به گزارش خبرگزاری مهر، نود و چهارمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی حوزه مدیریت بحران با موضوع «هوش مصنوعی در مدیریت بحران»، با حضور سید امیرحسین گرکانی، رئیس و جمعی از معاونان و مدیران پژوهشکده سوانح طبیعی و با سخنرانی ناصر مزینی، دانشیار دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت و فواد قادری، دانشیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تربیت مدرس، به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد.

در این نشست، جدیدترین کاربردهای هوش مصنوعی در پیشگیری، مدیریت و کاهش اثرات بحران‌ها بررسی شد. سخنرانان با ارائه دیدگاه‌ها و یافته‌های خود، نقش فناوری‌های نوین در مدیریت بحران‌های طبیعی و انسانی را تبیین کردند. باید با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری‌های یادگیری عمیق، مناطق پرخطر را شناسایی کرد و اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام داد.

در ابتدای این نشست، ناصر مزینی، دانشیار مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت، در سخنرانی علمی خود، به تشریح کاربردهای نوین این فناوری در مقابله با بحران‌های طبیعی و انسانی پرداخت.

مزینی سخنان خود را با تعریف جامع هوش مصنوعی و اهمیت آن آغاز کرد و گفت: «هوش مصنوعی یک ابزار تحول‌آفرین است که می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها از جمله مدیریت بحران، گام‌های بلندی بردارد. با کمک الگوریتم‌ها، می‌توانیم الگوهای پیچیده داده‌ها را شناسایی کنیم و پیش‌بینی‌های دقیقی انجام دهیم».

وی سپس به معرفی فناوری‌های مکمل هوش مصنوعی پرداخت و از دو مفهوم کلیدی «متاورس» و «دوقلوی دیجیتال» نام برد.

وی توضیح داد: متاورس، محیطی شبیه‌سازی شده مجازی است که در آن می‌توان سناریوهای مختلف بحران را طراحی و تمرین کرد. همچنین، دوقلوی دیجیتال نسخه‌ای دیجیتال از زیرساخت‌های واقعی است که با استفاده از داده‌های زنده، امکان تصمیم‌گیری سریع و دقیق در شرایط بحرانی را فراهم می‌کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به بحران‌های متعددی که کشور با آن مواجه بوده، از جمله زلزله، سیل و آتش‌سوزی جنگل‌ها، افزود: یکی از مزیت‌های کلیدی هوش مصنوعی، توانایی آن در پردازش سریع و دقیق حجم عظیمی از داده‌هاست. برای مثال، می‌توان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری‌های یادگیری عمیق، مناطق پرخطر را شناسایی کرد و اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام داد.

مزینی همچنین گفت: مدیریت بحران نه تنها به واکنش سریع، بلکه به پیشگیری و برنامه‌ریزی نیاز دارد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند تغییرات کوچک در محیط را تشخیص داده و وقوع بحران‌های احتمالی را پیش‌بینی کنند. استفاده از این قابلیت، جان انسان‌های زیادی را نجات خواهد داد».

وی در بخشی از سخنرانی خود به چالش‌های پیش‌روی ایران در این حوزه پرداخت و گفت: «عدم وجود زیرساخت‌های کافی و کمبود نیروی متخصص، از موانع جدی در بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مدیریت بحران است. با این حال، با همکاری میان دانشگاه‌ها، صنایع و دولت، می‌توان این موانع را برطرف کرد».

وی در پایان سخنان خود به اهمیت آموزش نیروهای امدادی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته اشاره کرد و گفت: باید از فناوری به‌عنوان یک ابزار توانمندساز استفاده کنیم تا در مواقع بحران، بهترین تصمیم را بگیریم.

در بخش دیگر این نشست، فواد قادری، دانشیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تربیت مدرس، در سخنانی به چالش‌های حکمرانی هوش مصنوعی و ضرورت توجه جدی به این موضوع در کشور اشاره کرد.

وی با تأکید بر اینکه بحث حکمرانی هوش مصنوعی یکی از موضوعات حیاتی در سطح جهانی است، افزود: «در صورت عدم توجه به این مقوله، با چالش‌های جدی مواجه خواهیم شد.

قادری در ادامه، با اشاره به نظرسنجی‌ای که شرکت مکنزی در سال ۲۰۲۲ انجام داد، توضیح داد که در حال حاضر، صنایع، اغلب از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، این استفاده در بسیاری از بخش‌ها به طور قابل توجهی افزایش یابد. وی همچنین به نگرانی‌های متخصصین در حوزه هوش مصنوعی اشاره کرد و یادآور شد که برخی از پژوهشگران، از جمله جف هینتون، هشدارهایی درباره خطرات بالقوه هوش مصنوعی به ویژه در زمینه تهدیدات آن برای بشر ارائه داده‌اند.

قادری با مقایسه حکمرانی هوش مصنوعی با سیستم حمل و نقل هوایی، بر لزوم ایجاد یک ساختار حکمرانی منظم و پیشگیرانه برای این فناوری تأکید کرد و گفت: «هوش مصنوعی به اندازه سیستم‌های پیچیده‌ای چون پروازهای هوایی نیازمند حکمرانی است تا ضمن بهره‌برداری بهینه، خطرات و تهدیدات آن نیز مدیریت شود».

وی درباره این موضوع افزود: اگرچه ریسک‌ها و تهدیدات هوش مصنوعی قابل توجه است، اما حکمرانی صحیح می‌تواند ما را قادر سازد تا از مزایای این فناوری بهره‌مند شویم و در عین حال مخاطرات آن را به حداقل برسانیم.

این استاد دانشگاه، همچنین به اهمیت توسعه مدل‌های هوش مصنوعی، داده‌های با کیفیت و امنیت سایبری اشاره کرد و بر لزوم نظارت و ارزیابی دائمی عملکرد این سیستم‌ها تأکید کرد.

وی با ارائه آماری از وضعیت سرمایه‌گذاری‌های جهانی در زمینه هوش مصنوعی، اظهار داشت که کشورهای پیشرفته به ویژه ایالات متحده آمریکا در این حوزه از سایر کشورها پیشتاز هستند و ایران در رتبه‌بندی جهانی در این زمینه جایگاهی ندارد.

قادری در پایان اضافه کرد: در صورتی که کشورهای مختلف نتوانند زیرساخت‌های مناسب حکمرانی هوش مصنوعی را ایجاد کنند، به سرعت از رقبا عقب خواهند ماند و این می‌تواند پیامدهای جدی برای آینده جهانی و حتی ملی داشته باشد.

لازم به ذکر است این نشست، ۹۴ امین نشست از نشست‌های تخصصی پژوهشکده سوانح طبیعی بود که با حضور بیش از ۴۵۰ نفر از استادان، صاحب‌نظران و علاقه مندان این حوزه برگزار شد.