خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- هادی شمسی ثانی: زبان و ادبیات فارسی با پیشینه هزار و چند صد ساله‌اش مهمترین شاکله هویت فرهنگی ایرانی‌ها و ارزشمندترین میراث معنوی و مشترک همه فارسی زبانان جهان است.

زبان فارسی که مهمترین وسیله حفظ آداب، رسوم و فرهنگ اقوام مختلف از گذشته تا کنون بوده است به لطف تلاش‌های شاعران و نویسندگان در دوره‌های مختلف به جایگاه کنونی خود رسیده است.

در حالی که ادیبان و شاعران بزرگ فارسی زبان از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسی تمام تلاش خود را در راستای حفظ و گسترش این میراث غنی معنوی به کار بسته‌اند امروز زبان فارسی با این پیشینه غنی با چالش‌ها و تهدیدهای مختلف و متنوعی مواجه است به طوری که مقام معظم رهبری نیز در این زمینه فرموده‌اند: من خیلی نگران زبان فارسی‌ام؛ خیلی نگرانم. سال‌ها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم بنشینند. من می‌بینم کار درستی در این زمینه انجام نمی‌گیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همین‌طور دارند اصطلاحات خارجی به‌کار می‌برند. ننگش می‌کند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان می‌کند. این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزا فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد. دوستان! زبان فارسی یک روزی از قسطنطنیه‌ی آن روز، از استانبولِ آن روز، زبان علمی بوده تا شبه قاره‌ی هند.

به بهانه ۲۷ شهریورماه روز شعر و ادب فارسی در گفت وگو با تعدادی از شاعران و فعالان این حوزه به بررسی اهمیت و جایگاه زبان فارسی و نقش حکیم ابوالقاسم فردوسی در احیای آن پرداختیم.

تقویت زبان و ادبیات فارسی موجب تقویت هویت ایرانی است

رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی در گفت وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه زبان و ادبیات فارسی همیشه در طول قرن‌ها با هویت و وطن ایرانی گره خورده است، اظهار کرد: هرچه زبان و ادبیات فارسی تقویت شود هویت ایرانی تقویت خواهد شد.

مجید عسگری، تقویت هویت و زبان فارسی را موجب انتشار بیشتر پیام و گفتمان انقلاب اسلامی در فضای جهانی عنوان کرد و افزود: مقام معظم رهبری بارها تاکید کرده‌اند که زبان فارسی باید به زبان اول علمی دنیا تبدیل شود.

تقویت زبان فارسی نیازمند هنر و ادبیات است

وی با تاکید بر اینکه برای تقویت زبان فارسی نیازمند هنر و ادبیات هستیم تصریح کرد: علاوه بر تولیدات مختلف هنری و ادبی، موضوع زبان فارسی می‌تواند محور تولیدات هنری و ادبی باشد.

رئیس حوزه هنری خراسان رضوی از شعر و ادبیات به عنوان یکی از نقاط قوت زبان فارسی یاد و تصریح کرد: عامل ماندگاری زبان فارسی توانمندی این زبان در حوزه شعر و ادبیات بوده است.

عسکری شاهنامه فردوسی را یکی از جدی‌ترین و مؤثرترین آثار در راستای ماندگاری زبان فارسی در بین شاعران و نویسندگان کهن و معاصر دانست و خاطرنشان کرد: فردوسی با تبدیل قصه‌ها و داستان‌های کهن به شاهنامه توانسته است زمینه فهم و ارتباط برقرار کردن مخاطب را فراهم کند چرا که اساساً قصه جذاب است.

قصه‌ها؛ عامل ماندگاری زبان و ادبیات فارسی

وی با تاکید بر اینکه قصه‌ها یکی از نکات برجسته ماندگاری زبان و ادبیات فارسی است اظهار کرد: در زبان فارسی حکمت معنوی وجود دارد که این حکمت با درآمیخته شدن در زیر لایه داستان‌ها توانسته است زبان فارسی را زنده نگه دارد و پیام محتوایی برای مخاطب ایجاد کند.

عسگری ادامه داد: امروز هم برای زنده نگه داشتن زبان فارسی باید مانند فردوسی قصه‌ها و داستان‌های روزآمد را برای مخاطب با زبان فارسی در قالب قصه، رمان، شعر و ادبیات ماندگار کنیم.

وی خاطرنشان کرد: هرچه هنرمندان بتوانند با محوریت حکمت‌ها و پیام‌های امروزی، داستان‌ها و قصه‌های جذاب‌تر و ماندگارتری تولید کنند علاوه بر انتشار پیام می‌توانند ماندگاری آن را نیز نهادینه کنند.

ایران؛ زادگاه قله‌های ادبیات فارسی

مصطفی جلیلیان مصلحی نویسنده کتاب در «دلم جز غزل نمی گنجد» در گفت وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ما قله‌های ادبیات فارسی را در میهن خود داریم، اظهار کرد: خراسان خاستگاه و اندیشگاه شخصیت بزرگی چون حکیم ابوالقاسم فردوسی است.

شاعری برازنده شهریار

وی با گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی از شهریار به عنوان یکی از ماناها و حلقه واپسین شاعران معاصر یاد و خاطرنشان کرد: شهریار برازندگی شاعر به تمام معنا و چندین بعد بودن را دارد.

این شاعر خراسانی با تاکید بر اینکه تمام شاعران معاصر به ویژگی‌ای به نام زبان در شعر نیاز دارند افزود: شاعران به کارکردهای زبانی زبان روز و زبانی که از بن‌مایه‌های امروزی سرچشمه گرفته می‌شود نیاز دارند.

فردوسی دارای کامل‌ترین و سالم‌ترین زبان است

جلیلیان با تاکید بر اینکه حکیم ابوالقاسم فردوسی بزرگ، کامل‌ترین و سالم‌ترین زبان و بهترین دستگاه‌های زبانی را دارد تصریح کرد: احیای زبان فارسی در همین قالب صورت می‌گیرد.

خردورزی؛ بزرگترین مؤلفه شاهنامه فردوسی

حسین عباس‌زاده از اساتید برجسته داستان و دبیر جایزه ملی داستان حماسی در گفت وگو با خبرنگار مهر از خردورزی به عنوان بزرگترین مؤلفه شاهنامه فردوسی یاد کرد و افزود: خرد و خردورزی شاهنامه را از دیگر متون هم دوره خود متمایز کرده است و به خاطر وجود خرد در آثار شاهنامه، فردوسی حکیم است.

مسئول واحد آفرینش‌های هنری حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه خردورزی از مؤلفه‌های مهم حماسه نیز است تصریح کرد: افرادی که در گذشته حماسه خلق کرده و یا کسانی که امروز به دنبال خلق حماسه هستند باید مؤلفه مهم خردورزی را داشته باشند.

عباس‌زاده افزود: شخصیت‌هایی که رفتار حماسی انجام می‌دهند باید ضمن خرد و آگاهی داشتن به همه ابعاد موضوع نیز واقف باشند چراکه این موجب می‌شود تا قهرمان آگاهانه مسیر خود را انتخاب کند.

وی با بیان اینکه در جای جای شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی خرد را می‌بینیم به اهمیت زبان در همه کشورها اشاره و تاکید کرد: حوزه تمدنی ایران پیشینه زیادی در زبان دارد و برای صحبت از زبان و خط ایرانی باید درباره چند هزار سال پیش صحبت کنیم.

زبان فارسی از زنده‌ترین و جدی‌ترین زبان‌ها

عباس‌زاده درباره جایگاه زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: زبان فارسی از زنده‌ترین و جدی‌ترین زبان‌هاست که می‌تواند زبان بین المللی باشد.

وی با بیان اینکه پاسداری و نگهداری از زبان فارسی از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار است افزود: حکیم ابوالقاسم فردوسی سعی کرده است تا حد امکان به زبان فارسی داستان‌ها را روایت کند و تنها کمتر از ۷۰۰ کلمه غیرفارسی در شاهنامه به کار برده است.

انتقال فرهنگ، آداب و رسوم نیازمند زبان است

دبیر جایزه ملی داستان حماسی با بیان اینکه هر کشوری برای انتقال فرهنگ، آداب و رسوم خود نیازمند زبان است اظهار کرد: اگر زبان فارسی نباشد خیلی از آداب و رسوم خود را نمی‌توانیم منتقل کنیم.

عباس‌زاده از زبان بومی به عنوان بهترین زبان برای انتقال فرهنگ جامعه یاد کرد و افزود: زبان در بستر فرهنگ شکل می‌گیرد و از این رو این دو با هم مکمل هستند و خیلی اوقات همپوشانی دارند.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه زبان در بستر فرهنگ رشد می‌کند و پویا است باید روی آن سرمایه‌گذاری کرد.

مسئول واحد آفرینش‌های هنری حوزه هنری خراسان رضوی با تاکید بر اینکه نباید زبان فارسی را محدود به یک روز کنیم اظهار کرد: باید مسئولان بالادست با اتخاذ تصمیم‌های جدی، جایگاه و پویایی زبان را حفظ کنند.

عباس‌زاده تصریح کرد: زبان فارسی در طول تاریخ در دل حوادث و جنگ‌های مختلف از بین نرفته و اکنون نیز بر ما واجب است تا مثل پیشینیان از این زبان حفاظت و پاسداری کنیم.

وی با بیان اینکه زبان فارسی جزو معدود زبان‌های زنده دنیا است، خاطرنشان کرد: هزاران سال است که با زبان فارسی صحبت می‌شود در حالی که بسیاری از زبان‌ها تغییر کرده یا جایگزین شده است.

پدران و مادران ما فارسی زبان‌ها قرن‌ها در دوره‌های پر از خوف و خطر رنج‌های بسیاری را تحمل کرده‌اند تا زبان و ادبیات فارسی را به عنوان یک میراث ماندگار برای ما به جا بگذارند و امروز کمترین رسالت و وظیفه هر کدام از ما ایرانی‌ها در هر جایگاه و سطحی حفظ و نگهداری از این گوهر ارزشمند، یگانه و هویت‌ساز است.