سامانه‌های استارتاپی رزرو اقامتگاه، گرچه روابط بین مسافران و صاحبان ویلاهای شمال را تسهیل میکنند، ولی در عین حال با تشدید روند تخریب محیط زیست نیز کمک می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پیام ما، شمال کشور، منطقه‌ای که سال‌ها با خیال سرسبزی و هوای مطبوعش در دل بسیاری جای گرفته، امروز با معضلی بزرگ و عمیق روبه‌رو است؛ توسعه بی‌رویه اقامتگاه‌های کوتاه‌مدت و ویلاهای اجاره‌ای که بدون رعایت اصول زیست‌محیطی و ظرفیت‌پذیری اکوسیستم در دل جنگل‌ها و کنار دریاها گسترش یافته‌اند. سایت‌های اجاره اقامتگاه و ویلا که به‌دنبال پاسخ به تقاضای رو به رشد گردشگران هستند، هرچند در نگاه اول فرصت‌های اقتصادی برای محلی‌ها و مسافران فراهم کرده‌اند، اما به بهای سنگین تخریب محیط زیست این مناطق انجامیده‌ است. این توسعه بی‌رویه و ناموزون در دل طبیعت، به تغییر کاربری زمین‌ها منجر شده و اکوسیستم‌های حساس منطقه را در معرض نابودی قرار داده است. اما چگونه سایت‌های اجاره اقامتگاه، که صرفاً به واسطه‌گری بین مالکان و مسافران می‌پردازند، توانسته‌اند چنین تأثیرات مخربی بر شمال کشور داشته باشند؟

بسیاری از اقامتگاه‌های موجود در این سایت‌ها، ویلاها و خانه‌های ییلاقی هستند که عمدتاً بدون نظارت و اصول زیست‌محیطی ساخته شده‌اند. برخی خانه‌هایی که در دل جنگل و حریم رودخانه‌ها به فاصله‌ای بسیار نزدیک از سواحل ساخته شده‌اند. ویلاهایی نیز بدون رعایت فاصله‌ای استاندارد از منابع طبیعی و با غفلت از ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در این مناطق گسترش یافته‌اند. رشد قارچ‌گونه این ویلاها با قطع درختان و تخریب اکوسیستم، نه تنها پوشش گیاهی را از بین برده، بلکه حیات جانورانی را که به این اکوسیستم وابسته‌اند نیز تهدید کرده است. تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی به ویلاها نیز یکی دیگر از پیامدهای منفی توسعه سایت‌های اجاره اقامتگاه‌هاست. زمین‌های سرسبز و حاصلخیز که می‌توانستند تأمین‌کننده محصولات کشاورزی باشند، امروز به محلی برای ساخت‌وسازهای ناپایدار و تخریب‌گر تبدیل شده‌اند.

مسافران به ویژه در زمان تعطیلات، به شمال کشور هجوم آورده و جمعیت زیاد آن‌ها، فراتر از توانایی طبیعی منطقه برای جذب ضایعات، آلاینده‌ها و زباله‌ها است. زباله‌های تجزیه‌ناپذیر، بطری‌های پلاستیکی، پسماند مواد غذایی و فاضلاب از جمله معضلاتی هستند که با این حضور بی‌رویه افزایش یافته‌اند. سیستم‌های دفع زباله و فاضلاب در این مناطق، به‌ویژه در اقامتگاه‌های خصوصی و کوتاه‌مدت، اغلب ناکارآمد است و باعث آلودگی رودخانه‌ها، دریاها و سفره‌های آب زیرزمینی میشود. مناطقی که پیش‌تر به عنوان ریه‌های شمال شناخته می‌شدند، امروز با انبوهی از پلاستیک‌ها و زباله‌های غیرقابل تجزیه پوشیده شده‌اند و این وضعیت وخیم، نتیجه مستقیم هجوم مسافران و توسعه ناپایدار اقامتگاه‌ها است.

سایت‌های اجاره اقامتگاه‌های خصوصی، علاوه بر تأثیرات مستقیم بر جنگل‌ها و رودخانه‌ها، با افزایش تعداد مسافران، به بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی منطقه دامن میزنند. برای نمونه، مصرف بی‌رویه آب در مناطق شمالی که به‌طور طبیعی مستعد بارش هستند، مشکلاتی جدی ایجاد کرده است. به خصوص در فصولی که مسافران زیادی به این مناطق سفر می‌کنند، مصرف آب به صورت بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی، باعث شده منابع آبی منطقه زیر فشار شدید قرار گیرند. این مسئله مشکلاتی برای زیست‌بوم منطقه ایجاد کرده و زندگی و معیشت مردم محلی را نیز تهدید کرده است.

در حالی که بسیاری از افراد محلی از این توسعه غیرقانونی و غیرپایدار نفع مالی برده‌اند، بخش بزرگی از جوامع بومی نیز تحت تاثیرات منفی آن قرار دارند. کاهش منابع آبی، تخریب زمین‌های کشاورزی و افزایش آلودگی‌ها، زندگی روزمره مردم محلی را دچار اختلال کرده و در بلندمدت، کیفیت زندگی در این مناطق را به شدت کاهش میدهد. آنچه بیش از هر چیز مورد غفلت واقع شده، ضرورت نگاهی پایدار به توسعه گردشگری در این مناطق است. توسعه گردشگری، اگرچه مزایای اقتصادی به همراه دارد، اما اگر بدون در نظر گرفتن ظرفیت اکولوژیکی و نیازهای زیست‌محیطی انجام شود، بیش از آنکه مفید باشد، مخرب خواهد بود.

کنترل آثار مخرب این سایت‌ها و ویلاهای تحت قرارداد آنها بر محیط زیست شمال کشور، نیازمند اصلاح قوانین و نظارت‌های دقیق‌تر بر ساخت‌وساز در این مناطق است. باید استانداردهای جدی برای ساخت اقامتگاه‌ها و ویلاهای جدید در مناطق حساس و حفاظت‌شده اعمال شود و مجوزهای ساخت‌وساز به شرط رعایت اصول زیست‌محیطی و ظرفیت‌پذیری اکولوژیکی اعطا شود. از سوی دیگر، دولت و نهادهای مربوطه باید به آموزش و آگاهی‌بخشی به مسافران بپردازند و آن‌ها را به مسئولیت‌پذیری در برابر محیط زیست و رعایت اصول پاکیزگی ترغیب کنند.

همچنین، ایجاد سیستم‌های موثر مدیریت پسماند در این اقامتگاه‌ها و همکاری با سازمان‌های محیط زیستی و مردم‌نهاد برای پاکسازی و احیای مناطق تخریب‌شده، از دیگر اقدامات ضروری در این بخش است. اگر گردشگری در شمال کشور با نگاهی هوشمندانه و متعهدانه به طبیعت و اکوسیستم دنبال نشود، روزی خواهد رسید که سرسبزی‌ها و زیبایی‌هایی که گردشگران را به این مناطق کشانده‌اند، فقط خاطره‌ای دور از طبیعت بکر و زنده شمال خواهند بود و از جنگل و رودخانه، صرفا تصاویری بر دیوار رستوران های قدیمی برجای خواهد ماند.