اتفاقی که شانس خرید خودرو از کارخانه را برای مصرف‌کنندگان واقعی بیشتر کرده؛ اما سوال اصلی این‌جاست که چرا بازار خودرو با وجود بیشترین رشد نرخ دلار در سه ماه گذشته، از سایر بازارها عقب مانده است؟

بازاری که زمانی از رونق خریدوفروش بهره می‌برد، اکنون در رکودی عمیق فرو رفته است؛ رکودی که به‌گفته کارشناسان، حاصل ترکیبی از عوامل مختلف اقتصادی است که به‌شدت قدرت خرید مصرف‌کننده را کاهش داده و منجر به افت تقاضای چشمگیر در این بخش از بازار شده است. البته این تنها دلیل افت تقاضا در بازار خودرو نیست و به‌نظر می‌رسد رشد نرخ رسمی خودرو در کارخانه با هدف کاهش فاصله قیمت بین کارخانه و بازار سبب از بین رفتن انگیزه دلالان برای فعالیت در بازار خودرو و خروج آن‌ها از فرآیند ثبت‌نام‌های خودرویی شده است.

همچنین به‌عقیده کارشناسان، کنترل دستوری قیمت‌ها از دیگر عوامل تشدید رکود و افت تقاضا در بازار خودرو است. از نگاه آن‌ها کنترل دستوری قیمت‌ها در بازار خودرو و عدم‌تطبیق قیمت‌ها با واقعیت‌های اقتصادی، بازار را در شرایط پیچیده‌تری قرار داده است. این مساله سبب شده است برخی خریداران به‌دلیل عدم‌اطمینان از آینده قیمت‌ها، تمایلی به‌خرید نداشته باشند و بازار در حالت بلاتکلیفی قرار گیرد.

اما این رکود درحالی دامن بازار خودرو را گرفته که مطابق با آخرین آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی به‌نقل از پایگاه رفاه ایرانیان منتشر کرده است، نیمی از خانوارهای ایرانی هیچ خودرویی دراختیار ندارند.

طبق داده‌های مرتبط با هزینه- درآمد خانوار که هرساله توسط مرکز آمار ایران نیز منتشر می‌شود، ۵۳.۷۲ درصد از خانوارهای شهری از خودرو شخصی استفاده می‌کنند و حدود ۴۶.۲۸ درصد از خانوارهای کشور فاقد خودرو شخصی هستند. بسیاری از کارشناسان علت آن را کاهش توان مالی مردم برای خرید خودرو می‌دانند که به‌دلیل عقب‌ماندگی دستمزدها از تورم واقعی در کشور رخ داده است.

در کنار این وضعیت، مدت‌هاست سیاستگزاران وعده تولید و واردات خودرو اقتصادی می‌دهند؛ خودرویی که در تعریف کلی یعنی قیمت آن متناسب با درآمد سالانه خانوارهای متوسط باشد و هزینه‌های نگهداری و سوخت آن نیز برای مصرف‌کننده مقرون‌به‌صرفه باشد؛ اما این وعده تاکنون عملی نشده است.

در سال‌های گذشته خودرو شکل سرمایه‌ای به‌خود گرفته بود و مردم برای حفظ ارزش پول خود اقدام به‌خرید خودرو می‌کردند؛ اما در ماه‌های اخیر و پس از اصلاح ۳۰ درصدی قیمت خودرو و هم‌زمان با افزایش شدید قیمت دلار، دیگر این جریان تاثیر آشکاری برقیمت خودرو نداشت و با افزایش قیمت ارز، نه‌تنها قیمت بسیاری از خودروها بالا نرفته، بلکه رکود شدید سبب شد در کنار افت تقاضا، قیمت بسیاری از مدل‌ها کاهش یابد.

نمونه عینی‌تر افت تقاضا و خروج نسبی دلالان از بازار خودرو را می‌توان به‌خوبی در آمار جدیدترین طرح‌های فروش خودروسازان مشاهده کرد. طبق آمار منتشرشده، در جدیدترین طرح فروش ایران‌خودرو بیش از ۹۱۱ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند که این رقم نسبت به‌دوره‌های قبلی ثبت‌نام خودرو با کاهش شدید همراه بوده است.

در کنار اتفاقات اخیر بازار خودرو و رکود تقاضا و عقب‌نشینی قیمت‌ها در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه‌ای، آمار منتشرشده در سایت کدال نشان می‌دهد تولید خودروسازان نیز در ۱۰ ماهه امسال افت کرده است و سه خودروساز بزرگ کشور، یعنی ایران‏‏‌خودرو، سایپا و پارس‏‏‌خودرو نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۶.۳ ‌درصد تولید کمتری در سواری‏‏‌ها داشته‏‏‌اند. اما چرا با وجود افت تولید خودروسازان و فاصله گرفتن قیمت خودرو از نرخ دلار، همچنان بازار خودرو با رکود تقاضا مواجه است؟ در این خصوص علاوه‌بر دلایلی که عنوان شد، برخی کارشناسان واردات خودرو و رشد تولید خودروهای مونتاژی را بخشی از علت وضع کنونی می‌دانند و معتقدند بیش از یک سال است واردات خودرو به‌صورت منظم در حال انجام است و مقدار عظیمی از نقدینگی مردم از بازار خارج شده و این اتفاق موجب شده است بازار خودرو دچار هیجانات قیمتی و تقاضای کاذب نشود و همراه با جو پایین آمدن قیمت خودرو و در مقابل، رشد نرخ طلا و رمزارزهایی مانند بیت‌کوین، بخش زیادی از سرمایه‌ مردم از بازار خودرو خارج و به‌این بازارها انتقال یابد و طبیعتا رونق را از بازار خودرو بگیرد.

وانت آریسان ۱۵ میلیون‌تومان ارزان شد

خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۱۵ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که وانت آریسان ۲ (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش ۵۱۵ میلیون‌تومان، پژو پارس TU۵ (دریچه‌برقی) (۱۴۰۳) با ۸ میلیون‌تومان کاهش ۹۹۰ میلیون‌تومان، سورن پلاس فول (۸۵ گانه) (۱۴۰۳) با ۷ میلیون‌تومان کاهش ۸۳۷ میلیون‌تومان، سورن پلاس با مانینتور بدون رینگ (۱۴۰۳) با ۷ میلیون‌تومان کاهش ۸۱۵ میلیون‌تومان، شاهین اتومات (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۹۲۷ میلیون‌تومان و شاهین (بدون سانروف) (۱۴۰۳) با ۴ میلیون‌تومان کاهش ۷۹۳ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۵ تا ۶۵ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فیدلیتی پرستیژ ۷ نفره (۱۴۰۳) با ۶۵ میلیون‌تومان کاهش به ۲ ‌میلیارد و ۷۹۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره (۱۴۰۳) با ۶۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ ‌میلیارد و ۷۳۰ میلیون‌تومان، اسکای‌ول ET۵ نبکا (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ ‌میلیارد و ۴۳۰ میلیون‌تومان، ام‌وی‌ام X۵۵ پرو (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان و اکستریم VX (۲۰۲۳) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به ۴ ‌میلیارد و ۴۵۰ میلیون‌تومان رسید.

در گروه خودروهای وارداتی نیز شاهد کاهش و افزایش بهای ۵۰ میلیون‌تومانی برخی خودروها بودیم. جایی که تویوتا لوین هیبرید (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان و ونوسیا استار (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند. از طرفی قیمت هونگچی H۵ (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌تومان رسید.