به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست کنش فلسفه اسلامی در تحول علوم انسانی همراه با تطبیق نقش اندیشه‌های فلسفی علامه مصباح د‌ر جامعه‌شناسی به همت انجمن علمی فلسفه اسلامی و در مجتمع حوزوی امام رضا علیه السلام برگزار شد.

حجت الاسلام دکتر فرهاد داودی پور در آغاز نشست گفت: دانش‌های علوم انسانی اجتماعی گزاره‌هایی توصیفی برای طراحی الگوهای مطلوب دستیابی به حداکثر رفاه جامعه است. تابع رفاه اجتماعی که دانش‌های علوم انسانی در پی مکانیزم بهینه دستیابی به حداکثر  آن هستند، کاملاً مبتنی بر نگاه فلسفی فیلسوف اجتماعی و منابع شناختی وی هستند و هستی‌شناسی فیلسوف اجتماعی، مبنای نسبی یا مطلق‌گرایانه شناخت و عدالت در نگاه فیلسوف اجتماعی است که نظام علم انسانی را سامان می‌دهد. مینای فلسفه تاریخ، کنشی بنیادین در علم انسانی به همراه دارد. از این رو گزاره‌های متعالی فلسفه اسلامی که بر تحلیل دقیق ادراک و ارتباطات طولی و عرضی و عمقی وجود استوارند، کُنشی گسترده در تحول علوم انسانی را به همراه خواهند داشت.

در ادامه نشست حجت الاسلام شایسته گفت که امروزه سخن گفتن از تأثیر «دانش فلسفه» و مبانی آن در تولید و توسعه علوم انسانی، فراتر از حد احتمال رفته و محقق الوقوع بودن آن در بین اهل علم، امری قطعی و مسلم  شمرده می‌شود؛ چنان که زایش و ارتزاق علوم انسانی از «فلسفه غرب»، این امر را کاملاً اثبات می‌کند، و لیکن آن چیزی که سبب تردید عده‌ای در تأثیرگذاری «فلسفه اسلامی» در حوزه علوم انسانی شده، قابلیت دانش «فلسفه اسلامی» و مبانی آن نیست، بلکه «کنش‌گری» و «فعلیت» آن است.

وی افزود:‌واقعیت آن است که تأثیرگذاری فلسفه اسلامی در مسیر «اسلامی سازی علوم» و تولید نظریات در عرصه علوم انسانی، جز با دو امر تسهیل نمی‌یابد: اولاً موضوع دانش فلسفه از آسمان کلیات «وجود بما هو وجود» نازل شود و با راهبرد «نظام سازی فلسفی» به میدان مسائل نظام توسعه یابد؛ امری که تاکنون چندان تحقق نیافته است. ثانیاٌ دانش فلسفه از «سطح نخبگانی» توسط «حلقه‌های میانی» به سطوح رایج جامعه سریان یافته، مسائل آن با زبان عامه در شئون جامعه «استمرار» یابد؛ به عبارت دیگر فلسفه باید تنفس جامعه بشود تا دغدغه تولید «نظریات» و خلق «الگوها» و «نهادهای علوم انسانی»، با هدایت «جامعه نخبگانی» در مجموعه جامعه انتشار یابد.

 حجت‌الاسلام دکتر بیاری در بخش پایانی نشست گفت که بنیان‌گزاران علم جامعه‌شناسی موجود مثل ماکس وبر، دورکیم و مارکس با توجه به گرایش‌های فلسفی خود در جنبه‌های معرفت شناسی و هستی‌شناسی و انسان شناسی، جامعه شناسی امروزی را مبتنی بر افکار فلسفی مادی گرایانه بنا نهادند.

این دانش آموخته جامعه‌شناسی از مؤسسه امام خمینی (ره) در ادامه اضافه کرد که حضرت علامه مصباح یزدی که یک فیلسوف و متفکر و اسلام شناس واقعی بود، سه سال قبل از انقلاب دغدغه افکار التقاطی و منحرف را داشت. بر همین اساس ایشان در مؤسسه «در راه حق» و سپس در مؤسسه باقر العلوم و بعدها در مؤسسه امام خمینی بنیانی را پایه‌گزاری کردند که نتیجه‌اش اسلامی‌‌سازی علوم انسانی از جمله جامعه‌شناسی خواهد شد. آن علامه فقید از آنجا که معتقد بود تحقق علوم انسانی اسلامی مبتنی بر فلسفه اسلامی است، ابتدا کتاب آموزش فلسفه را تدوین کردند و سپس به طرح مباحث معارف قرآن پرداختند و با تأسیس رشته‌های علوم انسانی و پذیرش طلاب واجد شرایط به آموزش این معارف فلسفی و بنیادین پرداختند. برای نمونه یکی از این کتابها، کتاب جامعه و تاریخ از نگاه قرآن است که محتوای مباحث آن مبتنی بر فلسفه و مبانی اسلامی است؛ مثل تقسیم جوامع به جوامع منحط و صالح که کاملاً متفاوت با مباحث جامعه‌شناسی موجود تلقی می‌شود؛ چون فلاسفه غرب با توجه به مبانی مادی گرایانه خود جوامع را تقسیم می‌کنند به جوامع پیشرفته و توسعه‌یافته یا در حال توسعه یا عقب مانده که شاخص توسعه یافتگی در این موارد صرفاً امور مادی و رفاهی و حیوانی است نه امور معنوی.

 در پایان این نشست، دکتر بیاری گفتند که علامه مصباح تنها به کار علمی بسنده نکردند و زمینه‌ساز طرح ولایت برای دانشجویان دانشگاه‌های کشور شدند تا با این روش بتوان اندیشه‌های بنیادین فلسفی اسلام را در دانشجویان شکل داد؛ سپس این دانشجویان با توجه به این مبانی به تولید علوم انسانی اسلامی همت بگمارند و زمینه‌ساز تحقق آن در جامعه اسلامی شوند.

انتهای‌پیام/