نوسازی ناوگان زراعی، به یک ضرورت برای کاهش هدررفت محصولات کشاورزی تبدیل شده است. برخلاف سایر بخش‌های خودروهای تجاری، به نظر می‌رسد این ناوگان شرایط بهتری را در نوسازی تجربه می‌کند و توانسته است نسبت به سایر سگمنت‌ها، در زمینه نوسازی و ورود مدل‌های جدید، موفق‌تر عمل کند.

در همین خصوص، به‌تازگی کریم ذوالفقاری، رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی پیش‌بینی کرده است که تا پایان سال جاری تسهیلات اختصاص‌یافته به حوزه مکانیزاسیون کشاورزی نسبت به سال قبل دو برابر شود. با این‌حال، نیاز به تراکتور در سال‌های اخیر با انباشتگی مواجه شده بود که همین مساله سرعت نوسازی این ناوگان را کاهش داده و باعث کندی در خروج فرسوده‌ها و جایگزینی‌ مدل‌های جدید شده است. ذوالفقاری در این خصوص عنوان کرد در کشور سالانه به ۵۵هزار دستگاه تراکتور نیاز داریم.

۲برابر شدن حجم تسهیلات مکانیزاسیون تا پایان سال

به دلیل آن‌که ناوگان زراعی در سال‌های اخیر با وقفه در نوسازی همراه بوده و شاهد انباشتگی در این بخش بوده‌ایم، تخصیص اعتبار و تسهیلات برای نوسازی و توسعه مکانیزاسیون این خودروها به یک امر ضروری تبدیل شده است. در همین راستا، رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی عنوان کرد که «بنابر آمار سال گذشته، ۱۳۰۰میلیارد تومان تسهیلات در حوزه مکانیزاسیون در اختیار کشاورزان قرار گرفت، اما طی ۹ماهه امسال خوشبختانه تاکنون ۳۲۰۰میلیارد تومان از محل منابع داخلی تخصیص یافت و پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال این رقم به ۴هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۲برابر سال قبل برسد.»

با این‌حال، ذوالفقاری این ارقام را کافی نداست و عنوان کرد: «از نظر ما تخصیص این میزان اعتبار کافی نیست و پیگیری می‌کنیم تا منابع بهتری در اختیار کشاورز قرار دهیم تا ماشینی که کشاورز در حوزه مکانیزاسیون اراده می‌کند، بتواند تهیه کند.»

نیاز سالانه کشور به ۵۵هزار دستگاه تراکتور

با آن‌که نیاز به نوسازی ناوگان تراکتور و کمباین در کشور بسیار بالاست، اما قائم‌مقام مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی نیز از انباشت تقاضا در این بخش به دلیل کمبود ورود تراکتور به بازار خبر داده و گفته است که «در سال‌های اخیر به‌طور میانگین سالانه ۲۰هزار دستگاه در دو دهه کسری ورود تراکتور به بازار داشتیم که همه این‌ها تجمع یافت و باعث ایجاد تقاضای انباشته در این بخش شد.»

رسول سلگی با اشاره به این که نیاز کشور به تراکتور ۵۵هزار دستگاه است، افزوده است: «سالانه ۳۰ تا ۳۵ هزار دستگاه تراکتور تولید و وارد بازار می‌شود که تولیدکننده اصلی در کشور شرکت تراکتورسازی است.»

۷۰هزار کشاورز در صف خرید تراکتور

پیش‌تر نیز رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون، انباشت تقاضا برای تراکتور و کمباین را در کشور تلویحا تایید کرده و گفته بود که ۷۰هزار نفر در صف خرید تراکتور هستند. گرچه آمار نیاز کشور به تراکتور بین ۵۵ تا ۷۰ هزار دستگاه متغیر است، اما در هر صورت تامین خودروهای این بخش باید با همت تولیدکنندگان و واردکنندگان انجام شود.

این در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان، بازار تراکتور کشور در اختیار یک تولیدکننده قرار دارد و از فضای رقابتی فاصله گرفته است. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر وضعیت واردات این خودروها بحرانی بوده و حتی اگر وارداتی در این زمینه انجام شده، قیمت نهایی خودروها به اندازه‌ای بوده که متقاضیان را به سمت مدل‌های داخلی سوق داده و همین موضوع دوباره تقاضا برای محصولات تولید داخل را افزایش داده و حتی در برخی مواقع ایجاد رانت کرده است.

سپردن تامین تقاضای بازار تراکتور تنها به یک تولیدکننده، ماجرایی است که فقط زمان نوسازی را طولانی‌تر خواهد کرد. نیاز به جایگزینی و تامین ۷۰هزار تراکتور، با توجه به ظرفیت تولید ۲۵هزار دستگاهی تراکتورسازی کشور و تحقق تولید و واردات ۳۵هزار دستگاهی، حدود دو تا سه سال زمان می‌برد.

این در حالی است که مدیران بزرگترین تولیدکننده تراکتور در کشور، بارها به ضرورت صادرات محصولات خود اذعان داشته‌اند. یعنی اگر این شرکت از سهم صادراتی خود نگذرد، باید زمانی حتی بیش از چهار سال را برای نوسازی متصور شد. از سوی دیگر، دور از انتظار نیست در این سال‌ها، باز هم بر تعداد ماشین‌آلات فرسوده کشور اضافه شده و این ناوگان درگیر وضعیت جدیدی شده و نیاز بیشتری به مدل‌های جدید اضافه کند.