به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در مناطق روستایی سراسر آفریقا، زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر همچون سدهای آبی، توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی در دهه گذشته با سرعت چشمگیری توسعه یافته‌اند.

با این حال، علی‌رغم افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، به دلیل کمبود سیستم‌های ذخیره‌سازی باتری، این انرژی نمی‌تواند به سود جوامع و کسب‌وکارهایی که به شبکه‌های ملی متصل هستند، برسد. لذا برای بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر، آفریقا باید در ذخیره‌سازی باتری سرمایه‌گذاری کند.

ذخیره‌سازی باتری به فرایندی اشاره دارد که در آن انرژی الکتریکی درون باتری‌ها ذخیره می‌شود تا در زمان‌های مورد نیاز، به ویژه زمانی که تقاضا برای برق بیشتر است یا تولید انرژی کاهش می‌یابد، مورد استفاده قرار گیرد. این فناوری به‌ویژه در سیستم‌های تولید انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی اهمیت دارد، زیرا این منابع انرژی به دلیل نوسانات طبیعی (مثلاً کمبود نور خورشید یا باد) قادر به تولید برق پایدار نیستند. با استفاده از سیستم‌های ذخیره‌سازی باتری، می‌توان انرژی اضافی تولید شده در دوره‌های اوج تولید را ذخیره کرده و در زمان‌هایی که تولید کاهش می‌یابد یا مصرف بیشتر می‌شود، از آن بهره‌برداری کرد.

به طور کلی، ذخیره‌سازی باتری به بهبود پایداری و کارایی شبکه‌های برق کمک می‌کند و می‌تواند نقش مهمی در گذار به سمت استفاده بیشتر از منابع تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا کند.

روشن نگه‌داشتن لپ‌تاپ‌های توسعه‌دهندگان نیجریایی، تامین سوخت موتورهای برقی رانندگان تاکسی اوگاندایی یا حفظ واکسن‌های محققان سنگالی در دمای مناسب، نیازمند مقادیر زیادی انرژی است. اما مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر تنها زمانی قابل بهره‌برداری خواهند بود که زیرساخت مناسب فراهم باشد.

تامین مالی سیستم‌های ذخیره‌سازی باتری در مقیاس بزرگ، که هنوز فناوری نوپایی در آفریقا محسوب می‌شود، کلید تضمین دسترسی پایدار کشورهای آفریقایی به برق است و به جوامع امکان می‌دهد از پروژه‌های جدید زیرساختی که به بهره‌برداری می‌رسند، بهره‌مند شوند.

فناوری‌های پیشرفته با هزینه کمتر

تامین مالی سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی باتری (BESS) به دلیل هزینه بالای فناوری یک چالش بوده است اما پیشرفت‌های اخیر در کارایی فناوری باتری، نشان از تغییری به سمت راه‌حل‌های مقرون‌به‌صرفه دارد.

طبق تحقیقات شرکت بلومبرگ NEF، قیمت باتری‌های لیتیوم ـ یونی که در سال 2023 به رکورد 139 دلار در هر کیلووات ساعت رسیده بود، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 به 80 دلار در هر کیلووات ساعت کاهش یابد. این کاهش، راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه برای مناطقی با جمعیت پراکنده مانند مناطق روستایی غرب آفریقا ارائه می‌دهد.

در همین زمان، ذخیره‌سازی انرژی آبی که شامل دو مخزن آب در ارتفاعات مختلف است و از حرکت آب بین آن‌ها برای تولید برق استفاده می‌کند، در مناطقی مانند آفریقای مرکزی یک فرصت منحصربه‌فرد به شمار می‌آید.

کشورهایی مانند کامرون که پتانسیل ذخیره‌سازی آبی آن حدود 34 گیگاوات ساعت تخمین زده می‌شود، می‌توانند از نیروی برق آبی برای تولید پایه استفاده کنند، در حالی که انعطاف‌پذیری لازم برای ادغام انرژی باد و خورشید را نیز دارند.

نوآوری دیگری که برای افزایش پذیرش BESS در حال ظهور است، توسعه مدل‌های تجاری "باتری به عنوان سرویس" (BaaS) است. این مدل‌ها با هدف تشویق مصرف‌کنندگان خانگی، تجاری و صنعتی به سرمایه‌گذاری در فناوری ذخیره‌سازی باتری از طریق مدل‌های اجاره‌ای، هزینه‌های اولیه را کاهش می‌دهند. این فرصت‌ها به شرکت‌های انتقال و توزیع برق این امکان را می‌دهد که زیرساخت‌های فرسوده را با فناوری BESS ارتقا دهند و در عین حال، سرمایه‌گذاری اولیه را به حداقل برسانند.

نقطه تمرکز ذخیره انرژی

فراتر از تامین نیازهای انرژی محلی و منطقه‌ای، ذخیره‌سازی باتری می‌تواند رشد یک بخش صنعتی استراتژیک جدید را در آفریقا تحریک کند. این قاره حداقل یک‌پنجم از ذخایر جهانی در دوازده ماده معدنی حیاتی برای گذار انرژی را در اختیار دارد، از جمله لیتیوم مورد استفاده در باتری‌های خودروهای برقی و ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس شبکه.

تقویت زنجیره‌های تامین محلی و تولید، می‌تواند آفریقا را به عنوان یک رهبر جهانی در فناوری باتری مطرح کند و از مواد خام خود برای تولید قطعات باتری برای بازارهای جهانی ارزش‌افزوده ایجاد کند.

تاسیسات ذخیره‌سازی 10 مگاوات ساعتی BESS گولوموتی اولین مورد از این نوع در جنوب صحرای آفریقا، خارج از آفریقای جنوبی در ددزا، مالاوی در حال احداث است.

چندین کشور آفریقایی اخیراً با پیوستن به کنسرسیوم BESS در COP28، به دنبال حل کمبود ظرفیت ذخیره‌سازی هستند. این کنسرسیوم توسط اتحاد جهانی انرژی برای مردم و سیاره (GEAPP) با همکاری بانک‌های توسعه از جمله AfDB، Africa50 و بانک جهانی هدایت می‌شود.

مصر، غنا، کنیا، مالاوی، موریتانی، موزامبیک، نیجریه و توگو از جمله کشورهایی هستند که به عنوان پیشگامان اولیه متعهد به استقرار 5 گیگاوات فناوری ذخیره‌سازی انرژی در سطح جهانی تا سال 2027 شده‌اند.

اما دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند اقدام کنند و بدون بهره‌گیری از منابع مالی بین‌المللی، قادر به دستیابی به این اهداف بلندپروازانه نخواهند بود.

سرمایه‌گذاری خصوصی

سال گذشته، صندوق زیرساخت‌های آفریقا (EAIF)، که توسط گروه توسعه زیرساخت‌های خصوصی (PIDG) و مدیریت ناینتی وان اداره می‌شود، 19 میلیون دلار در یک نیروگاه خورشیدی 19 مگاواتی و یک سیستم ذخیره‌سازی انرژی 7 مگاوات ساعتی در موزامبیک سرمایه‌گذاری کرد.

بخش‌هایی از این کشور با قطعی‌های مکرر و طولانی مدت برق مواجه هستند که بهره‌وری اقتصادی را محدود کرده و مردم را از کسب درآمد محروم می‌کند. تعهدات مالی ما ظرفیت ذخیره‌سازی انرژی را در منطقه دورافتاده نیاسا در این کشور تقویت می‌کند و دسترسی به منبع برق پایدار را بهبود می‌بخشد و سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر محلی به همراه خواهد داشت.

شرکت InfraCo Africa، یکی از زیرمجموعه‌های PIDG، همچنین با JCM Power همکاری کرد تا به‌طور مشترک نیروگاه خورشیدی 20 مگاواتی گولوموتی را در مالاوی توسعه دهد. این پروژه 8 میلیون دلاری شامل یک سیستم ذخیره‌سازی باتری 10 مگاوات ساعتی است که اولین مورد از نوع خود در جنوب صحرای آفریقا خارج از آفریقای جنوبی به شمار می‌آید. با تثبیت شبکه برق، گولوموتی وابستگی این کشور به ژنراتورهای دیزلی پرهزینه و نیروی برق آبی را که تحت تأثیر نوسانات بارندگی قرار گرفته، کاهش می‌دهد.

این پروژه‌ها، امکانات حیاتی ذخیره‌سازی باتری را در کشورهایی فراهم می‌کنند که اغلب توسط سرمایه‌گذاران بین‌المللی نادیده گرفته می‌شوند. این طرح‌ها به حل چالش‌های ناشی از ناپایداری تولید انرژی تجدیدپذیر کمک کرده و تاب‌آوری و پایداری شبکه‌های برق را در بازارهای نوظهور بهبود می‌بخشند.

BESS برای باز کردن پتانسیل انرژی تجدیدپذیر آفریقا ضروری است. با ثروت مواد خام و علاقه فزاینده به ظرفیت تولید، این قاره آماده است تا به یک رهبر جهانی در زنجیره ارزش ذخیره‌سازی باتری تبدیل شود.

با این حال، علی‌رغم این پتانسیل، این بخش همچنان توسعه نیافته است. سرمایه‌گذاران، دولت‌ها و شرکای توسعه باید به‌طور فوری با یکدیگر همکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که آفریقا از تمام مزایای منابع تجدیدپذیر خود بهره‌مند می‌شود، هم برای توسعه داخلی و هم به عنوان یک بازیگر کلیدی در گذار انرژی جهانی.

انتهای پیام/