به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، گمانه‌زنی‌های زیادی درباره بازگشت برنامه «جام‌جم» به آنتن تلویزیون مطرح شد. برنامه‌ای که هدف اصلی آن، گفت‌وگوهای چالشی، صراحت و نقد تلویزیون در خود تلویزیون بود.

در ابتدا شایعاتی به گوش رسید مبنی بر اینکه «جام‌جم» دیگر به آنتن تلویزیون باز نخواهد گشت. اما پس از چند ماه، این برنامه با دکور و شکل و شمایل جدید و اضافه شدن آیتم‌هایی به شبکه یک بازگشت، البته با تغییر زمان پخش از دوشنبه به سه‌شنبه.

با این حال، به نظر می‌رسد «جام‌جم» دیگر قرار نیست به همان شکل گذشته ادامه یابد و خبری از مناظرات چالشی و جنجالی نیست. تنها آن شبِ جنجالی با حضور مهران مهام و عبارت معروف «صداوسیما تبدیل به پادگان شده»، شبِ خاصی بود که حقیقتاً در این برنامه صراحت و شجاعتِ نقد مشاهده می‌شد.

البته شب‌های گفتمان رسانه‌ای در مواجهه با بحران‌ها و در فرآیند ساخت آثار نمایشی و بحث‌های دیگر، مفید و سازنده‌اند، اما کارکرد اصلی «جام‌جم» قرار بود صراحت، انتقاد و جنجال باشد.

با اینکه مصطفی هیودی، تهیه‌کننده برنامه، در اظهارنظرهای خود و پیگیری‌های خبرنگار تسنیم این مسئله را رد می‌کند که فشاری از طرف مدیران تلویزیون برای تعدیل انتقادات و کاهش هیاهوی برنامه وارد شده باشد، شایعات پس از شبِ مهران مهام و آن اظهارات جنجالی به اوج خود رسید.

اما آیا «جام‌جم» در تلاش است که فضا را آرام‌تر کند یا می‌خواهد گفت‌وگوهای صریح خود را به شکلی دیگر مدیریت کند؟ در گفت‌وگوی قسمت دهم، صحبت‌های سبحان یحیایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رامین شمسایی‌نیا، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ارتباطات، مسیر متفاوتی را دنبال کرد.

در این قسمت، نکاتی مطرح شد که نشان می‌داد صداوسیما از نقد خود هراسی ندارد. بلکه در واقع می‌خواهد این نقدها مطرح شوند تا به مدیران کمک کند. مصطفی هیودی نیز در اظهارنظر اخیر خود به این نکته اشاره کرده است.

او اعلام کرد: «برخلاف برخی اظهارنظرها و هجمه‌های مجازی، هیچ فشاری از طرف ما برای کاهش صراحت و شفافیت در برنامه وارد نشده است. مدیران صداوسیما، به‌ویژه مرکز سیمرغ، نه تنها از ما حمایت کرده‌اند، بلکه از ما خواسته‌اند که جنجالی‌تر و تندتر وارد جزئیات شویم تا به بهبود رویکردها و روندهای رسانه‌ای سازمان کمک کنیم.»

اما از این بحث هم بگذریم؛ آیا در دیگر رسانه‌ها هم به نقد خودشان می‌پردازند و کار صحیحی است؟ شاید از یک نظر این اتفاق، منطقی و درست به نظر آید و حکمِ یک تلنگر برای مدیران فرهنگی و رسانه‌ای خصوصاً اهالی ساختمان شیشه‌ای را داشته باشد.

چرا که در اهدافِ سازندگان این برنامه آمده؛ «سعی دارند  با دعوت از کارشناسان و چهره‌هایی با هر سلیقه و ایده سیاسی و اجتماعی به‌طور فراگیر به مسائل و معضلات پیش روی فرهنگی در جامعه بپردازند و در همین راستا هم ضمن نقد و بررسی رسانه‌های زرد و تبیین افکار عمومی، از بعضی موضوعات مغفول‌مانده پرده‌برداری کند و سیاست‌های غلط برخی از رسانه‌ها را آشکار سازد. در واقع می‌خواهد با نقد برخی از موضوعات مغفول‌مانده فرهنگی هنری و رسانه‌ای، تلنگری به مدیران ارشد فرهنگی و رسانه‌ای بزند.»

با این حال، آیا در سایر رسانه‌ها نیز چنین نقدهایی به خودشان وارد می‌شود و آیا این عمل صحیح است؟ شاید این اتفاق منطقی و مفید باشد و برای مدیران فرهنگی و رسانه‌ای، به‌ویژه اهالی ساختمان شیشه‌ای، تلنگری به حساب آید.

اهداف سازندگان برنامه «جام‌جم» این است که با دعوت از کارشناسان و چهره‌های مختلف با هر سلیقه سیاسی و اجتماعی، به مسائل و معضلات فرهنگی جامعه بپردازند و از نقد رسانه‌های زرد و تبیین افکار عمومی، برخی موضوعات مغفول‌مانده را برجسته کنند. در واقع، هدف این است که با نقد مسائل فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، به مدیران ارشد فرهنگی و رسانه‌ای تلنگری زده شود.

اما در کنار همه این موارد، نباید دست‌اندرکاران برنامه اجازه دهند که «جام‌جم» گرمای ناشی از نقدهای تند و تیز مهمانانش را از دست بدهد. لازم است که مهمانان هم بدون فشار و «نطق‌کشی‌هایی» که در مورد آن زیاد صحبت شده است، در برنامه حضور پیدا کنند. گاهی شنیده می‌شود که دست‌اندرکاران این برنامه برای انتخاب مهمانان با پاسخ‌های منفی از شخصیت‌های شناخته‌شده مواجه می‌شوند.

علاوه بر این، برخی اعتقاد دارند که موضوعات باید به‌روزتر و مرتبط‌تر با اتفاقات رسانه ملی و پلتفرم‌ها انتخاب شود. انتخاب موضوعاتی چون فرآیند سریال‌سازی، برنامه‌سازی و روند جهانی مخاطب، موضوعات خوبی بود، اما گاهی پرداختن به بعضی موضوعات، مسیر برنامه را به سمت مسائل غیر فرهنگی، هنری و رسانه‌ای می‌برد.

به نظر می‌رسد باید اجازه دهیم «جام‌جم» همان «جام‌جمی» باقی بماند که از ابتدا پیش رفت، نه اینکه به برنامه‌ای دور از اهداف اصلی خود تبدیل شود. اگر قرار است خود را نقد کنیم، این نقد باید به‌گونه‌ای باشد که هم برای مدیران و دست‌اندرکاران سازنده باشد و هم تریبونی برای انتقال دغدغه‌ها، گلایه‌ها و انتقادات مردم باشد.

مخاطب باید بداند که «جام‌جم» تریبون اصلی نظرات و انتقادات آن‌هاست و صداوسیما از این نظرات و گفتمان‌های سازنده استقبال می‌کند تا به تعالی و پیشرفت دست یابد، نه اینکه آرام آرام شاهد برنامه‌ای تشریفاتی باشد.

انتهای پیام/