به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، همزمان با آغاز دومین دوره مسئولیت دونالد ترامپ جمهوری خواه به عنوان رییس جمهور آمریکا، بسیاری از روزنامه‌ها و تحلیلگران ترکیه سراغ این موضوع رفته‌اند که در این دوران، روابط واشنگتن – آنکارا در چه مسیری پیش خواهد رفت.

تعدادی از روزنامه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه در آنکارا همچون صباح، آکشام و حریت، نگرش خوشبینانه‌ای به سیاست‌های ترامپ داشته‌اند و انتظار دارند در مقطع پیشِ رو، روابط آمریکا و ترکیه، بهبود بالایی پیدا کند و در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و دفاعی، شکوفا شود. اما برخی دیگر از تحلیلگران بر این باورند که ترامپ در همان دوران 2016 تا 2020 نیز نگاه چندان مثبتی به ترکیه و اردوغان نداشته و نباید انتظار داشت که به یک باره همه چیز تغییر کند.

روابط اقتصادی، مهمترین موضوع ترکیه

شواهد نشان می‌هد که برخی از اختلافات پایدار سیاسی بین آنکارا و واشنگتن به راحتی قابل رفع نیست. اما این موضوع بر روابط اقتصادی تاثیر نگذاشته و حتی در دوران جو بایدن که روابط سردی با اردوغان داشت، مبادلات تجاری آنکارا – واشنگتن، سال به سال افزایش یافت. به طوری که حجم تجارت ترکیه و آمریکا از 21.7 میلیارد دلار در سال 2020 به 27.8 میلیارد دلار در سال 2021 و 32.1 میلیارد دلار در سال 2022 افزایش یافت. در سال 2023، این مبلغ 30.7 میلیارد دلار بود. این در حالی است که در دوره اول ترامپ، روابط تجاری ترکیه و آمریکا به طور متوسط سالانه به 21.6 میلیارد دلار رسید.

خبرگزاری دولتی آناتولی ترکیه در گزارشی اعلام کرده که هدف جدید دولت اردوغان، ثبت رکوردهای جدید در مبادلات تجاری با آمریکا است. در سال 2024 میلادی، حجم تجارت نسبت به سال 2020 تقریباً 50 درصد افزایش یافت و به 32.5 میلیارد دلار رسید و ترکیه با صادرات دیگ بخار، ماشین آلات، دستگاه‌های مکانیکی و جواهرات درآمد قابل توجهی به دست آورد اما هدف بلندپروازانه طرفین برای رسیدن به حجم 100 میلیارد دلار در سال، به قوت خود باقی است.

همچنین سفر گردشگران آمریکایی به ترکیه افزایش یافته و یک میلیون و 15 هزار و 363 گردشگر در سال 2022 و یک میلیون و 348 هزار و 400 گردشگر در سال 2023 از ترکیه بازدید کردند. اگرچه آمار سال 2024 هنوز اعلام نشده، اما تعداد گردشگران در 11 ماه یک میلیون و 364 هزار و 631 نفر ثبت شده است که یک رکورد مهم محسوب می‌شود.

عمر پولاد وزیر بازرگانی ترکیه اعلام کرده که روابط پایداری با آمریکا در زمینه‌های نظامی، دفاعی، سیاسی، اقتصادی و تجاری وجود دارد و انتظار می‌رود سرمایه گذاری‌های متقابل افزایش یابد.

به باور او، یکی از نکات برجسته دوره جدید ترامپ در دستور کار اقتصادی ترکیه و آمریکا، سرمایه گذاری‌های متقابل خواهد بود. هم اکنون بیش از 2000 شرکت با سرمایه آمریکایی در ترکیه در حال فعالیت هستند.

در سال جاری میلادی و در نخستین سال از دوره دوم ترامپ، انتظار می‌رود فرصت‌های جدیدی در بخش‌های حمل و نقل و ارتباطات افزایش یابد. خطوط هوایی ترکیش ایرلاینز در حال آماده شدن برای افزایش تعداد مقاصد پروازی خود به 15 پرواز در ماه‌های بهار است.

همچنین انتظار می‌رود خروج ترکیه از "فهرست خاکستری" FATF، کاهش امتیاز CDS و حمایت‌های ارائه شده، راه را برای ورود سرمایه گذاران جدید آمریکایی به ترکیه باز کند. اما واقعیت این است که در دو سال گذشته، بسیاری از سرمایه گذاران آمریکایی، کار در بازارهای امارات، عربستان، کویت، قطر و بحرین را بر فعالیت در بازار ترکیه ترجیح داده‌اند.

ترامپ با ترکیه پایین‌تر حساب می‌کند؟

جنگ تعرفه‌های گمرکی یکی از اهداف مهم ترامپ تاجر مسلک است که ترک‌ها را هم نگران کرده است. ترامپ در دوران جدید، نه تنها در برابر کالاهای چینی، بلکه در برابر مکزیک و کانادا نیز شمشیر را از رو بسته و اعمال تعرفه گمرکی 25 درصدی را همچون سلاحی سهمگین به کار گرفته است.

اما عمر پولاد وزیر بازرگانی ترکیه، بدون آن که به نتایج دیدار محرمانه با لابی گران سیاسی – اقتصادی ترکیه اشاره کند، به خبرنگاران گفته است: «در زمینه تجارت انتظاراتی داریم، مانند کاهش عوارض گمرکی در بخش نساجی و حذف اقدامات محدود کننده در بخش فولاد».

به گفته این وزیر کابینه اردوغان، انتظار می‌رود مطالعات مختلفی برای افزایش همکاری‌های دوجانبه بین ترکیه و آمریکا در زمینه انرژی و معدن انجام شود.

یکی دیگر از توقعات بالای ترکیه از ترامپ، افزایش همکاری در بخش هوافضا و فناوری پیشرفته است. هدف آنکارا این است که شرکت‌هایی در ترکیه سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های جدیدی را با شرکت‌های غول فناوری امضا کنند که ترامپ با آنها رابطه نزدیک دارد.

ترکیه اولین سفر فضایی سرنشین‌دار خود را سال گذشته از ایالات متحده انجام داد و همچنین TÜRKSAT 6A را از این کشور به فضا فرستاد. انتظار می‌رود در گام‌های جدیدی که در راستای برنامه ملی فضایی برداشته می‌شود، ترافیک تماس با ایالات متحده تشدید شود.

بخش تسلیحات چه خواهد شد؟

اخراج ترکیه از لیست خریداران و تولیدکنندگان قطعات هواپیمای جنگنده اف 35 در دوران اول مسئولیت ترامپ، از دید مقامات آنکارا اتفاق تلخی بود. اردوغان بعدها تلاش کرد تا با گروکشی در مورد موافقت با عضویت سوئد در ناتو، جو بایدن را راضی کند که دست کم به جای اف 35 راضی شود 40 فروند اف 16 به نیروی هوایی ترکیه بفروشد. اما این سفارش نیز هنوز آماده نشده و حالا اردوغان خیز برداشته تا هر طوری شده، ترامپ را برای اف 35 هم راضی کند.

از دید مرد داوود از تحلیلگران روزنامه انگلیسی زبان دیلی صباح نزدیک به حزب حاکم ترکیه، انتظار می‌رود موانع موجود در صنایع دفاعی برطرف شود و امکان توسعه همکاری بین ترکیه و آمریکا در زمینه صنایع دفاعی وجود دارد. اما چنین چیزی مستلزم لغو تحریم‌های نظامی آمریکا علیه ترکیه است و احتمالاً این موضوع نیز با یک روند بروکراتیک میان مدت مواجه خواهد شد.

تهدیدات و فرصت‌ها برای ترکیه

مراد یتکین از تحلیلگران مشهور ترکیه که به مدت 10 سال از فعالیت روزنامه نگاری خود را در آمریکا سپری کرده، درباره ترامپ نوشته است: «برخلاف تصور ما، ترامپ آنقدرها هم غیرقابل پیش‌بینی نیست. اگر دوران 2016 تا 2020 را به درستی به یاد بیاوریم، می‌توانیم بفهمیم که مواجهه او با ترکیه، از چه نوع الگویی برخوردار بوده است. ما می‌دانیم رئیس جمهور آمریکا چه چیزهایی را دوست دارد و چه چیزهایی را دوست ندارد! به عنوان مثال، او به تعریف و تمجید پاسخ مثبت و متقابل می‌دهد، اما این تغییری در حرکت‌های او با تمرکز بر منافع آشکار سیاست داخلی ایجاد نمی‌کند. به عنوان مثال، اردوغان مورد تحسین و ستایش ترامپ قرار گرفت و به کاخ سفید هم دعوت شد، اما تنها مدت کوتاهی پس از ضیافت، نه تنها برای اردوغان نامه توهین‌آمیز و تهدیدآمیز فرستاد، بلکه نام ما را از لیست خریداران اف 35 بیرون گذاشت! به طور خلاصه، فریب لبخند ترامپ را نخورید. ممکن است درست در حین دست دادن مهربانانه و دوستانه، بازویتان را چنگ بزند!»

یتکین در ادامه نوشته است: «ترامپ از نظر سیاست‌های معاملاتی غیرقابل پیش‌بینی نیست. اگر می‌خواهید چیزی از ترامپ بگیرید، او انتظار دارد که چیزی به او یا آمریکا بدهید. به طور خلاصه، اگر درخواستی دارید، نباید از ترامپ انتظار لطفی داشته باشید، باید محاسبه کنید که از نظر سیاسی، مالی یا نظامی چه چیزی را می‌توانید به دست آورید. بزرگترین مزیت ترکیه هنوز هم جغرافیای آن است. استراتژیک‌ترین مزیت ما، همان تنگه بسفر و داردانل است. پایگاه اینجرلیک همچنان دارای ارزش نظامی است که نمی‌توان آن را دست کم گرفت، همانطور که رادار ناتو/ آمریکا در مالاتیا نیز مهم است. در سیاست خارجی هم، نه تنها موضوع سوریه و کردها مهم است، بلکه نوع تصمیمات آتی ترامپ درباره موضوع روسیه و اوکراین، برای ترکیه وضعیت جدیدی پدید خواهد آورد. بنابراین وضعیت آنقدرها هم غیرقابل پیش‌بینی نیست».

شواهد بالا نشان می‌دهد که برخی از تحلیلگران ترکیه، به روند تحولات پیش رو در خط آنکارا – واشنگتن، چندان خوشبین نیستند. حال باید در روزها و هفته‌های پیش رو، چه نشانه‌ها و علامت‌های جدیدی از روابط دوجانبه آنکارا – واشنگتن خواهیم دید.

انتهای پیام/