گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ  یازدهمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز چهارشنبه 10 بهمن ماه 1403 به میزبانی خبرگزاری تسنیم منتشر شد.

در این گزارش به بررسی زمان آغاز عملیات‌های معارضان مسلح در سوریه و اتاق‌های عملیات در خلال این نبرد پرداخته می‌شود. تحلیل این موضوع اهمیت بسیاری دارد، زیرا از یک‌سو می‌توان با مشخص‌کردن سلسله زمانی رخدادها و وقایع، روند تحولات نظامی در سوریه و به ویژه سقوط حکومت بشار اسد را بهتر درک کرد، و از سوی دیگر، نقش و سهم هر یک از بازیگران مختلف در سقوط بشار اسد به وضوح قابل شناسایی می‌شود.

آغاز عملیات‌ها و هدایت آن‌ها

در تاریخ چهارشنبه، 7 آذر، عملیات "هجوم بازدارنده" (رد العدوان) آغاز شد. این عملیات تحت هدایت اتاق عملیات "فتح المبین" قرار داشت که ابومحمد الجلانی در رأس آن قرار داشت. این نیروها از غرب استان حلب و استان ادلب به سمت شهر حلب حرکت کردند. عملیات در چهارشنبه، 7 آذر آغاز شده و در عصر روز جمعه، 9 آذر، نیروهای معارض وارد شهر حلب شدند. آنها در حین ورود به شهر، با هیچ‌گونه مقاومتی مواجه نشدند و بدون هیچ‌گونه درگیری جدی توانستند به راحتی کنترل شهر را در دست بگیرند. در این میان تنها در دو یا سه نقطه خاص، درگیری‌های جزئی رخ داد و در دیگر مناطق، نیروهای معارض، بدون مشکل وارد شدند و به تصرف شهر حلب پرداختند.

عملیات‌های بعدی و پیشروی معارضان

پس از تسلط معارضان بر حلب، شامگاه جمعه، 9 آذر، یعنی چند ساعت پس از تصرف حلب، گروهک جیش الوطنی عملیات دوم خود، تحت عنوان "فجر الحریه" یا "طلوع آزادی" را آغاز کرد. این عملیات از سوی اتاق عملیات خاصی که تحت رهبری جیش الوطنی بود، سازماندهی می‌شد. گروهک جیش الوطنی از شهر الباب به سمت حلب پیشروی کردند و موفق شدند بخش عمده‌ای از شرق استان حلب را تحت کنترل خود درآورند. به موازات این عملیات، نیروها به سمت شمال استان حلب نیز حرکت کردند.

در روز شنبه، 10 آذر، هر دو اتاق عملیات "هجوم بازدارنده" و "طلوع آزادی" به پیشروی خود ادامه دادند. نیروهای معارض توانستند عمده استان حلب را تصرف کنند و استان ادلب را به‌طور کامل در اختیار بگیرند. آنان پس از این پیشروی‌ها وارد شمال استان حما شدند. با این حال، در نزدیکی شهر حما، معارضان با مقاومت شدید ارتش سوریه و گروه‌های مقاومت مواجه شدند که به نبردی پنج روزه منتهی شد.

سقوط حماة و ادامه پیشروی معارضان

این نبرد پنج روزه سرانجام در روز پنجشنبه، 15 آذر، به شکست ارتش سوریه انجامید و شهر حماة به دست معارضان افتاد. پس از سقوط حماة، نیروهای معارض به سرعت به سمت جنوب حرکت کردند و تلاش کردند کنترل مناطق بیشتری را در اختیار گیرند. آنها در این راستا به سمت شهر حمص حرکت کردند، اما تغییرات و تحولات جدیدی در این مسیر رخ داد که مهم و قابل توجه بود.

 شورش در تلبیسه و تحولات در روند جنگ
در همین دوره، در تاریخ شنبه، 10 آذر، اتفاق جالبی در شهر تلبیسه رخ داد. گروهکهای مسلح معارض که در قالب "فساد تصفیه" فعالیت می‌کردند، اقدام به شورش مسلحانه علیه ارتش سوریه کردند. این گروه‌ها توانستند ارتش سوریه را از این شهر بیرون کنند. ارتش سوریه که در شمال حماة مشغول نبرد بود، به دلیل شرایط خاص، نتوانست اقدامی مؤثر در مقابله با این شورش‌ها انجام دهد. در عوض، ارتش سوریه تنها دو ایستگاه بازرسی در اطراف شهر تلبیسه قرار داد و اجازه داد معارضان پرچم خود را در شهر به اهتزاز درآورند و پرچم حکومت بشار اسد را پایین بکشند.

تغییرات استراتژیک و دستور تخلیه مناطق حساس

پس از سقوط حماة و پیشروی‌های معارضان، تحولات جدیدی در استراتژی‌های ارتش سوریه مشاهده شد. در بامداد جمعه، 16 آذر، ارتش تحت رهبری حکومت بشار اسد دستور تخلیه مناطق شرقی سوریه را صادر کرد و نیروهای خود را از استان دیرالزور و مناطق حساس دیگر مانند البوکمال و المیادین به دمشق منتقل کرد. این اقدام نشان‌دهنده وضعیت بحرانی ارتش سوریه پس از شکست در حماة بود. فرمان تخلیه نشان می‌داد که ارتش سوریه در تلاش است نیروهای خود را تجمیع کرده و تنها مناطق غربی سوریه و دمشق را حفظ کند.

پس از وقوع این تحولات و سقوط چندین شهر مهم، نیروهای معارض به سمت مناطق دیگر حرکت کردند و عملیات‌های نظامی خود را گسترش دادند. ارتش سوریه، با از دست دادن مناطق مهمی همچون حماة، مجبور شد تاکتیک‌های جدیدی اتخاذ کرده و در تلاش بود تا کنترل مناطقی استراتژیک و حساس، به ویژه دمشق و مناطق علوی‌نشین غرب سوریه را حفظ کند. از سوی دیگر، گروهک های معارض با هماهنگی بیشتر و با اتاق‌های عملیات مختلف، در تلاش بودند تا به پیشروی خود ادامه دهند و فشار را بر حکومت بشار اسد افزایش دهند.

انتهای پیام/