روزنامه اعتماد: ۷ میلیارد دلار بدهی کره‌جنوبی که دولت قبل شعار وصولش را داد هنوز به ایران پرداخت نشده است.

فیاض زاهد و محمد مهاجری در یادداشتی مشترک با عنوان «گفت‌وگوی ملی کلید موفقیت» نوشتند: قرار است به درخواست رییس‌جمهور و با نظر موافق مقام معظم رهبری موضوع FATF مجددا در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شود. اگر بدبینانه به موضوع نگاه کنیم نتیجه از هم‌اکنون روشن است و در بر همان پاشنه‌ای خواهد چرخید که قبلا چرخیده بود. ترکیب مجمع تشخیص تفاوتی نکرده و تغییر دیدگاه ملموسی که رسانه‌ای شده باشد از اعضای مجمع گزارش نشده است. حتما آقای پزشکیان نیز متوجه سوابق بررسی این موضوع در مجمع بوده و هست، اما چون در جریان رقابت‌های انتخاباتی به زیان‌های تحریم‌های بانکی و پولی پرداخته و دیدگاه کارشناسان را مبنی بر اینکه FATF می‌تواند یکی از قفل‌های اساسی که بر تجارت زده شده را بگشاید، آن را مطرح کرده است.

در دولت سیزدهم نیز بسیاری از کارشناسان و حتی مسوولان دولت به زیان‌های نپیوستن به FATF واقف بودند، اما بنا به مصالح جناحی و مهم‌تر به خاطر گریز از برچسب خوردن از بیان آن در رسانه‌ها امتناع می‌کردند و نتیجه آن شد که فرصت طلایی از بین رفت و این فرصت نیز همچون موضوع مذاکره برای تحریم‌ها (که در دولت پیش از آن) تا چند قدمی توافق پیش رفته بود، سوخت و خاکسترش برای دولت چهاردهم باقی ماند. خدا کند این حرف غلط باشد، اما متاسفانه باید گفت سنسور برخی اعضای مجمع نسبت به دغدغه‌هایی که شهروندان از ناحیه کسب‌وکار دارند، حساس نیست و از طرفی مشکلات کلان کشور را معادله خطی ساده می‌پندارند و گمان می‌کنند FATF مساله مهمی در کشور نیست و دورزنندگان تحریم بدون آن هم می‌توانند مشکلات کشور را حل کنند. آنها اما به این نکته روشن توجه ندارند که بر فرض که FATF اهمیت هم نداشته باشد (که البته چنین نیست) به مثابه یک بهانه تاکنون توانسته مانع بزرگی بر سر راه نقد شدن طلب‌های ایران باشد.

برای نمونه به خاطر بیاورید 7میلیارد دلار بدهی کره جنوبی که دولت پیشین سه سال شعار وصولش را می‌داد، اما هنوز هم اتفاقی نیفتاده است و نیز بنگرید به بدهی برقی عراق که FAFF بهانه خوبی است برای حبس اموال ایران. در دولت‌های قبل متاسفانه گزارش‌هایی خلاف واقع به مجمع داده شده که در آنها اعضا را درباره خطرهای امنیتی ناشی از پذیرش FATF به خطر انداختند. حتی عبارت خنده‌داری از زبان یک نماینده مجلس بیان شد که اگر ما FATF را بپذیریم باید سردار سلیمانی را دست بسته به امریکا تحویل بدهیم یا حرف‌های بی‌ربطی هم مطرح شد که اگر چنین تعهدی را بپذیریم باید لیست همه تراکنش‌های مالی را به اجانب بدهیم! یا اینکه در صورت پذیرش FATF اجازه نخواهیم داشت به مقاومت منطقه کمک مالی کنیم. این هم از آن وحشت‌آفرینی‌هایی است که هیچ ربطی به مساله ندارد و کشورهایی در دنیا و منطقه حضور دارند که عضو FATF هستند و حتی به تروریست‌ها کمک مالی می‌کنند. اما سطح مشکل در این ماجرا هم به نظر در فقد فهم فنی یا حتی تکنیکی هم نیست. موضوع با کمال تاسف در حوزه سیاسی قابل فهم است. این ادراک بیرونی از رفتار چنین شوراهایی استنباط می‌شود که آنها تبعی از سیاست‌های راهبردی محافل قدرت، نهادهای بالادست حاکمیتی یا اراده و خواست حاکمیت هستند.

با اشاره‌ای تغییر نظر می‌دهند و با تذکری تغییر رویکرد. شاید این نگره ناصواب باشد. اما حتی اگر فرض بر صحت چنین باوری باشد از مسوولیت ملی و دینی اعضای مذکور نمی‌کاهد. آموزه‌های اخلاقی اسلام در رابطه میان امام و ماموم، در ساختار اداری دوران مدرن، میان حق حکومت و حق مردم توامان به این حقیقت تاکید شده که «کلکم راع و کلکم مسوول عن رعیته». در نهج‌البلاغه حضرت امیر وقتی از حقوق توامان امام و مردم سخن می‌راند، در جایگاه حقی که امام بر مردم دارد ضمن تبعیت و هماهنگی با وی به ابراز سخنان حق و پرهیز از نفاق و دورویی و بخل اشاره می‌کند.دوران کوتاه امارت امام علی (ع) که بسیاری از محققان دوران مدرن، اعم از مسلمان و مسیحی، حکومت وی را نمونه اولین رعایت حقوق بشر و حفظ و حراست از حقوق اقلیت در برابر اکثریت پنداشته‌اند، به تعامل سازنده میان این دو اشاره دارد.

در خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه که یکی از رفیع‌ترین فرازهای سخنان آن بزرگ است، اشاره به این حقیقت دارد که اگر خداوند از دانایان تعهد نگرفته بود که اگر در برابر گرسنگی مظلومان و سیری نابحق ظالمان ساکت بنشینند... من این افسار خلافت را رها می‌کردم.  نمونه‌های فراوانی که در سنت و سیره پیامبر و ائمه معصوم و حتی خلفای راشدین که به سنت اولیه نزدیک‌تر بوده‌اند، چنین روشی را که نمی‌توانید بر فرض نگاه حاکمیت از انجام وظیفه ملی و شرعی خود سرباز زنید. پذیرفته نیست مسوول اجرایی دولت‌ها اعم از روحانی، رییسی و پزشکیان ‌دولت‌های‌شان اصرار و تاکید کنند که FATF برای اقتصاد ایران خسارت‌بار و ذلت‌آفرین بوده و عده‌ای بگویند نه! ذلت‌بار چون ایران را از چرخه بین‌المللی تجارت و دادوستد جهانی کنار نهاده است. خسارت‌بار چون زیبنده نیست تنها ایران و کره شمالی بر این کره خاکی در چنین وضعیتی قرار گیرند. با این حال خبر می‌رسد که رهبر انقلاب با توجه به خسارات برشمرده شده و شرایط بسیار خطیر کشور و بحران فزاینده اقتصادی موافقت و همراهی خود با این امر را صادر کرده است. این امر در سایه توافق و همدلی ناشی از راهبرد خردمندانه رییس‌جمهور در همراه کردن همه ارکان حکومت و توزیع سهم موفقیت در سبد دیگران حاصل شده است. امری که می‌تواند الگوی موفقی برای دیگر گفت‌وگوهای ملی برای برداشتن موانع توسعه کشور باشد.