برترین‌ها: شاید شما هم هنگام اکسپلورگردی‌هایتان به یک روحانی برخورده باشید که فیلم نقد می‌کند. شاید از تعجب وارد صفحه او شده و چند پست دیگرش را هم مرور کرده باشید. خب ما انتظاری نداریم که یک روحانی، جهان سینما را از دید یک شهروند معمولی ببیند و قطعا برخی سویه‌های دینی روی نگاهش تاثیرگذار است. مثل مصطفی سویف‌زاده که سوژه امروز روزنتامه ایران شده. در همین ارتباط این روزنامه در شماره امروز خود به سراغ این روحانیِ منتقد سینما رفته که در ادامه با هم آن را مرور می‌کنیم. با ما همراه باشید.

حاج آقــا دوربین؛ حرکت!

وقتی به دنیا آمد، پدرش به خدمت سربازی رفت و همین باعث شد کودکی او در کنار دایی‌هایش سپری شود که اهل فیلم و سینما بودند. اوایل دهه 70 بود که با آنها ساعت‌ها در صف می‌ایستاد تا بلیت فیلم بخرند. آن زمان‌ سینما رقیب نداشت و همیشه این علامت سؤال در ذهن «مصطفی» بود که سینما چه چیزی دارد که مردم حاضرند برای رسیدن به آن ساعت‌ها منتظر بایستند. به نوجوانی که رسید به موضوع دین و فقاهت علاقه زیادی پیدا کرد. باید تصمیم می‌گرفت سینما را انتخاب کند یا وارد دنیای دین شود.

مصطفی یوسف‌زاده از تصمیمی که در آغاز نوجوانی گرفت چنین می‌گوید:«مثل همه آدم‌ها شخصیت من هم از دوره نوجوانی آرام‌آرام شکل گرفت و از آنجا که دو موضوع دین و سینما از همان نوجوانی تا حالا که 40 سالگی را پشت‌سر می‌گذارم مرا رها نکرده است، تصمیم گرفتم برای تحصیل حوزه را انتخاب و در کنار آن سینما را به طور جدی دنبال کنم. کلاس، کارگاه و دوره‌های مختلف مرتبط با کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی را گذراندم و اواسط دهه 80، بسیار جدی جلسات و حلقه‌های نقد فیلم تشکیل دادیم تا اینکه بالاخره به کمک تعدادی از دوستان علاقه‌مند و گروه ایده‌نگاری ثمر، صفحه مجازی «چی‌نما» را راه‌اندازی کردیم.»

روحانی سینمایی

اینکه به‌رغم تمام کلیشه‌های موجود، یک روحانی کاملاً سینمایی است، بخش جالبی از زندگی یوسف‌زاده را تشکیل می‌دهد. او به‌روزترین فیلم و سریال‌های داخلی و خارجی را رصد کرده و برای آثاری که با اهداف او و همراهانش همخوانی دارد، محتواهای تأمل‌برانگیز تولید می‌کند. از او می‌پرسم آیا تمام فعالیت‌های سینمایی‌اش در مشهد است و او با یک پاسخ کوتاه، شخصیت متفاوت و تلاش مستمر برای رسیدن به نقطه فعلی را عیان می‌سازد:«در طول زندگی‌ام بیشتر از 3 یا 4 بار از استان خراسان خارج نشدم. از سال 93 که به لباس روحانیت ملبس شدم در جلسات نقد سینمایی شرکت می‌کنم.»

او سریال و فیلم‌های داخلی و خارجی، از بازی مرکب 2 ، گلادیاتور 2،  «نامه زنی ناشناس» اثر «مکس اوفولس» گرفته تا سریال‌های بازنده و قهوه پدری را از زاویه‌ای متفاوت مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. دیدن فیلم و سریال از دریچه نگاه این روحانی جوان عالم دیگری دارد، شاید به این خاطر که می‌گوید:«خانواده مذهبی به معنای عرفی آن ندارم. پدربزرگم کدخدا بود و اقبال بلندی داشتم که از همان ابتدا چندان با جنبه تجاری و عامه‌پسند سینما رفیق نشدم، بلکه جنبه هستی‌شناسی سینما برای من جذاب بود.»

برای دیدن فیلم‌های یک ژاپنی وضو می‌گیرد

مصطفی یوسف‌زاده به مخاطبانش حق می‌دهد در نگاه اول نتوانند یک روحانی دغدغه‌مند در حوزه سینما را بپذیرند به همین دلیل با ظرافتی مثال‌زدنی با مخاطبان خود برخورد می‌کند؛ چندی پیش یکی از کسانی که صفحه اینستاگرامی‌این روحانی را دنبال می‌کرد با شوخی یا طعنه برای او نوشت: حاج‌آقا قبل از دیدن فیلم‌ها وضو هم می‌گیرید؟

یوسف‌زاده که از روزهای کودکی و نوجوانی مسحور جادوی سینما شده بود و همین علاقه‌مندی باعث شد زیر و بم سینما را زیر ذره‌بین ببرد و با مطالعه و دقت بسیار این دنیای جذاب را دنبال کرده است، در کمال آرامش و با چهره‌ای متبسم، چشم در چشم لنز دوربین در جواب آن مخاطب گفت:«اگر بخواهم برای دیدن فیلم‌های یک نفر وضو بگیرم، او «یاسوجیرو اُزو» است. به تعبیر حاج‌آقا، «اُزو» ژاپنی‌ترین یا حتی بهترین فیلمساز تاریخ سینماست که فیلم‌های او در مورد زندگی و تنهایی انسان و پر از سادگی و مینیمالیسم است و همین سادگی مدخل ورود من و همکارانم به جهان ساده و بی‌آلایش یاسوجیرو اُزو شده است. فیلم‌های او مثل شعر می‌ماند؛ تطهیرکننده است و به همین خاطر به مخاطبانم پیشنهاد می‌کنم پیش از دیدن آثار «اُزو» وضو بگیرند.»

طلبه‌ای که انیمیشن می‌بیند و با رقص مردان مخالف است

یوسف‌زاده که در دنیای ژرف تصویر دستی بر آتش دارد و «کوروساوا» کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده ژاپنی بر شکل‌گیری شخصیت سینمایی او تأثیر بسیاری داشته است، اهل انیمه‌های جذاب هم هست؛ با فرزندانش که خلوت می‌کند انیمیشن می‌بیند. همه ژانرهای سینما را دوست دارد و طرفدار فیلم خوب است تا آن را ترویج کند، برای همین از سریال‌های روز «اپل تی‌وی» و «نتفیلیکس» و ترکیه تا آثار سینمای کره‌ را که معتقد است اگر با همین کیفیت ادامه دهد در سال‌های آینده بر عالم سینما سلطنت خواهد کرد و بسیاری از عرصه‌ها را می‌گیرد، تماشا می‌کند.

اما نکته اصلی مطلب اینجاست. یوسف‌زاده تلاش می‌کند تا خود را فردی به‌روز نمایان کند و با نقد آثار روز سینمای جهان محتوای خود را آپدیت می‌کند اما خودش می‌گوید که با رقص مردان در سینما مشکل دارد.

از او در مورد برخورد هم‌لباس‌هایش با فعالیت سینمایی‌اش می‌پرسم و در جواب می‌گوید:«برخورد خیلی خوبی دارند و همواره باعث پیشرفت من هستند؛ بجز یک مورد که درباره «رقص در سینمای ایران» محتوایی تولید کردم و رقاصه‌ای را نشان دادم که سال‌ها نماد رقص و آواز در فیلم‌ها و جزو جدایی‌ناپذیر سینمای فارسی بود. واقعیت این است که باید از این طریق نشان می‌دادم در یک دوره‌ای جامعه برای فروش بیشتر، سلیقه مخاطب را آن‌قدر نازل تربیت کرده بود که صحنه‌ای از رقص و آواز را نشان می‌داد تا تضمینی برای فروش بیشتر باشد؛ واقعیت تلخی که امروز هم در سینمای کشور شاهد آن هستیم و در هر فیلم کمدی، برای فروش بیشتر صحنه‌ای از رقص مردان وجود دارد.»