به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مؤسسه استنادی علوم جهان اسلام (Islamic World Science Citation Center - ISC) یکی از مؤسسات برجسته در زمینه رتبه‌بندی و ارزیابی علمی است که به منظور تقویت پژوهش و توسعه علمی کشورهای اسلامی تأسیس شده است. این مؤسسه که در شیراز مستقر است، نقش مهمی در ارائه خدمات استنادی و تحلیل علمی به جوامع دانشگاهی و پژوهشی در جهان اسلام دارد.

مؤسسه ISC در سال 1387 خورشیدی (2008 میلادی) به دستور شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران تأسیس شد. هدف اولیه از ایجاد این مؤسسه، فراهم کردن بستری برای ارزیابی علمی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، مجلات علمی و پژوهشگران در کشورهای اسلامی بود. ISC از همان ابتدا تلاش کرده است تا با الگوبرداری از سیستم‌های مشابه بین‌المللی مانند ISI (Institute for Scientific Information) و Scopus، نیازهای خاص علمی جهان اسلام را برآورده کند.

مؤسسه ISC با اهداف متعددی تأسیس شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

تقویت همکاری علمی در جهان اسلام: ISC به دنبال ایجاد شبکه‌ای از دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی برای تسهیل همکاری و تبادل دانش است.

ارزیابی علمی بومی: با توجه به نیازهای خاص کشورهای اسلامی، ISC معیارهای ارزیابی علمی متناسب با شرایط این کشورها را طراحی کرده است.

ارتقای کیفیت پژوهش: ارائه ابزارها و خدمات تحلیل علمی برای کمک به پژوهشگران در بهبود کیفیت و تأثیرگذاری تحقیقات.

ارتقاء رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مجلات: ISC داده‌های استنادی را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند تا به دانشگاه‌ها و مجلات علمی کمک کند در رتبه‌بندی‌های جهانی جایگاه بهتری کسب کنند.

حمایت از زبان‌های علمی کشورهای اسلامی: از جمله اهداف مهم ISC، توجه به زبان‌های علمی رایج در کشورهای اسلامی مانند فارسی، عربی و ترکی است.

مؤسسه ISC شامل بخش‌های مختلفی است که هر یک وظایف خاصی را بر عهده دارند. برخی از این بخش‌ها عبارتند از:

بخش رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی: این بخش مسئول رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشورهای اسلامی و تحلیل عملکرد آن‌ها بر اساس شاخص‌های مشخص است.

بخش تحلیل استنادی: در این بخش، داده‌های استنادی از مجلات علمی و مقالات پژوهشی جمع‌آوری و تحلیل می‌شود.

بخش همکاری‌های بین‌المللی: این بخش وظیفه برقراری ارتباط با مؤسسات مشابه در جهان و تسهیل همکاری‌های علمی را بر عهده دارد.

بخش خدمات فناوری اطلاعات: توسعه نرم‌افزارها و پلتفرم‌های مورد نیاز برای ارائه خدمات به کاربران از وظایف این بخش است.

ISC طیف گسترده‌ای از خدمات و محصولات را به جامعه علمی ارائه می‌دهد، از جمله:

پایگاه داده استنادی: ISC اطلاعات مربوط به مقالات، نویسندگان، و مجلات علمی را جمع‌آوری و در قالب پایگاه داده‌ای جامع ارائه می‌کند.

رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات: این رتبه‌بندی‌ها بر اساس شاخص‌های استنادی، تعداد مقالات منتشرشده، تأثیر پژوهش‌ها، و همکاری‌های علمی انجام می‌شود.

ارائه گزارش‌های علمی: ISC گزارش‌های متنوعی از جمله تحلیل روندهای پژوهشی، شاخص‌های علمی، و عملکرد کشورها در عرصه علم و فناوری را منتشر می‌کند.

حمایت از نشریات علمی: ISC به مجلات علمی کمک می‌کند تا استانداردهای بین‌المللی را رعایت کرده و در نمایه‌های معتبر علمی جایگاه پیدا کنند.

ISC به عنوان تنها مرکز استنادی ویژه جهان اسلام، جایگاهی منحصربه‌فرد در این حوزه دارد. این مؤسسه توانسته است همکاری‌های گسترده‌ای با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و نشریات علمی کشورهای اسلامی برقرار کند. همچنین، ISC با ارائه گزارش‌های جامع و دقیق، به تصمیم‌گیری‌های کلان در حوزه علم و فناوری در کشورهای اسلامی کمک کرده است.

چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی مؤسسه استنادی علوم جهان اسلام

چالش‌ها

کمبود همکاری بین کشورهای اسلامی: علیرغم تلاش‌های ISC، بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی در کشورهای اسلامی هنوز درک کاملی از مزایای همکاری علمی ندارند.

فقدان بودجه کافی: محدودیت منابع مالی، مانعی برای توسعه زیرساخت‌ها و گسترش خدمات ISC است.

رقابت با سیستم‌های جهانی: ISC باید با سیستم‌های شناخته‌شده‌ای مانند Scopus و ISI رقابت کند.

فرصت‌ها

رشد علمی کشورهای اسلامی: افزایش تعداد دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در کشورهای اسلامی فرصت بزرگی برای گسترش خدمات ISC فراهم کرده است.

توجه به علم بومی: تمرکز بر مسائل علمی و پژوهشی بومی می‌تواند جایگاه ISC را در جهان تقویت کند.

گسترش فناوری اطلاعات: پیشرفت‌های فناوری اطلاعات به ISC کمک می‌کند خدمات خود را به صورت دیجیتالی و کارآمدتر ارائه دهد.

ISC تاکنون توانسته است دستاوردهای قابل‌توجهی را کسب کند، از جمله:

افزایش تعداد مجلات نمایه‌شده: تعداد مجلات علمی کشورهای اسلامی که در پایگاه ISC نمایه شده‌اند، به طور مداوم در حال افزایش است.

همکاری با نهادهای بین‌المللی: ISC توانسته است با مراکزی مانند UNESCO و OIC (سازمان همکاری اسلامی) همکاری‌های مؤثری برقرار کند.

گسترش خدمات دیجیتال: توسعه پلتفرم‌های آنلاین و ارائه خدمات مبتنی بر داده‌های بزرگ از دیگر موفقیت‌های این مؤسسه است.

مؤسسه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نقشی کلیدی در ارتقای سطح علمی کشورهای اسلامی دارد. با وجود چالش‌های موجود، این مؤسسه توانسته است با ارائه خدمات متنوع و ایجاد شبکه‌های علمی، به یکی از ارکان مهم توسعه علمی در جهان اسلام تبدیل شود. آینده ISC به توسعه زیرساخت‌ها، جذب همکاری‌های بیشتر و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بستگی دارد.

انتهای پیام/