به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، طی چند سال گذشته، روابط ترکیه و انگلیس در مسیر توسعه و رشد همکاری‌های تجاری، فنی و سیاسی بوده است. دولت انگلیس، حتی قبل از رفراندوم برگزیت و خروج از اتحادیه اروپا، روابط سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای با ترکیه برقرار کرده بود و مبادلات تجاری طرفین، از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.

آمار و ارقام رسمی وزارت بازرگانی ترکیه نشان می‌دهد که در حال حاضر، انگلیس یکی از شرکای اقتصادی مهم این کشور است و به ویژه در دوران پس از برگزیت، همکاری اقتصادی بین ترکیه و انگلیس سال به سال افزایش یافته است.

از توافق تجارت آزاد تا تغییر تراز به نفع ترکیه

تیم اردوغان به مدت دو سال تمام تلاش کرد تا رضایت دولت انگلیس را برای امضای توافقنامه تجارت آزاد به دست بیاورد. این هدف در سال 2021 میلادی محقق شد و در استراتژی سیاسی و اقتصادی لندن، ترکیه به عنوان کشوری تعریف شد که در دوره پس از برگزیت، مهمترین نقش را در حفاظت از جریان‌های تجاری و زنجیره‌های تامین بر عهده بگیرد.

توافقنامه اولیه در سال 2022 میلادی نیز با هدف توسعه و تعمیق روابط تجاری مورد بازبینی قرار گرفت و در دو بخش کشاورزی و سرمایه گذاری نیز، زمینه برای همکاری مالی مساعدتر شد.

تجارت خارجی بین دو کشور در سال 2023 میلادی به عدد 19 میلیارد دلار رسید. آن هم در شرایطی که تراز تجاری، با فاصله‌ای معنی‌دار به نفع ترکیه بود. به نحوی که توانست 12.5 میلیارد دلار به انگلیس بفرستد و فقط 6.5 میلیارد دلار کالا وارد کند.

انتظار می‌رود که اصلاح توافقنامه تجارت آزاد بین ترکیه و بریتانیا حجم تجارت دوجانبه را به 30 میلیارد دلار افزایش دهد. رشد متقابل همکاری در بخش‌هایی مانند خدمات مالی، مهندسی، حمل و نقل، فناوری و خدمات حرفه‌ای از اهداف اولیه بوده و سپس تقویت تجارت دیجیتال، جریان داده‌ها و سپس توافق بر حمایت دوجانبه از حقوق مالکیت معنوی را به دنبال آورده است.

بازار 85 میلیون نفری ترکیه، پتانسیل اقتصادی در حال توسعه، پروژه‌های زیربنایی و سرمایه گذاری‌های ویژه بر اساس سیاست کاهش انتشار کربن، زمینه مساعدی را برای همکاری با انگلیس فراهم کرده و علاوه بر کاهش موانع تجاری، تسهیل فرآیندهای صادرات و تقویت تجارت دیجیتال، در یک بازه زمانی 3 ساله میسر شده است.

از دید مقامات انگلیس، موقعیت ترکیه به عنوان پل استراتژیک بین شرق و غرب، پتانسیل همکاری برای بخش‌های فناوری را نیز به وجود آورده است. البته دو کشور، همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌هایی مانند امنیت، تبادل فرهنگی، آموزش و گردشگری را نیز در دستور کار دارند.

گفته می‌شود که انگلیس یکی از مهمترین کشورهای موثر در پیشرفت صنایع دفاعی و هوافضا در ترکیه است و بدون مشورت و صادرات قطعات حساس از انگلیس به ترکیه، مهندسین ترک نمی‌توانستند در زمینه تولید پهپادهای مسلح، تسلیحات جنگ الکترونیک و تجهیزات ماهواره، موفقیتی به دست بیاورند.

همکاری استراتژیک در حوزه علم و فناوری

با آن که انگلیسی‌ها توانستند در چند سال گذشته، بخش قابل توجهی از نیازهای خود به مواد خام و برخی دیگر از کالاهای ترکیه را به راحتی تامین کنند، اما در مورد همکاری در بخش‌های حساس، به شکلی عمل کردند که آنکارا امکان دسترسی بالا به خدمات علمی و مهندسی طرف مقابل را نداشت.

ولی در سپتامبر 2024 مذاکرات تکمیلی دیگری صورت گرفت و انگلیس راضی شد تا چند تن از دانشمندان خود را برای همکاری علمی به ترکیه بفرستد. هدف از توافق جدید این بوده که در بسیاری از زمینه‌های علمی، از تولید دارو و درمان بیماری گرفته تا هوش مصنوعی و فناوری نانو، تحقیقات مشترک انجام شود.

جیل موریس، سفیر بریتانیا در آنکارا، در مصاحبه با روزنامه آکشام از جراید وابسته به حزب حاکم ترکیه گفته است: «ما در زمینه‌های علمی و نوآوری، روابط قوی داریم و دانشمندان هر دو کشور برای تحقیقات در بسیاری از زمینه‌ها، مشارکت دارند. بر اساس توافق جدید، ما دانشمندان و مبتکران برجسته از بریتانیا و ترکیه را گردهم می‌آوریم تا نشان دهیم که چگونه بهترین استعدادها از موسسات و کشورهای دانشگاهی و تحقیقاتی ما راه حل‌هایی برای مشکلات جهان پیدا می‌کنند. به لطف برنامه‌های دوجانبه مانند صندوق نیوتن-کات چلبی و صندوق مشارکت علمی بین‌المللی، پیوندهای قوی در علم و نوآوری داشته اند».

سفیر انگلیس در ترکیه به این موضوع نیز اشاره کرده که مهمترین موسسه علمی و تحقیقاتی دولتی ترکیه یعنی TÜBİTAK که در حوزه‌های علمی، دفاعی، امنیتی، مخابراتی و هوافضا نیز فعالیت می‌کند، از کمک مشاورین علمی انگلیسی برخوردار شده است.

تیم مشترک دانشمندان و محققین علمی ترکیه – انگلیس، در آغاز سال جدید میلادی، در یک همایش، بخش‌هایی از دستاوردهای خود را با افکار عمومی در میان نهادند. از جمله حوزه‌هایی که اطلاعات آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته، راهکارهای نوین بازیافت زباله برای استفاده در ساختمان‌های جدید، گردآوری مطالعات درمان سرطان و توسعه فناوری‌های جدید در حوزه نانو و هوش مصنوعی است.

اما در مورد همکاری‌های محققین این دو کشور در زمینه تجهیزات راداری، اپتیکی، ماهواره و تجهیزات رصد هوایی، اطلاعاتی منتشر نشده است.

سفارت انگلیس در آنکارا اعلام کرده که ترکیه یکی از کشورهای اولویت‌دار در حوزه صندوق مشارکت‌های علمی بین‌المللی (ISPF) است و این صندوق امکان ارائه پیشنهادات مشترک برای صندوق جهانی را در اختیار محققان بریتانیایی و ترکیه قرار می‌دهد.

در حال حاضر، مطالعات مشترکی در برخی زمینه‌های علمی مانند فناوری‌های تحول‌آفرین، محصولات تاب‌آور و امنیت غذایی در جریان است. به منظور تثبیت این همکاری‌های علمی، یک کمیته علمی مشترک به وجود آمده که در سال 2024 میلادی، نظارت بر اجرای 30 پروژه مشترک را انجام داده و علاوه بر این، محققان انگلیسی و ترکیه‌ای در چارچوب این برنامه تاکنون در 561 پروژه به عنوان شریک همکاری داشته‌اند.

آنان همچنین در چارچوب شبکه یورکا با یکدیگر همکاری می‌کنند که هدف این شبکه افزایش همکاری نوآوری بین بخش خصوصی و شرکت‌های کوچک و متوسط دو کشور است.

سفیر انگلیس در ترکیه، به این نیز اشاره کرده که سه دانشمند انگلیسی در دو سال گذشته در ترکیه حضور داشته‌اند که در چند زمینه علمی و تکنولوژی، سه تیم مشترک با محققین ترک ایجاد کرده‌اند و اطلاعات و دستاوردهای این تیم‌ها، صرفاً در اختیار کمیته علمی مشترک است. این تیم‌ها در زمینه‌هایی مانند زیست شناسی مهندسی، هوش مصنوعی، نیمه هادی‌ها، مخابرات آینده و فناوری‌های کوانتومی فعالیت می‌کنند.

دولت اردوغان امیدوار است، علاوه بر استفاده از همکاری علمی چهره های علمی کشور انگلیس، در جریان پرونده قبرس نیز از حمایت لندن برخوردار شود. چرا که انگلیس از دیرباز یکی از طرف های حاضر در پرونده مذاکرات بخش ترک نشین قبرس بوده و اردوغان بر این خواسته پافشاری می کند که انگلیس در فاز نخست، پرواز از لندن به بخش ترک نشین را عملی کند و در مرحله بعدی، استقلال دولت ترک را در جزیره به رسمیت بشناسد. اما انگلیس به این درخواست ترکیه، پاسخ روشنی نداده است.

انتهای پیام/