‌خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل، حسن شکوهی نسب: در تاریخ آمریکا هیچ رئیس جمهوری به اندازه «دونالد ترامپ» جنجالی و پرحاشیه نبوده‌است. او با ۳۴ فقره اتهام بارها روانه دادگاه و محاکم قضائی شده‌است طوری که بسیاری معتقد بودند با چنین پرونده قطوری، وی قادر به حضور در انتخابات ۲۰۲۴ نخواهد بود. به رغم همه این گمانه‌زنی‌ها، ترامپ نه تنها وارد رقابت‌ها شد بلکه با شکست «کامالا هریس» نامزد حزب دموکرات، در روزهای آتی (۲۰ ژانویه / یکم بهمن) رسماً وارد کاخ سفید خواهد شد.

اتفاق عجیبی که طی روزهای اخیر رخ داد به حکم قاضی «خوان مرچان» برمی‌گردد. او روز جمعه (۲۱ دی) برای ترامپ رئیس جمهور منتخب ۷۸ ساله، حکم آزادی بدون قید و شرط را تنها چند روز قبل از مراسم تحلیف او صادر کرد تا پرونده‌ای را ببندد که بر تلاش‌های ترامپ برای بازپس‌گیری کاخ سفید سایه انداخته بود.

بر اساس این حکم جنجالی و تاریخی در دادگاهی که ترامپ به صورت مجازی در آن حضور داشت، رئیس جمهور منتخب در پرونده حق السکوت به یک بازیگر فیلم‌های مستهجن به زندان نخواهد رفت، جریمه‌ای نخواهد پرداخت و یا تحت آزادی مشروط برای محکومیت کیفری قرار نخواهد گرفت. تنها وجه مثبت حکم این بود که به رغم صدور حکم آزادی بی قید و شرط برای ترامپ، تنها محکومیت وی در سوابق و پیشینه کیفری‌اش ثبت می‌شود.

به این ترتیب، ترامپ اولین رئیس‌جمهور در آمریکا خواهد بود که با محکومیت کیفری به مقام ریاست‌جمهوری می‌رسد. با این حال، مواردی وجود دارند که در آن‌ها رئیس‌جمهور یا مقام‌های عالی‌رتبه به دلیل اتهام‌ها یا رسوایی‌ها تحت فشار قرار گرفته‌اند، ولی هیچ‌کدام به اندازه شرایط فعلی ترامپ به یک محکومیت کیفری منجر نشده‌است؛

۱. اندرو جانسون
«اندرو جانسون» شانزدهمین رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۱۸۶۸ به دلیل نقض قانون «اجرای مجازات» (Tenure of Office Act) توسط مجلس نمایندگان این کشور استیضاح شد. او اولین رئیس‌جمهور آمریکا بود که در پی استیضاح از ریاست‌جمهوری نجات یافت اما این مسئله هیچ‌گاه به محکومیت کیفری نرسید.

۲. ریچارد نیکسون
«ریچارد نیکسون» سی و هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا پس از رسوایی واترگیت در سال ۱۹۷۴ مجبور به استعفا شد. اگرچه او هیچ‌گاه به طور رسمی محاکمه نشد اما «جرالد فورد» که پس از نیکسون رئیس‌جمهور شد، به نیکسون عفو عمومی داد و از هرگونه پیگرد قانونی در آینده جلوگیری کرد. این اقدام همچنان مورد بحث است و برخی از منتقدان آن را به عنوان مانع از عدالت می‌دانند.

۳. بیل کلینتون
«بیل کلینتون» چهل و دومین رئیس‌جمهور آمریکا، در سال ۱۹۹۸ به دلیل رابطه جنسی با «مونیکا لوینسکی» کارآموز کاخ سفید و دادن شهادت نادرست در مورد آن، استیضاح شد. او به هیچ‌وجه به محکومیت کیفری نرسید ولی همچنان در تاریخ سیاسی آمریکا به عنوان رئیس‌جمهور استیضاح شده شناخته می‌شود.

در هیچ‌کدام از این موارد، رئیس‌جمهور به محکومیت کیفری نرسید که مشابه پرونده ترامپ باشد؛ فردی که با وجود محکومیت در سوابق خود، به سمت ریاست‌جمهوری باز می‌گردد. این موضوع باعث می‌شود که پرونده ترامپ از منظر تاریخی و حقوقی خاص و بی‌سابقه به نظر برسد.

تبعات و پیامدهای صدور حکم بدون مجازات برای ترامپ

حال این پرسش مطرح می‌شود که صدور حکم بدون مجازات برای ترامپ چه تأثیرات و پیامدهایی داخلی و بین‌المللی برای شخص و دولت او و نیز آمریکا به همراه دارد؛

۱. تضعیف اعتبار نظام قضائی آمریکا

حکم جدید دادگاه و آزادی بی‌قید و شرط ترامپ، با وجود ثبت محکومیت کیفری در سوابق او، تصویری از بی‌عدالتی و اعمال قانون دوگانه را به نمایش می‌گذارد. این وضعیت می‌تواند باعث تضعیف اعتماد عمومی به نظام قضائی آمریکا شود و این سوال را ایجاد کند که آیا عدالت تنها برای افراد عادی اجرا می‌شود و افراد قدرتمند از مصونیت بهره‌مندند؟ این مسئله همچنین می‌تواند سابقه‌ای خطرناک برای دیگر سیاستمداران ایجاد کند که از پیامدهای قانونی اقدام‌های خود بیم نداشته باشند.

۲. تعمیق شکاف‌های حزبی و افزایش قطب‌بندی سیاسی

با نزدیک شدن به مراسم تحلیف، شکاف‌های حزبی در آمریکا عمیق‌تر شده‌است. دموکرات‌ها این حکم را به عنوان ناکارآمدی نظام قضائی و مصونیت ترامپ از عدالت تفسیر می‌کنند، در حالی که جمهوری‌خواهان آن را به عنوان پیروزی علیه «سیستم فاسد» تلقی می‌کنند. این قطب‌بندی سیاسی، توانایی دو حزب برای همکاری در حل مشکل‌های داخلی و خارجی آمریکا را بیش از پیش کاهش می‌دهد.

۳. تضعیف جایگاه اخلاقی و بین‌المللی آمریکا

بازگشت ترامپ به کاخ سفید، در حالی که یک محکومیت کیفری در سوابق او ثبت شده، اعتبار اخلاقی آمریکا را در صحنه بین‌المللی بیش از پیش به چالش می‌کشد. این مسئله، کشورهایی را که به اجرای اصول دموکراتیک و قانون‌مداری تاکید دارند، در برابر آمریکا قرار می‌دهد. رقبای سیاسی آمریکا نیز می‌توانند از این رویداد برای کاهش اعتبار آن به عنوان مدعی رهبری جهانی استفاده کنند.

۴. تاثیرات بلندمدت بر شفافیت انتخابات و نهادهای دموکراتیک

پیروزی ترامپ با وجود محکومیت کیفری، باعث طرح سوال‌های جدی درباره استانداردهای اخلاقی و شفافیت انتخابات در آمریکا شده‌است. این اتفاق اعتماد عمومی به نهادهای به اصطلاح دموکراتیک را کاهش داده و به عنوان سابقه‌ای خطرناک، راه را برای سیاستمداران دیگری باز کند که اخلاق و قانون را در خدمت دستیابی به قدرت نادیده می‌گیرند. علاوه بر این، این موضوع باعث افزایش قطب‌بندی در جامعه شده‌است، زیرا بسیاری این وضعیت را مغایر با اصول بنیادین دموکراسی می‌دانند.

فرجام سخن

حکم آزادی بی‌قید و شرط ترامپ به رغم محکومیت کیفری وی، نه تنها یک پیچیدگی حقوقی را در تاریخ آمریکا به وجود آورده‌است بلکه پیامدهای قابل توجهی در ابعاد داخلی و بین‌المللی به همراه دارد. این اقدام، نظام قضائی آمریکا را در معرض انتقاداتی قرار می‌دهد که منجر به تضعیف اعتماد عمومی و بروز نگرانی‌ها درباره نابرابری در اجرای قانون می‌شود. همچنین به تشدید شکاف‌های سیاسی در این کشور منجر خواهد شد که می‌تواند بر هم‌افزایی دو حزب و پیشبرد امور داخلی آمریکا تأثیر منفی بگذارد.

از سوی دیگر، این اتفاق اعتبار اخلاقی آمریکا را در صحنه جهانی که پیش از این نیز مخدوش بوده‌است، بیش از پیش آسیب‌پذیرتر می‌کند و می‌تواند در روابط دیپلماتیک با دیگر کشورها تأثیرات منفی برجای گذارد. به علاوه، این موضوع سوال‌های جدی را درباره شفافیت فرآیند انتخاباتی و جایگاه نهادهای به اصطلاح دموکراتیک در آمریکا ایجاد می‌کند که پیامدهای آن می‌تواند در درازمدت، ساختار سیاسی و اجتماعی این کشور را با چالش‌هایی جدی مواجه کند.