خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: زمستان فصل برداشت شکر سرخ در مازندران است و این محصول ارگانیک و ناب سوغات مردم مناطق مختلف استان در این فصل به مسافران است.

در حال حاضر تولید نیشکر در برخی از شهرستان‌های مرکزی استان مازندران از جمله بابل، قائمشهر و بابلسر انجام می‌شود و کشاورزان زیادی در این کار اشتغال دارند. کشاورزان پس از کندن نی‌ها را در دستگاه‌های آبگیری قرار می‌دهند و بعد از جوشاندن دو تا سه ساعته، تفاله‌ها را خارج می‌کنند و با طی فرایندی، شکر سرخ یا قرمز تولید می‌کنند.

شکر سرخ از محصولات بومی مازندران است و در ۲۴۰ هکتار از اراضی کشاورزی مازندران کشت می‌شود و شهرستان بابلسر قطب تولید این محصول به شمار می‌رود. مازندرانی‌ها به گیاه و یا نی شکر، «لله» می‌گویند و این شیرینی خوشمزه، سوغاتی برای پذیرایی از مسافران است.

نیشکر که از آن به عنوان جایگزین مناسب برای شکر سفید یاد می‌شود، گیاهی چندساله بوده و حدود ۴ تا ۷ سال عمر دارد که مرکز اصلی نیشکر گینه است و ازآنجا به هندوستان و سپس به ایران آورده شده است.

کشت گیاه نیشکر در ایران سابقه بسیار طولانی دارد و در مناطق جنوبی از خوزستان تا سیستان و بلوچستان و در شمال (مازندران) کشت می‌شده است

کشت گیاه نیشکر در ایران سابقه بسیار طولانی دارد و در مناطق جنوبی از خوزستان تا سیستان و بلوچستان و در شمال (مازندران) کشت می‌شده است و در زبان محلی نیشکر را (للِه) گویند که در زمان صفویه (شاه‌عباس) قلمه آن از هند به مازندران آورده شد و در مناطق مستعد این استان کشت شد.

نیشکر با توجه به اینکه در مناطق جلگه‌ای به‌خوبی رشد می‌کند، می‌تواند به‌عنوان محصولی استراتژیک در خودکفایی کشور نقش داشته باشد، محصول فراوری‌شده آن شکر قرمز یا شکر لَلِه است، این گیاه که دارای ۶ تا ۳۷ گونه بوده، دارای ساقه ضخیم و بندبند، به بلندی ۲ تا ۶ متر که قسمت داخلی ساقه آن لیفی و دارای مقادیر زیادی عصاره شکر است، شکر قرمز عصاره نیشکر است که پس از آبگیری ساقه‌های آن، در دیگ‌های مخصوص، پخته و در مصارف گوناگون خوراکی و دارویی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کشت و فرآوری نیشکر در مناطق مختلف مازندران از جمله شهرستان بابلسر انجام می‌شود و کشاورزان زیادی در این بخش فعال هستند.

فرایند تولید شکر سرخ

اکبر محمدی کشاورز بابلسری که حدود دو دهه در زمینه تولید نیشکر فعالیت می‌کند، با بیان اینکه در حال حاضر از دستگاه برای خرد و تکه تکه کردن نیشکر استفاده می‌کنیم، افزود: نیشکر کسب و کار بسیاری از اهالی منطقه بهنمیر شده است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه پخت و عمل آوری نیشکر در دیگ‌های مختلفی صورت می‌گیرد و پس از کف گیری، شکر سرخ به دست می‌آید، افزود: شکر سرخ مشتریان خود را دارد و از مناطق مختلف مازندران برای خرید آن می آیند.

وی با بیان اینکه بخشی از محصولات به مناطق دیگر کشور ارسال می‌شود، گفت: پخت نیشکر چند ساعت طول می‌کشد و یک دیگ ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر شکر سرخ تولید می‌کند.

در حال حاضر تولید نیشکر به صورت شکر قرمز، کف و شیره است و قدمت تولید این محصول به دو هزار سال قبل برمی گردد و پای این محصول بیش از ۳۰۰۰ سال در مازندران رواج دارد.

ریکنده علاوه بر بهنمیر قطب تولید شکر سرخ در مازندران محسوب می‌شود که محصول آن ثبت ملی شده است و در بیشتر خانه‌های آن کارگاه‌های خانگی برای تولید نیشکر وجود دارد.

درحالی از نیشکر به عنوان طلای سرخ زمستانه در مازندران یاد می‌شود اما هنوز این محصول نتوانسته همانند زعفران و یا پسته جای خود را در فرایند صادرات و ارزآوری باز کند.

یک کارشناس اقتصادی در مازندران بازاریابی و توجه به بسته بندی محصولات را از مهمترین مسائل در عرضه بازرگانی ذکر کرد و گفت: بیشتر فروش محصولات کشاورزی نظیر شکر سرخ به صورت سنتی و با بسته بندی‌های نامناسب است.

غفلت از برندسازی و صنایع تبدیلی

محمد هاشمی در گفتگو با خبرنگار مهر غفلت از صنایع تبدیلی و برندسازی را مسئله مهم در تجارت کشاورزی بیان کرد و افزود: نیشکر می‌تواند محصولی مناسب برای جایگزینی قند و شکر باشد و چندان درباره این موضوع تبلیغ و برندسازی نشده است.

وی ظرافت در بسته بندی و برندسازی محصولات را در کسب بازارهای جدید مؤثر برشمرد و خواستار برنامه ریزی متولیان امر در این زمینه شد.

از نیشکر محصولاتی نظیر باگاس و شکر قرمز تولید می‌شود و از باقی شربت غلیظ شده برای تهیه محصولات دارویی و خوراک دام استفاده می‌شود. توسعه صنایع تبدیلی، تعریف نشدن کد مشاغل خانگی برای کارگاه‌های نیشکر، کمبود تسهیلات خوداشتغالی از جمله نیازهایی است که تولیدکنندگان نیشکر در استان مازندران آن را درخواست دارند.

قیمت هر کیلوگرم نیشکر در حال حاضر بین ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان است و بیشتر محصولات تولیدی مازندران به صورت خرده فروشی عرضه می‌شود.

مدیر جهاد کشاورزی بهنمیر با بیان اینکه پیش بینی می‌شود هزار و ۵۰۰ تن محصول از این محصول در سطح استان برداشت شود گفت: این محصول در بهنمیر بابلسر و روستای ریکنده قائمشهر کشت می‌شود.

علی پور قاسم افزود: این محصول پس از فرآوری به عنوان سوغات زمستانه مازندران محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه پنجاه مجموعه فرآوری این محصول در سطح استان فعال است، گفت: با همت کشاورزان سوغات زمستانه مازندران در سال ۹۶ به ثبت ملی هم رسید.

مازندران پس از خوزستان رتبه دوم را در تولید این محصول داراست و ۲۴۰ هکتار از مزارع این استان به کشت نیشکر اختصاص دارد و سالانه هزار و ۵۰۰ تن محصول در آن تولید می‌شود.