وی با تاکید بر اینکه بخشی از رشد بازار در دو دهه قبل به دلیل عرضه‌های اولیه بوده گفت: رفتار سرمایه گذار و سهام دار عمده نشان می‌دهد که بازار از عرضه‌های اولیه استقبال کند.

دلبری افزود: فارغ از نوسانات بازار به نظر می‌رسد عرضه اولیه خون تازه‌ای به بازار وارد می‌کند و بایستی در هر شرایط از بازار سرمایه، در‌ها را باز کرده و به صنایع جدید و شرکت‌هایی که در سایر حوزه‌ها فعالیت دارند اجازه حرکت داد تا بازار سرمایه از تنوع زیادی برخوردار شود.

دلبری تصریح کرد: معمولا سهام‌های عرضه اولیه بازدهی بیشتری را در مقایسه با شاخص تجربه کردند، البته زمان بندی عرضه اولیه‌ها هم بسیار مهم است.

این کارشناس بورسی با اشاره به اینکه بیشترین افت ارزش سهام عرضه‌های اولیه مربوط به سال ۹۹ بود گفت: در سال ۹۹ بازار در شرایط نسبتا گرانی قرار داشت؛ سهم‌هایی که در این سال عرضه شدند شرایط خیلی خوبی چه از نگاه سهامدار عمده و چه از دید سرمایه دار خرد تجربه نکردند. هم اکنون نیز بعد از چند سال، سهام شرکت‌هایی که کمتری نسبت به شاخص کل داشتند، عرضه اولیه‌هایی بوده که سال ۹۹ انجام شده است. اما در مجموع عرضه‌های اولیه بازده بالاتری نسبت به میانگین شاخص کل برای سرمایه گذاران خرد دارد.

دلبری ادامه داد: یکی از روش‌های مناسب عرضه اولیه، عرضه اولیه ترکیبی و دو مرحله‌ای است که این روش تجربه موفقی بوده و هست، زیرا قبلا به دلیل اینکه سرمایه گذاران با هم رقابت می‌کردند و همین رقابت منجر به افزایش قیمت سهم در عرضه اولیه می‌شد. از این رو به نظر می‌رسد این تجربه موفقی هست؛ لذا باید اجازه داد در مرحله اول سرمایه گذاران حرفه‌ای سهم را ارزشگذاری کنند تا سهام در قیمت مناسبی کشف قیمت و عرضه شود و بعد از آن سایر سرمایه گذاران بخصوص سرمایه گذاران خرد وارد عرصه حراج شوند و این این روند موجب جلب اطمینان و اعتماد سرمایه گذاران خرد بیشتری در عرضه اولیه‌ها خواهد شد.

مقایسه بازار سرمایه در برابر سایر بازار‌های موازی

دلبری گفت: گزارش‌های ۹ ماهه امسال بطور تقریبی نزدیک به گزارش‌های ۹ ماه سال قبل است با این تفاوت که حاشیه سود کمی کمتر شده و باید بپذیریم که رشد بهای تمام شده بیشتر از رشد فروش بنگاه‌های تولیدی بوده است و خوش بینی که برای رشد بازار وجود دارد به دلیل افزایش نرخ ارز توافقی است.

وی اضافه کرد: با کاهش فاصله ارز توافقی و آزاد، از حدود ۴۰ درصد به ۲۰ تا ۲۵ درصد می‌توانیم امیدوار باشیم که رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی در سود بنگاه‌های تولیدی در سال آینده اتفاق بیفتد و بورس هم به همین اندازه رشد کند.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه انتظار می‌رود در سه ماه آینده شرایط بنگاه‌های تولیدی بهتر شود گفت: پیش بینی می‌شود فصل زمستان برای بازار سرمایه در مقایسه با بازار‌های موازی فصل بهتری داشته باشد، هر چند که ناترازی‌های اثر خود را در صورت‌های مالی نشان داده است و می‌تواند بر روی بازار سرمایه اثر منفی بگذارد.

نقش دولت در بازگرداندن اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه

دلبری اقدامات دولت در کاهش ریسک بازار سرمایه در تهیه و تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۴ و کاهش فاصله نرخ ارز توافقی و آزاد را از جمله اقدامات مثبت دولت در جلب اعتماد سرمایه گذاران بیان کرد و افزود: این اقدامات دولت می‌تواند مردم را ترغیب کند که منابع مازاد خود را وارد بازار سرمایه کنند.

این کارشناس بازار‌های مالی با بیان اینکه در حال حاضر سود بنگاه‌ها با توجه به نرخ ۳۰ درصدی بهره بانکی حدود ۱۱ درصد است گفت: این نرخ، نرخ منصفانه‌ای در اقتصاد نیست.

دلبری باشاره به موضوع ناترازی انرژی در کشور و تاکید قوانین در اسناد بالادستی مبنی بر اولویت صنایع و کمترین فشار بر صنایع در قطعی برق افزود: در مواقع ناترازی، اولویت قطعی برق با سایر بخش‌ها است و اگر بر صنایع فشار وارد شود، دولت موظف به پرداخت خسارت است؛ لذا اگر این دو وعده قانونی به صورت عملی اجرا شود، به بازار سرمایه اعتماد بیشتری خواهد شد.

وی نکته دیگر در موضوع ناترازی‌ها را، نرخ انرژی دانست و اضافه کرد: نرخ انرژی در بخش خانگی، تجاری و صنعتی متفاوت است و به طور مشخص در بازار‌های جهانی نرخ انرژی خانگی بالاتر از صنعت است، اما در کشور ما نرخ صنعت بالاتر از نرخ خانگی است و همین موضوع باعث مصرف بی رویه انرژی در بخش خانگی و تجاری می‌شود در نتیجه ناترازی‌ها نیز بیشتر شده است.

دلبری با تاکید بر اینکه دولت می‌بایست کمک کند تا مشکل ناترازی‌ها چه در بخش ارزی چه در بخش انرژی حل شود تصریح کرد: قیمت گذاری چندگانه موجب افزایش فاصله قیمتی می‌شود و این فاصله قیمتی به جای اینکه بین عموم توزیع شود، در یک بخش خاص هزینه می‌شود؛ لذا اگر قرار است بازار سرمایه رونق داشته باشد و صنایع هم سود مستمر و منصفانه داشته باشند، می‌بایست یارانه‌ها عادلانه میان مردم توزیع شود.

خصوصی سازی شرکت‌های بزرگ

وی با اشاره به تجربه موفق خصوصی سازی در شرکت‌های فولادی و پتروشیمی‌ها گفت: خصوصی سازی در این شرکت‌ها موجب شفافیت شده و استمرار سود قابل اتکا شده است لذا به نظر می‌رسد خودروساز‌ها نیز می‌توانند با خصوصی سازی از روند زیان دهی فاصله گرفته و به سوددهی برسند. مانند برخی خودروساز‌های خصوصی که در صورت‌های مالی خود سود شناسایی کرده‌اند، اما خودرو ساز‌های دولتی زیان ده هستند.

دلبری یکی از راه‌های خروج خودروساز‌ها از زیان را واگذاری سهام دولت در این خوروساز‌ها بیان کرد و افزود: اگر همان چند درصد سهام دولت به طور واقعی واگذار شود می‌توانند سود ده شوند چرا که این دو خودرو ساز رهبر (لیدر) بازارند و هر روزی که گروه خودرویی در بازار مثبت باشند، بازار را با خود همراه می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: اگر اراده دولت بر واگذاری سهام خود در خودرو‌ها جدی باشد فعالان بازار نیز به سوددهی این صنعت امیدوار خواهند شد و نباید فراموش کنیم دخالت در قیمت گذاری در صنعت خودرو باعث زیان چند صد همتی در این گروه شده است و دولت نیز از چند جهت زیان کرده است.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان تاکید کرد در صورت تداوم زیان دهی خودروساز‌ها هم دولت ضرر می‌کند هم نارضایتی سهامداران و مصرف کنندگان تداوم دارد و از طرفی عواید دولت نیز کاهش پیدا می‌کند ولی اگر صنعت خودرو سودده باشد دولت نیز می‌تواند از قبال این صنعت با کسب عوارض و مالیات بیشتر نیز سود ببرد.