خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها_ علی اسماعیل پور: بر اساس آخرین آمار موجود (۱۴۰۲)، سطح زیر کشت باغات پسته کشور ۶۷۴۳۰۹ هکتار باغ‌های بارور و غیر بارور می‌باشد که حدود ۶۰۰ هزار هکتار از این مقدار متعلق به باغات بارور می‌باشد.

باغات موجود در ۳۱ استان کشور (حتی استان‌های ساحلی بوشهر، هرمزگان، گیلان و مازندران) پراکنده هستند که ۸۵ درصد سطح زیر کشت موجود مربوط به ۶ استان کرمان، خراسان رضوی، یزد، فارس، خراسان جنوبی و سمنان می‌باشد. میزان تولید محصول پسته در سال گذشته، ۴۳۹۴۶۳ تن محصول خشک بوده که به طور متوسط عملکردی حدود ۷۳۳ کیلو گرم در هکتار بوده است این در حالی که تولید کنندگان نمونه پسته در سال‌های مختلف، عملکردی بالاتر از ۱۰۰۰۰ کیلو محصول خشک در هر هکتار برداشت کرده اند.

دلایل اصلی کاهش عملکرد محصول پسته مربوط به کاهش کمی مقدار آب، افزایش میزان شوری آب‌های مورد استفاده، افزایش شوری خاک در محدوده گسترش ریشه‌ها، وجود ارقام کم بارده، مدیریت نامناسب نگهداری باغات (آبیاری، تغذیه، کنترل آفات، بیماری‌ها، زمان مناسب برداشت محصول و هرس باردهی) و تغییرات اقلیمی در فصول مختلف (عدم تأمین نیاز سرمایی، نوسانات دمایی، سرمای دیررس بهاره، بارندگی و تگرگ در زمان گل دهی، افزایش دمای بیش از حد در تیر و مرداد و بارندگی و سرمای زودرس پاییزه) می‌باشد.

برای جبران خسارت کم آبی، کاهش سطح زیر کشت و استفاده از روش‌های آبیاری سازگار با منابع آب موجود از جمله روش‌های ممکن می‌باشد. برای کاهش اثر شوری، استفاده از اصلاح کننده‌های خاک مناسب و انجام آب شویی زمستانه روش مؤثری می‌باشد که لازم است اجرا شود.

با توجه به گستردگی ۷۰ درصد ارقام کم بازده در مناطق قدیمی کشت پسته، تغییر رقم باغات موجود با ارقام پربازده و تجاری از طریق سرشاخه کاری و نیز جوان سازی درختان قدیمی توصیه می‌شود. عوامل اقلیمی در مراحل مختلف رشد محصول و در فصل خواب نیز باعث ایجاد خسارت و کاهش عملکرد محصول می‌گردند که لازم است با استفاده از ایستگاههای هواشناسی وضعیت منطقه رصد و تدابیر لازم به کار گرفته شود.

استفاده از محیط‌های کنترل شده (سایبان‌ها) برای رشد و نگهداری درختان پسته می‌تواند خسارت تگرگ، نوسانات دمایی، افزایش دمای هوا در زمان رشد مغز میوه در ماه‌های تیر و مرداد را کاهش دهد. ضمن اینکه میزان تبخیر و تعرق نیز در این شرایط کاهش می‌یابد که شرایط رطوبت بهتری را در خاک برای رشد و باردهی گیاه فراهم می‌کند.

بنا بر آمار ارائه شده پتانسیل تولید محصول پسته بیشتر از متوسط کشوری وجود دارد که با همکاری و مساعدت تک تک باغداران و برنامه ریزی مسئولین این امر محقق خواهد شد.

ایجاد شرایط مناسب و ارائه تسهیلات کم بهره و طولانی مدت برای ایجاد و احداث سایبان‌ها در باغات پسته از جمله مواردی است که می‌تواند خسارت عوامل اقلیمی را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و افزایش عملکرد محصول را به دنبال داشته باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان