آن‌چه مشخص است خودروهای گذرموقت طبق مقررات گمرکی تنها زمان کوتاهی می‌توانند در سرزمین اصلی حضور داشته باشند؛ حال آن‌که ورود گسترده این نوع خودروها این سوال را مطرح کرده که چگونه با وجود محدودیت قانونی، بازاری برای خرید و فروش این دست از خودروها حتی در تهران شکل گرفته است؟

برخی فروشندگان این خودروها معتقدند خرید این خودروها شامل دو مرحله مهم می‌شود. ابتدا فرد باید پول خرید این محصولات را پرداخت کند، سپس هر پنج ماه یک‌بار هزینه‌ای را برای تمدید به‌فروشنده بدهد. برای مثال یک دستگاه خودرو گذرموقت نیسان پاترول ۲۰۲۲ را می‌توان حدود ۴ میلیاردتومان خریداری و هر ۵ ماه یک‌بار ۹۰ میلیون‌تومان برای تمدید آن پرداخت کرد.

در موردی دیگر، یکی از فروشندگان ادعا کرد یک شرکت رسمی برای این کار دارد و برای خریدار، کارت خودرو به‌نام خود وی صادر می‌کند. همچنین وی مدعی بود همه مسئولیت قانونی این معامله برعهده این شرکت است.

این در شرایطی است که در قانون هم خرید و هم فروش گذرموقت‌ها ممنوع بوده و خریدار نیز مانند فروشنده مسئولیت قانونی دارد. این شرکت یک دستگاه خودرو ب‌ام‌و ۵۴۰M ۲۰۱۷ را به‌قیمت ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌تومان می‌فروشد و خریدار باید هر پنج ماه یک‌بار ۳ ‌هزار دلار را که با احتساب نرخ دلار ۶۸ هزارتومانی بیش از ۲۰۰ میلیون‌تومان می‌شود، پرداخت کند.

اما از میان خودروهای لوکس‌تر مرسدس‌بنز میباخ ۲۰۲۴ نیز در میان آگهی‌های گذرموقت دیده می‌شود. متقاضی باید ۱۷ میلیاردتومان برای خرید و ۳ ‌هزاردلار برای تمدید آن پرداخت کند.

فروشنده مدعی بود به‌تعداد دفعات نامحدود می‌تواند مهلت تردد این خودرو را تمدید کند. مرور همه این موارد نشان می‌دهد گرچه گفته می‌شود معامله یا اجاره خودروهای گذرموقت ممنوع است، اما همچنان آگهی‌های آن‌ها در سطح وسیع قابل‌دسترسی است.

از زاویه‌ای دیگر می‌توان استنباط کرد وقتی واردات خودرو با سرعت بسیار کم و با حواشی زیاد و تعرفه‌های بالا انجام شود و واردات خودروهای لوکس نیز ممنوع باشد، سودجویان زمین بازی خود را پیدا می‌کنند. به‌عبارت دیگر اگر تقاضا برای خودروهای لوکس از مسیرهای قانونی تامین نشود، عده‌ای دیگر وارد می‌شوند تا به هر قیمتی شده، حتی سوءاستفاده از دیگران، این تقاضا را تامین کرده و سودهای کلان به‌جیب بزنند.

آگهی‌های اجاره گذرموقت‌ها به‌رغم غیرقانونی بودن به‌طور گسترده قابل‌دسترسی است.

برای اجاره این خودروها باید مبلغی پیش‌پرداخت شود و روزانه اجاره معینی نیز در نظر گرفته می‌شود. همچنین به‌عنوان وثیقه باید چک یا سفته به‌ارزش خودرو به اجاره‌دهندگان داده شود.

یکی از شرکت‌های اجاره خودروهای گذرموقت یک دستگاه کامارو کروک را به‌قیمت ۲۰۰ میلیون‌تومان پول پیش و روزانه ۶ میلیون‌تومان اجاره می‌دهد.

همچنین باید یک چک یا سفته ۴ میلیاردتومانی به‌عنوان ضمانت به این مجموعه داده شود. بهای اجاره روزانه شورولت کامارو ۹ میلیون‌تومان است و این رقم برای دوج چلنجر به ۱۱ میلیون‌تومان می‌رسد.

اما این خودروها از کجا تامین می‌شوند؟ یک عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، در این باره توضیحاتی داده است.

وی می‌گوید طبق قوانین، حداقل شرایط برای گرفتن مجوز وارد کردن خودروهای گذرموقت، این است که فرد دست‌کم سه ماه در خارج از کشور اقامت داشته باشد.

به‌گفته شریعتی، دلالان در کردستان عراق برخی خانه‌های تیمی تشکیل داده و جوانان ایرانی را با حداقل درآمد دلاری و در شرایط بسیار ابتدایی و سخت سه ماه در این خانه‌ها نگهداری می‌کنند؛ سپس با هویت آن‌ها خودروهای گذرموقت را وارد کرده و به‌قیمت بالا به‌صورت روزانه اجاره می‌دهند.

آن‌طور که این عضو اتاق بازرگانی می‌گوید، اگر این خودروها با هویت فرد خارجی برای مثال عراقی وارد شوند، خود آن فرد نیز باید در آن مدت در ایران حضور داشته باشد. بنابراین دلالان سعی می‌کنند از جوانان ایرانی برای این هدف استفاده کنند.

افزایش قیمت ۲۰ میلیون‌تومانی تارا اتومات V۴ ال ایکس

برخی خودروهای داخلی روز گذشته رشد بهای یک تا ۲۰ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که تارا اتومات V۴ ال ایکس (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۹۸ میلیون‌تومان، سورن پلاس دوگانه (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش ۸۸۳ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ پانوراما ارتقا یافته (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش ۸۹۲ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۶ پانوراما (۱۴۰۲) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش ۷۰۵ میلیون‌تومان، پارس سال سفارشی ELX (دریچه‌برقی) (۱۴۰۳) با ۸ میلیون‌تومان افزایش ۸۲۸ میلیون‌تومان، کوییک اتومات (۱۴۰۳) با ۷ میلیون‌تومان افزایش ۶۰۲ میلیون‌تومان، پژو پارس TU۵ (دریچه‌برقی) (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان افزایش ۹۸۰ میلیون‌تومان و پژو ۲۰۷ موتور TU۳ (۸۵گانه) (۱۴۰۳) با ۴ میلیون‌تومان افزایش ۷۲۹ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد قیمت ۵ تا ۴۵ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت هایما S۵ جدید (۱۴۰۳) با ۴۵ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۶۲۰ میلیون‌تومان، تیگارد X۳۵ (۱۴۰۳) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان، جک S۳ (۱۴۰۳) با ۲۵ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۲۳۰ میلیون‌تومان، فونیکس تیگو ۷ پرو پریمیوم (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ ‌میلیارد و ۸۰ میلیون‌تومان، اسکای‌ول ET۵ نبکا (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ ‌میلیارد و ۶۲۰ میلیون‌تومان و کی‌ام‌سی T۸ (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۶۷۰ میلیون‌تومان رسید.

از طرفی در گروه خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که هیوندای توسان (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۴ میلیارد و ۵۵۰ میلیون‌تومان، هیوندای اکسنت (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان و کیا سونت (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند.