به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه «جام‌جم» دو قسمتی است که به آنتن برگشته و موضوعِ «بحران و رسانه» را انتخاب کرده؛ در قسمت هفته قبل موضوع به بالگرد رئیس‌جمهور اختصاص پیدا کرد و شبِ گذشته اخبار جنگ. در این میان درباره بسیاری از مسائل صحبت شد مخصوصاً موضوع اعلام خبر با تأخیر شهید سنوار در صدا و سیما، ماجرای هوش مصنوعی و کمک به ویدئوهای «وعده صادق2» و همچنین مرجعیت خبری صداوسیما.

حمید ضیایی‌پرور استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار و امین طیب‌طاهر مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت معاونت سیاسی صداوسیما در میزِ گفت‌وگوی «جام‌جم» حضور داشتند.

وقتی امین طیب‌طاهر به این نکته پرداخت: «در مورد شهادت یحیی سنوار، شما می‌بینید که رسانه‌های اسرائیلی ادعاهایی مطرح می‌کنند، اما من نمی‌توانم این ادعاها را به طور مستقیم پخش کنم. من باید از منابع رسمی مانند حماس یا دیگر نهادهای معتبر، تایید خبر را دریافت کنم و سپس آن را اعلام کنم. این مسئله برای ما بسیار مهم است، زیرا مسئولیت رسانه ملی سنگین است.»

ضیایی‌پرور در انتقاد به این نکته تأکید کرد: «آقای طیب‌طاهر به نکته‌ای در خصوص تاخیر در گزارش شهادت یحیی سنوار اشاره کردند. نکته من در اینجا این است که رسانه‌ها در دنیا همیشه به راستی‌آزمایی می‌پردازند و منتظر تأیید یک منبع رسمی نمی‌مانند. مثلاً در حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی در تهران، رسانه‌ها مجبور نشدند تا چند روز منتظر تأیید یک مقام رسمی بمانند. آنها به‌جای آن، به تصاویر و ویدئوهایی که شهروندان ایرانی منتشر کرده بودند، استناد کردند و این تصاویر را با تکنیک‌های راستی‌آزمایی مورد بررسی قرار دادند.

در واقع، رسانه‌ها هیچ‌گاه نمی‌نشینند تا فقط منتظر تایید یک منبع رسمی باشند. حتی رسانه‌هایی مانند نیویورک تایمز، که ممکن است اطلاعاتی را از منابع رسمی دریافت کنند، ابتدا خود اطلاعات را راستی‌آزمایی می‌کنند. مثلاً اگر عکسی از یک رویداد منتشر شود، نیویورک تایمز با استفاده از تکنیک‌های خاص، صحت آن را بررسی می‌کند. چرا ما این کار را نمی‌کنیم؟»

سپس طیب طاهر این‌گونه واکنش نشان داد: «در موضوع شهادت یحیی سنوار، ما ادعاهای اسرائیلی‌ها را منتشر کردیم، اما نگفتیم که این ادعاها صحت دارد. ما تنها اطلاعاتی که از منابع مختلف داشتیم را گزارش کردیم. حالا شما می‌گویید چرا این خبر را دیر تأیید کردیم؟ درست است که تأیید خبر تاخیر داشت، اما این به معنای عدم صحت‌سنجی نبوده است. من نمی‌توانم اطلاعاتی را که از منابع مختلف به دست آورده‌ام، نادیده بگیرم. من هم راستی‌آزمایی می‌کنم، حتی اگر در برخی مواقع تأخیر در تأیید رسمی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، در عملیات "وعده صادق 2"، ما تصاویر و ویدئوهایی را از منابع مختلف، از جمله مردم، پخش کردیم که واقعیت‌های میدان جنگ را نشان می‌داد.

اما نکته اینجاست که گاهی اوقات دشمن برای بی‌اعتبار کردن رسانه‌ها ویدئوهای جعلی منتشر می‌کند. حتی ممکن است ویدئوهایی قدیمی یا فیک در اختیار ما قرار دهد تا بتواند ذهنیت عمومی را منحرف کند. در چنین مواقعی، ما باید با دقت و هوشیاری اطلاعات را بررسی کنیم و از انتشار اخبار نادرست جلوگیری کنیم. من خودم به‌طور مستمر در حال بررسی و تأیید اطلاعات هستم، حتی در شب‌های حساس جنگ که تمام تیم خبری در حال بررسی ویدئوها و اخبار بودند. گاهی اوقات، یک ویدئو که در فضای مجازی منتشر می‌شود، ممکن است فیک باشد. به همین دلیل، رسانه‌ها باید از دقت کافی در راستی‌آزمایی برخوردار باشند.»

مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت معاونت سیاسی صداوسیما برای جا افتادن بحث خودش مصداقی از عملیات وعده صادق2 و پوشش آن مطرح کرد که قابل توجه بود. خصوصاً کمک گرفتن از هوش مصنوعی؛ او تأکید کرد: «در عملیات "وعده صادق 2"، ما توانستیم با کمترین خطا و با استفاده از هوش مصنوعی و منابع رسمی، ویدئوهای واقعی را منتشر کنیم. البته این فرایند همیشه با ریسک‌هایی همراه است، زیرا در میدان جنگ همیشه امکان خطا وجود دارد. ما باید با دقت و بر اساس پروتکل‌های حرفه‌ای اخبار را منتقل کنیم، اما نباید فراموش کنیم که در شرایط جنگ، مرزهای حرفه‌ای رسانه و منابع خبری کاهش می‌یابد.»

البته درباره مرجعیت خبری صدا و سیما نیز بحث شد؛ از طیب طاهر این سؤال پرسیده شد: نظر شما در مورد گزاره‌ای که آقای دکتر ضیایی‌پرور مطرح کردند، مبنی بر عدم مرجعیت خبری رسانه ملی چیست؟ به گفته ایشان، رسانه ملی امروز در میان اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه در اصناف گوناگون، مرجعیت خبری خود را از دست داده است. آیا این نظر درست است؟ آیا مستنداتی برای این گزاره دارید؟

طیب طاهر اینگونه پاسخ داد: من به صراحت قائل به این هستم که اگر نگوییم حرفه‌ای‌ترین مجموعه خبری کشور، قطعاً یکی از بهترین‌ها، مجموعه خبری صدا و سیما است.

یک مثال واضح می‌زنم: زمانی که پیکر شهید نیلفروشان به ایران منتقل می‌شد و اسماعیل قاآنی به همراه هواپیمای حامل پیکر شهید وارد می‌شد، با پخش مستقیم (لایو) این لحظه، شایعات را در همان ابتدا تکذیب کردم. این نخستین بار بود که چنین گزارشی به‌صورت مستقیم پخش می‌شد. در برابر رسانه‌های معاند مانند سی‌ان‌ان، که تنها از تصاویر استفاده می‌کنند، ما با روایت‌های مستقیم و لحظه به لحظه توانستیم نخستین خبرهای معتبر را منتشر کنیم.

باید بگویم که در رسانه ملی، همکاران ما تلاش می‌کنند که با وجود محدودیت‌های مختلف، بهترین کار را انجام دهند. در فضای مجازی و سایر پلتفرم‌ها، برخی رسانه‌ها ممکن است به‌نظر برسد که تاثیرگذارتر هستند، اما اگر دقت کنید، خواهید دید که رسانه‌هایی مانند شبکه خبر، با تمام محدودیت‌ها و چالش‌ها، همچنان در میدان حضور دارند. البته این‌که این رسانه‌ها فقط از "هتل" گزارش نمی‌دهند، یک واقعیت است. تیم‌های ما در خط مقدم حاضر هستند، و بسیاری از کارهایی که انجام می‌دهند، از جمله پوشش اخبار و تحلیلات، در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.

ما باید درک کنیم که صدا و سیما در زمینه اخبار و اطلاع‌رسانی، با همه سختی‌ها، هم‌چنان جزء منابع معتبر است. حتی اگر بخواهیم به نقدها توجه کنیم، باید اذعان کنیم که در هر نظرسنجی، رضایت از صدا و سیما در حال افزایش است و مردم هنوز برای دریافت اطلاعات خود به این رسانه اعتماد دارند.»

این برنامه تلویزیونی برخلاف فصل نخست خود هر سه‌شنبه ساعت 23:15 روی آنتن می‌رود.

انتهای پیام/