به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پس از بروز تحولات سیاسی در سال 2023 و روی کار‌ آمدن یک دولت ضد استعمار فرانسه در این کشور، سفیر و نیروهای نظامی فرانسه از خاک نیجر اخراج و روابط دو کشور قطع شد.

فرانسه و اعضای جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (ECOWAS) از جمله بنین که تحت تسلط فرانسه قرار دارند، تحریم‌های شدیدی علیه این کشور وضع کردند. علاوه بر این روابط نیجر با آمریکا نیز به دلیل اخراج نیروهای نظامی این کشور از خاک خود، تنش‌آمیز شده است.

از سوی دیگر، بنین نیز که تنها راه تجارت نیجر محصور در خشکی بود، مرزهای خود با این کشور را مسدود کرد. در پی این اقدامات صادرات نفت نیجر از طریق خط لوله نیجر-بنبن نیز قطع شد. این خط لوله 2 هزار کیلومتری به همراه یک پالایشگاه با ظرفیت روزانه 20 هزار بشکه توسط شرکت ملی نفت چین در زیندر ساخته شد[1].

در سمت مقابل مقامات نیجر تلاش کردند ضمن گسترش همکاری خود با کشورهای مستقل مانند جمهوری اسلامی ایران، بر مشکلات ناشی از خروج فرانسوی‌ها و تحریم‌های این کشور بر صنایع معدنی و نفتی خود فایق آیند. از این رو، «باکاری سانگاره»، وزیر امور خارجه و «علی لامینه زین» نخست‌وزیر نیجر به طور جداگانه در آبان و بهمن سال 1402 با سفر به ایران، توافق‌نامه‌هایی را به امضا رساندند[2] که تاکنون نتیجه خاصی در بر نداشته است.

غفلت ایران از فرصت اقتصادی و ژئوپلیتکی به وجود آمده در نیجر برای توسعه حضور در غرب آفریقا در حالی است که دولت‌های غربی همچون کانادا با وجود هم‌راستایی و نزدیکی منافع سیاسی و اقتصادی خود با فرانسه، وارد فعالیت در بخش‌های مختلف اقتصاد نیجر از جمله صنایع معادن و نفت این کشور شده است.

در همین راستا در 24 اکتبر 2024 (3 آبان 1403) دولت نیجر و شرکت کانادایی زیمار (Zimar) یادداشت تفاهمی برای ساخت یک پالایشگاه نفت و مجتمع پتروشیمی بزرگ در منطقه دوسو، واقع در جنوب غربی این کشور در نزدیکی مرز بنین امضا کردند. ظرفیت این پالایشگاه 100 هزار بشکه در روز خواهد بود که به طور قابل توجهی توانایی پالایش نفت نیجر را افزایش می‌دهد.

ژنرال سلیفو مودی، نخست‌وزیر موقت نیجر، در مراسم امضای این یادداشت تفاهم تاکید کرد که پروژه مزبور بخش مهمی از استراتژی این کشور برای صنعتی شدن و ایجاد مشاغل پایدار برای شهروندان نیجر است. همچنین این پالایشگاه وابستگی نیجر به واردات سوخت را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد داد[3].

تصویر: نقشه منطقه محل احداث پالایشگاه جدید نیجر توسط شرکت کانادایی[4]

با در نظر داشتن این تحرکات دیپلماتیک و اقتصادی از سوی دولت کانادا انتظار می‌رود که جمهوری اسلامی ایران نیز برای حفظ و تأمین حداکثری منافع خود در این منطقه مهم، به برنامه‌ریزی میان و بلند مدت راهبردی برای بهره‌مندی از منافع اقتصادی و حضور پایدار خود در کشور نیجر، اقدام کند.

[1] savannah-energy.com/operations/niger/country-overview-2/

[2] tasnimnews.com/fa/news/1403/06/19/3155639/ایران-و-فرصت-ویژه-ورود-به-بازار-اقتصادی-نیجر

[3].riotimesonline.com/niger-signs-deal-for-massive-new-oil-refinery/

[4] getamap.net/maps/niger/dosso/1