به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اکونومیست، کشورهای فقیر وجه اشتراک زیادی ندارند. نیمی از جمعیت نیجر، کشوری آفریقایی محصور در خشکی که در محاصره کودتاهای نظامی متوالی است، در فقر شدید زندگی می‌کنند. از هر ۱۰ نفر ۸ نفر به برق دسترسی ندارند و تولید ناخالص داخلی برای هر نفر فقط ۶۲۰ دلار است. در مقابل، هر بنگلادشی چهار برابر ثروتمندتر است و از هر ۱۸ نفر فقط یک نفر در میان فقیرترین مردم جهان است. سیاست‌گذاران کشور نیازی به نگرانی‌های زیربنایی مانند تأمین برق ندارند. آن‌ها می‌خواهند سرمایه خارجی را برای ساخت انرژی‌های تجدید پذیر جذب کنند تا وابستگی به زغال‌سنگ را کاهش دهند.

وظیفه بانک جهانی این است که به همه ۷۸ کشور فقیر جهان، که هم براساس سرانه درآمد و هم پایداری بار بدهی آن‌ها تعریف می‌شود، از طریق یک صندوق واحد به نام انجمن توسعه بین‌المللی یا IDA وام دهد، صندوقی که کمک‌های سخاوتمندانه را پرداخت می‌کند.

این صندوق در سال مالی گذشته، ۲۸ میلیارد دلار کمک بلاعوض و وام اختصاص داد که بیش از یک‌سوم کل منابع مالی بانک جهانی بود و به‌اندازه‌ای بود که آن را به یکی از بزرگ‌ترین وام‌دهندگان به کشورهای کم‌درآمد و متوسط تبدیل کرد. بااین‌حال، پاسخگویی به نیازهای چنین طیف متنوعی از کشورها در سال دشوارتر می‌شود، زیرا کشورهای ثروتمند هرسال کمتر از سال پیش به این صندوق کمک مالی می‌کنند، همان‌طور که در نشست ۶ دسامبر بانک جهانی در سئول مشخص شد.

IDA وام‌های بازپرداخت شده را بازیافت می‌کند، اما ازآنجایی‌که شرایط آن بسیار سخاوتمندانه است، هر سه سال یک‌بار نیاز به شارژ منبع مالی دارد. در کره جنوبی، آجی بانگا، رئیس بانک جهانی، ۱۰۰ میلیارد دلار بودجه اعلام کرد که نسبت به دفعه قبل ۹۳ میلیارد دلار افزایش‌یافته است. اگرچه او این مبلغ را به‌عنوان بالاترین مبلغ ممکن مورد تحسین قرارداد، اما یک نکته مهم در این میان قابل‌توجه بود. مقدار کمی از افزایش منبع مالی صندوق از کمک‌های اهدایی کشورهای ثروتمند حاصل شد که تقریباً ۲۴ میلیارد دلار بود. درواقع، با توجه به تورم و تبدیل به دلار، کشورهای ثروتمند کمترین سهم خود را در قرن جاری پرداخت کرده‌اند.

این امر پیامدهایی برای فقرای جهان خواهد داشت. مقامات بانک جهانی امیدوارند که رشد اقتصادی در سراسر جهان درحال‌توسعه افزایش یابد، به این معنی که کشورها به‌قدری مرفه شوند که دیگر واجد شرایط حمایت نباشند. با رشد کند و نرخ بهره نسبتاً بالا، این امید ممکن است ناامید شود.

گزینه بعدی جبران تفاوت با استقراض از بازار است. مقامات بانک جهانی اکنون باید درازای هر دلار اهداشده، ۳٫۲۲ دلار پرداخت کنند، یعنی بالاتر از ۲٫۹۶ دلاری که سه سال پیش‌بر سر آن توافق شده بود. مهندسی مالی، مانند تبدیل برخی وام‌ها به نرخ‌های بهره شناور و ارائه خدمات پوشش ریسک، که ارزان‌تر از ارائه وام با نرخ ثابت است، اندکی در هزینه صرفه‌جویی می‌کند. سایر اقدامات هزینه اضافی وام گرفتن را مستقیماً به فقیرترین کشورها منتقل می‌کند.

در حال حاضر، فقیرترین کشورها عمدتاً به‌جای وام، کمک‌های بلاعوض دریافت می‌کنند. در طول دهه گذشته، ارزش این کمک‌ها سه برابر شده است. در طی سه سال آینده، ارزش آن‌ها احتمالاً به‌صورت واقعی کاهش می‌یابد. در همین حال، حداکثر کمکی که هر کشوری می‌تواند دریافت کند از ۱ میلیارد دلار به ۶۵۰ میلیون دلار کاهش می‌یابد. پس از دشواری جمع‌آوری کمک مالی در کره جنوبی، احتمال ایجاد اصلاحات محتاطانه بیشتری به وجود آمده است. برخی از کشورها با انتخاب ناخوشایندی روبرو خواهند شد: دریافت پول کمتر یا تبدیل کمک‌های بلاعوض به وام.

بهای مدیریت اقلیمی

بانک جهانی این اقدامات را پرداخت بهایی درازای آزاد کردن وام برای کشورهای دیگر می‌داند که اخیراً بسیاری از آن‌ها در روزهای بسیار دشواری قرارگرفته‌اند. برخی از وام‌گیرندگان ثروتمند IDA هم برای مقابله با تغییرات آب و هوایی پول نقد می‌خواهند. صفحه‌های خورشیدی و توربین‌های بادی دلایلی شایسته برای استقراض هستند و کشورهای ثروتمند ترجیح می‌دهند به‌جای کمک‌های سنتی به‌طوری فزاینده‌ای برای تأمین مالی مدیریت اقلیمی پول دریافت کنند. اما این روند می‌تواند به فقیرترین کشورها آسیب برساند. بودجه IDA از لحاظ تاریخی باعث رشد اقتصادی قابل توجهی شده است و به دولت‌ها اجازه می‌دهد بدون ریسک کردن بحران‌های مالی سرمایه‌گذاری کنند. اما دریافت منابع مالی این صندوق به بهانه مدیریت اقلیمی از سوی کشورهای ثروتمند ممکن است شکلی نادر از توسعه‌ای موفق را تضعیف کند.

در سال ۲۰۱۶، استفان کنک، که در آن زمان در بانک جهانی فعالیت داشت به همراه همکارانش محاسبه کردند که یک واحد درصد از پرداختی اضافی صندوق IDA نسبت به درآمد یک کشور، ۰٫۳۵ درصد رشد اقتصادی اضافی برای هر نفر در سال ایجاد می‌کند. چنین اقداماتی مؤثرترین راه برای مبارزه با فقر شدید است، زیرا به دولت‌های دارای کمبود نقدینگی اجازه می‌دهد بدون افزایش خطر بحران‌های مالی سرمایه‌گذاری کنند. تحقیقات چارلز کنی از اندیشکده مرکز توسعه جهانی، نشان می‌دهد که پول نقد IDA به‌ویژه برای فقیرترین کشورها بسیار مفید است. حتی کشورهایی که از تغییر رویکرد صندوق سود خواهند برد، احتمالاً با دریافت وام‌هایی که به‌جای فراوان‌تر بودن مقرون به‌صرفه‌تر هستند، خدمات بهتری دریافت خواهند کرد.

علاوه بر این، فقیرترین کشورهای جهان هنگامی‌که به پول نیاز دارند، جای دیگری برای دریافت کمک ندارند. بسیاری از آن‌ها در حال حاضر تحت‌فشار نرخ‌های بهره بالاتر در تقلا هستند، یا به دلیل پتانسیل نکول خود از بازارهای بین‌المللی رانده‌شده‌اند، مشکلی که وام‌گیرندگان ثروتمند IDA با آن مواجه نیستند. به‌این‌ترتیب، تغییرات رویکرد بانک جهانی در کمک به کشورهای فقیر ممکن است ممکن است صرفاً به فقیرترین کشورهای جهان آسیب وارد کند. درحالی‌که وام‌گیرندگان ثروتمند IDA بر روی مقابله با تغییرات آب و هوایی با پروژه‌هایی مانند انرژی‌های تجدید پذیر تمرکز می‌کنند، این تغییر مسیر وجوه ممکن است موارد ضروری مانند بیمارستان‌ها و مدارس را برای کشورهایی مانند نیجر غیرقابل تأمین کند.