خودروهای سبک و سنگین در طول ۳ سال گذشته به‌طور محدود در بورس کالا عرضه شده‌اند، اما خودروسازان بزرگ کشور که با چالش‌های قیمت‌گذاری مواجه هستند، قادر به‌عرضه محصولات‌شان در بورس نبودند. درواقع تجربه عرضه محصولات خودروسازان بزرگ کشور در بورس کالا به اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ بازمی‌گردد که با تصویب شورای بورس آغاز شد. اما به‌دلیل برخی مخالفت‌ها در اسفندماه همان سال متوقف شد.

در این فاصله زمانی ۱۰ ماهه خودروهای متنوعی عرضه شد و خودروسازان از این محل منتفع شدند و واسطه‌ها به‌شدت زیان کردند. در این دوره خودروهای تارا، شاهین، پژو ۲۰۷ دستی و اتوماتیک، ۴ مدل خودرویی بودند که به‌دلیل عرضه‌های مستمر در بورس کالا، رضایت نسبی خریداران را به‌دست آوردند؛ اما درنهایت به‌دلیل برخی مقاومت‌ها بر سر راه عرضه خودرو در بورس کالا، روش عرضه خودرو به‌همان روش سنتی و پر ابهام قرعه‌کشی و صف‌های طولانی بازگشت.

در سال ۱۴۰۱ روند عرضه خودرو در بورس کالا به‌صورت متوالی ادامه داشت و درنتیجه با ایجاد فضای رقابتی در آخرین عرضه‌ها، قیمت‌ها روند کاهشی به‌خود گرفت و این موضوعی بود که مورد توجه سیاستگزاران و کارشناسان قرار گرفت.

نکته اصلی در ایجاد فضای رقابتی این است که دست واسطه‌ها در قیمت‌گذاری خودرو کوتاه می‌شود و سودهای نجومی که این واسطه‌ها روی قیمت‌های کارخانه تعیین می‌کنند، از بین می‌رود. همین موضوع منجر به‌رقابتی شدن قیمت خودرو در بورس کالا می‌شود.

بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا در یک دوره چندماهه یعنی از ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ تا ۱۸ دی‌ماه همان سال نشان می‌دهد در نتیجه فروش ۳۴ هزار و ۸۱۶ دستگاه خودرو در بورس کالا، ۱۰ هزار و ۴۱۰ میلیاردتومان سود به‌جای دلالان، نصیب ‌خودروسازان و خریداران خودرو شده است.

نکته حائز اهمیت این است که با عرضه خودرو در بورس کالا فرآیند قرعه‌کشی حذف می‌شود و قیمت‌ها مطابق با مکانیسم‌های بازار در شرایط رقابتی تعیین خواهد شد؛ بنابراین مردم هم می‌توانند مطمئن شوند که در یک فرآیند شفاف، محصول خود را خریداری می‌کنند.

استفاده از مکانیسم‌های بورس کالا همچنین این امکان را به‌خودروسازان می‌دهد که میزان پیش‌فروش خودرو را افزایش دهند؛ چراکه در بورس کالا نوعی ابزار مالی ‌به‌کار گرفته می‌شود که می‌تواند این اهداف را محقق کند؛ به‌طور مثال استفاده از اوراق سلف موازی برای فروش خودرو می‌تواند به‌خودروسازان برای پیش‌فروش خودرو کمک کند و خریداران نیز می‌توانند صرفا با داشتن یک کد سهامداری این اوراق را که مشتمل بر یک خودرو است، خریداری و خودرو را دریافت کنند. هرچند در بورس کالا، مردم خودروها را با قیمت بالاتر از نرخ مصوب خریداری می‌کردند، اما نرخ آن از قیمت‌های بازار آزاد پایین‌تر بود.

برندگان اصلی فروش خودرو در بورس کالا خودروسازان بودند که به‌جای رعایت نرخ‌های مصوب و دستوری، می‌توانستند محصولات‌شان را با قیمتی به‌مراتب بالاتر بفروشند. درواقع قیمت نهایی و معاملاتی خودروها در بورس کالا از قیمت مصوب کارخانه‌ای بالاتر و از قیمت بازار آزاد پایین‌تر بود.

همچنین مطابق اطلاعیه سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی، متقاضیان شرکت در طرح جدید از روز ۲۴ مهرماه به‌مدت هفت روز فرصت دارند برای بلوکه کردن ۵۰۰ میلیون‌تومان در حساب وکالتی خود اقدام کنند.

در این اطلاعیه اعلام شده است: «تمامی افراد واجد شرایط مطابق با ماده ۴ دستورالعمل تنظیم بازار خودروسواری (مصوبه جلسه ۵۴۳ شورای‌رقابت) می‌توانند برای شرکت در طرح جدید عرضه عمومی سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی، از روز سه‌شنبه ۲۴ مهر تا پایان روز دوشنبه ۳۰ مهر، یکی از حساب‌های خود نزد شعب بانک‌های واجد شرایط اعلام‌شده در سامانه را به‌نام خودرو وارداتی وکالتی کرده و مبلغ ۵۰۰ میلیون‌تومان را در آن حساب مسدود کنند.»

کاهش قیمت ۹ میلیون‌تومانی پژو ۲۰۷ پانوراما اتومات ارتقایافته

روز گذشته و در بازار خودروهای داخلی شاهد افت بهای یک تا ۹ میلیون‌تومانی برخی مدل‌ها بودیم. جایی که پژو ۲۰۷ پانوراما اتومات ارتقا یافته (۱۴۰۳) با ۹ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۸ میلیون‌تومان، تارا ۵ دنده (۸۵ گانه) (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۷۶۰ میلیون‌تومان، تارا اتومات (۸۵ گانه) (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۹۱۵ میلیون‌تومان، ساینا S اتومات (۱۴۰۳) با ۲ میلیون‌تومان کاهش ۵۳۵ میلیون‌تومان، تیبا ۲ (۱۴۰۱) با ۴ میلیون‌تومان کاهش ۴۰۴ میلیون‌تومان و تارا اتومات V۴ ال ایکس (۱۴۰۳) با ۲ میلیون‌تومان کاهش ۹۶۶ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین درمیان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۵ تا ۱۵ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فونیکس آریزو ۶ پرو (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و ۴۸۵ میلیون‌تومان، تیگارد X۳۵ (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۲۳۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرایم ۷ نفره (رینگ ۱۰ پره) (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۷۹۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرایم ۵ نفره (رینگ ۱۰ پره) (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۷۱۰ میلیون‌تومان و هایما S۵ جدید (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۳۷۰ میلیون‌تومان رسید.

از طرفی در گروه خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که تویوتا کرولا - ۱۲۰۰ سی‌سی (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان، نیسان سیلفی E-Power مکس ادیشن (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۴ میلیاردتومان، نیسان سیلفی E-Power پلاس (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان، هوندا وزل (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌تومان و ونوسیا استار (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند.