به گزارش سلامت نیوز، فلوشیپ روانپزشکی کودک و نوجوان با بیان اینکه کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم، کودکانی متفاوت با نیازهای ویژه هستند، تاکید کرد: اوتیسم با عقب ماندگی ذهنی تفاوت دارد و این تصور که هر کودک طیف اوتیسم به عقب ماندگی ذهنی مبتلا است، تصوری نادرست است.

ارتباط بین اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی

دکتر کتایون خوشابی افزود: اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی با هم ارتباط مستقیم ندارند؛ دو سوم کودکان اوتیسم درجاتی از کم توانی ذهنی دارند اما یک سوم آنها می توانند هوش نرمال و حتی فراتر از نرمال داشته باشند.

وی افزود: برخی کودکان طیف اوتیسم توانمندی های خاصی دارند به گونه ای که برخی از آنها نمی توانند درست صحبت کنند اما می توانند کتاب و روزنامه بخوانند؛ بنابراین اینکه بگوییم هر کودک مبتلا به اوتیسم مبتلا به کم توانی یا عقب ماندگی ذهنی است، کاملا اشتباه است.

تشخیص زودرس و مداخله به هنگام ضروری است

خوشابی با تاکید بر اینکه در بیماری اوتیسم، تشخیص زودرس و مداخله به هنگام ضروری است، اظهار کرد: هرچه سن تشخیص زودرس تر باشد و مداخله به هنگام، سریعتر انجام شود، پیش آگاهی کودکان مبتلا به اوتیسم بهتر است و آینده روشن تری خواهند داشت.
 

بهترین زمان تشخیص اوتیسم

وی خاطرنشان کرد: بهترین زمان برای تشخیص اوتیسم حدود 18 ماهگی تا دوسالگی است؛ اگر احساس کنیم کودکی نسبت به سن خود متفاوت است، با شروع برنامه بازتوانی و ارائه آموزش های ویژه، فاصله این کودک با کودکان هم سن و سال خود کمتر می شود و هرچه تشخیص و شروع روند آموزشی و توانبخشی در سن بالاتری صورت گیرد، بدیهی است که پیش آگهی کندتر و بدتر خواهد بود.

خوشابی بیان کرد: تعریف اختلالات به خصوص در علل بروز، روش های درمانی، آینده و حال کودک با هم تفاوت دارند؛ هر چند تعداد زیادی از افراد اوتیستیک هوش پایین تر از نرمال و همپوشی هایی با کند ذهنی دارند، اما اختلال اوتیسم، اختلال کند ذهنی و عقب ماندگی ذهنی نیست.

کودکان اوتیسم باید تحت نظر روانپزشک باشند

وی با اشاره به اینکه اوتیسم تحت نظر روانپزشک کودک و یک پزشک تشخیص داده می شود، افزود: با این حال بسیاری از درمان های این بیماری غیرپزشکی است و در بخش توانبخشی قرار می گیرد؛ توانبخشی شناختی شامل حذف رفتارهای اضافه و آموزش کمبودهای رفتاری است که هر دو اینها باید با همکاری خانواده و تیم توانبخشی همزمان انجام شود تا موفقیت آمیز باشد.

خوشابی ادامه داد: سه عامل حضور مادر، نقش فرزند در خانواده و تاکید بر آموزش در فرهنگ ایران، سبب شده در کاستی های رفتاری در کشور خوب عمل کنیم و نتیجه آن ورود 70 درصد کودکان اوتیسمی به مدارس عادی کشور است.

اوتیسم نوعی اختلال تاثیرگذار بر رشد طبیعی مغز است که در آن برای تشخیص، مداخله پزشکی و بازتوانی شناختی باید سریع اقدام کرد، این اختلال که تا پیش از سه سالگی بروز می کند و علت اصلی آن هنوز مشخص نیست، بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تأثیر می گذارد.

این بیماری ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای مبتلایان دشوار می کند و در برخی موارد با رفتارهای خودآزاردهنده و پرخاشگری همراه است، اما در صورت تشخیص زودهنگام و آغاز معالجات پزشکی و بازتوانی شناختی، در دوران طلایی (زیر سه سالگی) می توان تا حد زیادی عوارض آن بر کیفیت زندگی افراد را کاهش داد.


 

تفاوت اوتیسم و عقب‌ماندگی ذهنی

به گزارش سلامت نیوز به متوانیم تفاوت جامع اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی را به شکل زیر بررسی کنیم:

1. تعریف و ویژگی‌های کلی:

• اوتیسم (Autism Spectrum Disorder): اوتیسم یک اختلال عصبی-رشدی است که روی توانایی‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری فرد تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلاتی در تعاملات اجتماعی، برقراری ارتباط (کلامی یا غیرکلامی)، و تکرار رفتارهای خاص داشته باشند. با این حال، ممکن است در برخی از جنبه‌های ذهنی (مانند حافظه یا توانایی‌های خاص) عملکرد خوبی داشته باشند.

• عقب‌ماندگی ذهنی (Intellectual Disability): عقب‌ماندگی ذهنی به اختلال در توانایی‌های شناختی و فکری اشاره دارد که منجر به مشکلاتی در انجام فعالیت‌های روزمره و انطباق با محیط می‌شود. این اختلال معمولاً با نمرات پایین‌تر از میانگین در تست‌های هوش (IQ زیر 70) مشخص می‌شود و می‌تواند با مشکلات در یادگیری، حل مسائل و ارتباطات ساده روزمره همراه باشد.

2. تفاوت‌های شناختی و عملکردی:

• اوتیسم: در اوتیسم، توانایی‌های شناختی می‌تواند بسیار متفاوت باشد؛ برخی افراد دارای هوش بالا یا حتی استثنایی هستند، در حالی که دیگران ممکن است چالش‌هایی در یادگیری و حل مسئله داشته باشند. با این حال، مشکل اصلی افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در حوزه اجتماعی و ارتباطی است نه توانایی‌های ذهنی عمومی.

• عقب‌ماندگی ذهنی: این اختلال به طور کلی شامل ضعف در تمام ابعاد ذهنی و فکری است و توانایی فرد برای یادگیری و عملکرد در سطح معمولی کاهش یافته است.

3. علت‌:

• اوتیسم: علت دقیق اوتیسم هنوز کاملاً مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی دارند.

• عقب‌ماندگی ذهنی: عوامل مختلفی می‌توانند باعث عقب‌ماندگی ذهنی شوند، از جمله مشکلات ژنتیکی (مثل سندروم داون)، بیماری‌های دوران بارداری، کمبود تغذیه، مسمومیت با مواد شیمیایی، و عفونت‌ها.

راه درمان

1. اوتیسم:

در حال حاضر، درمانی برای درمان کامل اوتیسم وجود ندارد، اما درمان‌های مختلفی برای کمک به افراد مبتلا برای بهبود توانایی‌های اجتماعی و ارتباطی ارائه می‌شود:

• درمان‌های رفتاری: درمان ABA (Applied Behavior Analysis) یکی از رایج‌ترین روش‌ها است که روی آموزش مهارت‌های اجتماعی و رفتارهای سازگارانه تمرکز دارد.
• گفتار درمانی: برای بهبود توانایی‌های ارتباطی، به ویژه در کودکانی که مشکلاتی در گفتار دارند.
• کار درمانی: به بهبود مهارت‌های حرکتی و سازگاری با محیط کمک می‌کند.
• دارو: برای مدیریت برخی علائم مثل اضطراب، پرخاشگری یا مشکلات خواب می‌توان دارو تجویز کرد.

2. عقب‌ماندگی ذهنی:

مانند اوتیسم، عقب‌ماندگی ذهنی نیز درمان کاملی ندارد، اما راهکارهای حمایتی و آموزشی برای کمک به افراد مبتلا در بهبود کیفیت زندگی وجود دارد:

• آموزش‌های ویژه: برای بهبود توانایی‌های شناختی و اجتماعی و کمک به افراد در رسیدن به حداکثر پتانسیل خود.
• درمان‌های توانبخشی: شامل کار درمانی و گفتار درمانی است.
• پشتیبانی اجتماعی: ایجاد محیط‌های حمایتی برای افزایش استقلال و توانایی فرد در انجام کارهای روزمره.

تقسیم بندی عقب ماندگی ذهنی

عقب ماندگی ذهنی به چهار دسته طبقه بندی می شود:

• عقب ماندگی ذهنی خفیف - بهره هوشی از 50 تا 55 تا 70

تقریباً 85 درصد از بیماران دارای معلولیت ذهنی در رده عقب مانده خفیف قرار دارند. آنها اغلب می توانند مهارت های تحصیلی را تا سطح ششم کسب کنند. می توانند نسبتاً خودکفا شوند و در برخی موارد مستقل با جامعه و حمایت اجتماعی زندگی کنند.

•  عقب ماندگی ذهنی متوسط ​​- بهره هوشی از 35 تا 40 تا 50 تا 55

حدود 10 درصد از افراد دارای عقب ماندگی ذهنی عقب مانده متوسط ​​در نظر گرفته می شوند. آنها می توانند وظایف کاری و مراقبت از خود را با نظارت دقیق انجام دهند. آن‌ها معمولاً مهارت‌های ارتباطی را در دوران کودکی به دست می‌آورند و می‌توانند در یک محیط مدیریت شده مانند خانه گروهی با موفقیت در جامعه زندگی و کار کنند. 

• عقب ماندگی ذهنی شدید – بهره هوشی از 20-25 تا 35-40

حدود 3-4 درصد از معلولان ذهنی عقب مانده شدید هستند. آنها ممکن است بر مهارت های اساسی مراقبت از خود و برخی مهارت های ارتباطی تسلط پیدا کنند. بسیاری از افراد/کودکان عقب مانده شدید می توانند در یک خانه گروهی زندگی کنند.

• عقب ماندگی ذهنی عمیق – بهره هوشی زیر 20-25

تنها 1-2 درصد از افراد دارای عقب ماندگی ذهنی عمیقاً عقب مانده هستند. آنها می توانند با حمایت و آموزش مناسب مهارت های خودمراقبتی و ارتباطی لازم را توسعه دهند. یک اختلال عصبی اغلب باعث عقب ماندگی آنها می شود. عقب ماندگی عمیقاً به سطح بالایی از ساختار و نظارت نیاز دارند.

انجمن آمریکایی عقب ماندگی ذهنی (AAMR) یک سیستم طبقه بندی تشخیصی کاملاً پذیرفته شده دیگر برای عقب ماندگی ذهنی ایجاد کرده است. سیستم طبقه‌بندی AAMR به جای محدودیت‌ها، بر قابلیت‌های افراد ناتوان ذهنی تمرکز دارد. دسته ها سطح حمایت مورد نیاز را توصیف می کنند. آنها پشتیبانی متناوب، محدود، گسترده و فراگیر هستند. طبقه بندی AAMR منعکس کننده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، طبقه بندی ویرایش چهارم (DSM-IV) است. 

منابع: 

• webautism
• fluentaac