به بیستم بهمن ۱۳۵۷ است.

روز ۲۰ بهمن ۱۳۵۷ در حالی فرا رسید که مردم تهران برای شنیدن اولین سخنرانی نخست‌وزیر دولت موقت عازم دانشگاه تهران می‌شدند. دانشگاه تهران پس از کودتای ۲۸ مرداد مورد تهاجم و سرکوب رژیم شاه قرار داشت.

بازرگان ساعت ۱۱ صبح به دانشگاه آمد و در سخنرانی خود به این وظیفه خطیر دانشگاه در آن سال‌ها اشاره کرد؛ "دانشگاه چنین افتخار و حق بزرگی دارد که هیچ‌گاه بعد از ۲۸ مرداد ساکت نبوده، در آن دوران‌های اختناق بعد از ۲۸ مرداد و جبهه ملی، در اختناق شدیدی که بر سراسر ایران حکمفرما بود، تنها مکانی که در آن اجتماع و اعتراض علیرغم مزاحمت، زندان، شکنجه و غیره تعطیل نشد و هر چند ما، اگر نگوییم هر چند هفته فریاد مرگ بر شاه بلند می‌شد، دانشگاه بود که چشم و چراغ ایران بود.

بازرگان در این سخنرانی از بختیار خواست که برای جلوگیری از خونریزی و اتلاف سرمایه‌های کشور از قدرت کناره‌گیری کند.

ادامه اعتراضات در تهران

در ۲۰ بهمن ۵۷ در برخوردهای خونین بین مردم و نظامیان و مخالفان در شهرهای رضائیه، رفسنجان و تهران چند تن کشته و مجروح شدند. طرفداران قانون اساسی با شعار «بختیار، بختیار، سنگرتو نگه‌دار» در تهران به تظاهرات پرداختند. هنری کیسینجر، که وزیر امور خارجه در زمان ریاست جمهوری نیکسون بود، گفت: «تصمیم نگرفتن درست آمریکا باعث سقوط شاه شد».

شاپور بختیار در گفت‌وگو با سردبیر کیهان اینترنشنال، جمهوری را قابل قبول دانست و درباره مذاکره با مهندس بازرگان گفت: «کانال مذاکره خیلی ساده است. ما خودمان با یکدیگر تماس دوستانه داشتیم. رابطه به وسیله دوستان هم داریم ولی با ایشان به طور رسمی از وقتی نخست‌وزیر شده و به اصطلاح از آقای خمینی حکم گرفته‌اند تماس نداشته‌ایم. اگر آقای بازرگان می‌خواهند وزرایی در کابینه من داشته باشند ما حرفی نداریم. اتفاقاً آدم‌های با ارزشی در اطراف ایشان هستند. اگر ایشان بخواهند راجع به انتخابات آینده قانون اساسی و این‌گونه مسائل صحبت کنند بنده آمادگی دارم ولی به عنوان اینکه بنده استعفا بدهم به نفع ایشان یا به نفع هر دولت دیگری، این مسئله به نظر من در شرایط کنونی قابل طرح نیست».

به گزارش خبرگزاری فرانسه امروز نورالدین کیانوری، دبیرکل حزب توده ایران با ستایش از آیت‌الله خمینی تأکید کرد: «خطر کودتای خائنانه را نباید ناچیز شمرد».

درگیری مسلحانه در پادگان دوشان تپه

درگیری مسلحانه بین مردم و نیروهای ارتش از اواخر شب ۲۰ بهمن از پادگان دوشان تپه آغاز شد. در جریان نمایش فیلم مراسم استقبال امام خمینی، هنرجویان نیروی هوایی نسبت به امام ابراز احساسات می‌کنند. افراد گارد شاهنشاهی برای ساکت کردن هنرجویان و دیگر کارکنان نیروی هوایی مداخله می‌کنند و کار به زدو خورد و تیراندازی می‌کشد.

صدای تیراندازی‌های پیاپی از پادگان نیروی هوایی، مردم شرق تهران را سراسیمه به خیابان‌ها کشید.مردم در ابتدا تصور می کردند که به مقر امام حمله شده است.اما صدای شلیک گلوله ها از پادگان، و گزارش تعداد اندکی که توانسته بودند از مهلکه بگریزند، مردم را متوجه پادگان نیروی هوایی کرد. طولی نکشید که صدای الله اکبر و تماس های تلفنی خانه به خانه، مردم تهران را متوجه کانون درگیری، یعنی پادگان نیروی هوایی نمود. مردم برای یاری آن‌ها به دوشان تپه روی می‌آورند و وارد پادگان می‌شوند. اسلحه‌خانه‌ها را باز می‌کنند و با استفاده از تفنگ و مسلسل و ساختن سنگرهای خیابانی به نبرد با افراد گارد شاهنشاهی می‌پردازند.

همزمان با زد و خورد در دوشان تپه مردم به چند کلانتری نیز حمله کردند و با خلع سلاح افراد، نقاط دیگر حساس پایتخت نیز به تصرف مبارزان درآمد. شهربانی محاصره شد. فرماندار نظامی به منظور مقابله با انقلابیون، ساعات عبور و مرور را از ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر تا ۵ صبح روز بعد اعلام کرد، اما به فرمان امام خمینی (ره) مردم به اخطار فرماندار نظامی اعتنا نکردند و به خیابان‌ها ریختند.

امام در پیامی به ملت ایران، حمله لشکر گارد به نیروی هوایی را محکوم کردند. امام به ارتش اخطار کردند که هرچه زودتر لشکر گارد به مقر خود بازگردد و الا تصمیم آخر را خواهند گرفت. امام اطلاعیه های حکومت نظامی را خدعه و خلاف شرع دانستند و از مردم خواستند با حضور در خیابان ها توطئه حکومت نظامی را خنثی کنند.

روز جمعه بیستم بهمن، تلویزیون سراسری اعلام کرد فیلم بازگشت امام خمینی را (۹ شب) پخش خواهد کرد. عوامل رژیم وقت با شیطنت ابتدای پخش این برنامه تظاهرات طرفداران قانون (شاه) را که آن روز در امجدیه برگزار شده بود پخش کردند.