به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، افزایش درگیری میان مقاومت عراق و نظامیان آمریکایی، دولت عراق را مجاب کرد تا پس از 6 ماه توقف، مذاکرات خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی را بار دیگر از سر گیرد.

از زمان آغاز مذاکرات، مقاومت عراق و دولت این کشور بر سر توقف حملات علیه پایگاه‌های آمریکایی به اتفاق نظر رسیدند. کتائب حزب الله به همراه جنبش نجباء شروطی را پیش روی دولت و آمریکایی‌ها قرار دادند تا در صورتی که نظامیان آمریکایی با مقاومت عراق درگیر نشوند و فعالیت مشکوکی انجام ندهند، آن‌ها نیز حملات به پایگاه و نیروهای اشغالگر را متوقف خواهند کرد. البته این دو گروه اعلام کردند تا زمانیکه کمک‌های آمریکا راهی اسرائیل شود، از هیچ ضربه‌ای بر ضد مواضع آمریکایی در سوریه و مناطق اشغالی دریغ نخواهند کرد.

 دولت عراق پس از مذاکراتی که با رهبران مقاومت و آمریکا داشت توانست به آتش بس موقتی دست پیدا کند تا با دولت آمریکا بر سر خروج و پایان ماموریت نیروهای ائتلاف بین‌المللی وارد مذاکره شود.

محور مذاکرات بغداد و واشنگتن

در توافق پیشین بغداد و واشنگتن، دولت سابق عراق توانست تعداد نیروهای رزمی حاضر در پایگاه‌ها را تا 2500 نفر کاهش دهد. از زمان درگیری‌های منطقه‌ای اخیر به دلیل افزایش جابجایی و حمل و نقل نیروها در مرز عراق و سوریه، آمار دقیقی از تعداد نظامیان خارجی در خاک عراق در دست نیست، اما به بیانیه وزارت خارجه عراق اظهار می دارد تعداد نظامیان ائتلاف بین المللی در خاک این کشور به صفر رسیده و حضور در این کشور فقط به نیروهای مستشاری محدود شده است.

محور مذاکرات عراق و آمریکا، از ابتدا بر سر تغییر ماهیت ماموریت ائتلاف، در راستای رفع خطر داعش بر کشور عراق بود. اما عواملی چون بدعهدی و مانع تراشی از سوی آمریکا، اعلان پایان ماموریت نیروهای ائتلاف را به تاخیر انداخت.

اکنون بیش از شش ماه از توافق آتش بس میان گروه‌های مقاومت عراقی و نیروهای آمریکایی سپری شده است. مذاکرات بغداد و واشنگتن که موافقت چارچوب هماهنگی را نیز جلب کرده بود از «ابو آلاء الولائی»، رهبر کتائب سید الشهداء که به دو جریان نجباء و کتائب حزب الله نیز نزدیک است دعوت به عمل آورد تا در جلسات محمد شیاع سودانی، نخست وزیر عراق با رهبران جریان‌های شیعی حاضر در کابینه این کشور شرکت کند.

در این میان برخی منابع رسانه‌ای خبرهای تایید نشده‌ای از اختلاف میان دستگاه مبارزه با تروریسم عراق با فرماندهان نظامی آمریکایی منتشر می‌کنند. این مسئله در شرایطی است که دستگاه مبارزه با تروریسم در سال 2003 و در زمان اشغال عراق توسط آمریکا تاسیس شده بود. آمریکایی‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل برای سازماندهی این ارگان امنیتی عراق بودند.

نفوذ آمریکا در ساختار و تشکیلات دستگاه مبارزه با تروریسم تا حدی بود که روسای آن غالبا با موافقت نهادهای اطلاعاتی آمریکا انتخاب می‌شدند اما در حال حاضر، این منابع می‌گویند دستگاه مبارزه با تروریسم به دلیل دخالت بی‌جای مقامات آمریکایی در این نهاد، مورد غضب رئیس دستگاه مبارزه با تروریسم قرار گرفته‌اند. در این بین گروه‌های مقاومت، این مسئله را به فال نیک می‌گیرند.

اختلافات واشنگتن با نهادهای سیاسی عراق به همین جا محدود نشد و همزمان با مذاکرات عراق و آمریکا، محمد شیاع سودانی، فرمانده کل نیروهای مسلح به علت درگیری‌های اخیر در شرق سوریه، به ارتش و الحشد الشعبی دستور داد تا راهی مناطق غربی شوند و در وضعیت آماده باش قرار بگیرند. مشارکت الحشد الشعبی در مانورهای نظامی این پیام را به مقامات آمریکا ارسال می کند که حشد از دیگر نهادهای نظامی حاضر در عراق جدا نیست.  در مجموع این عوامل سبب شد تا نخست وزیر عراق بر توانایی نظامی عراق در رویارویی با تهدید داعش تاکید کند تا شاید بدین شکل فلسفه وجودی ادامه حضور نیروهای ائتلاف بین المللی به ویژه نظامیان آمریکایی را زیر سوال ببرد. 

جلب اعتماد مقاومت توسط سودانی

 عراق و آمریکا برای سومین مرتبه مذاکرات خود را با محوریت خروج نیروهای نظامیان خارجی آغاز کرده اند. گام نخست اولین توافق، طی سال‌های 2009 تا 2011 به اجرا در آمد که بیش از  هر چیز در نتیجه مبارزه، جنگ داخلی و درگیری شدید میان گروه‌های مقاومت و سربازان آمریکایی محقق شد.

در توافق 2020 نیز در اثر فشارها و تهدیدهایی که علیه نیروهای آمریکایی پس از شهادت سردار شهید اسلام، حاج قاسم سلیمانی و شهید ابو مهدی المهندس، فرمانده نیروهای حشدالشعبی انجام می‌گرفت، بخشی از سربازان آمریکایی مجبور به تخلیه پایگاه‌های نظامی خود در خاک عراق شدند. اما در دولت کنونی عراق شرایط کاملا متفاوت است.

پس از بن‌بست سیاسی و نزاع چند ساعته خیابانی تابستان 2022، در پاییز همان سال، محمد شیاع سودانی که همه جریان‌های سیاسی شیعی بجز مقتدی الصدر بر سر آن اجماع کرده بودند، به مقام نخست وزیری دست یافت.

سودانی در ابتدا فاقد قدرت سیاسی، ابتکار و آزادی عمل بود. او در تلاش بود تا با همه جناح‌ها حتی آن‌هایی که در ائتلاف «اداره دولت» نبودند ارتباط نزدیکی برقرار کند، اما پس از برگزاری انتخابات شورای استان‌ها در سال 2023، بواسطه نتایجی که محقق شده بود، قدرت نخست وزیر افزایش پیدا کرد.

سودانی علاوه بر مشارکت دادن حشد در عملیات بازسازی شهری در دوران پساداعش، سعی کرد برخی رهبران مقاومت را به شرکای سیاسی خود مبدل نماید. «شیخ قیس الخزعلی» به عنوان یکی از رهبران بارز مقاومت علیه آمریکا، در زمینه‌های متفاوتی به بازوی دولت در برابر مخالفان تبدیل شد.

حزب الخزعلی (یعنی صادقون) منصب استانداری استان بابل را بر عهده دارد و در عین حال وزیر علوم نیز از همین جناح وارد دولت شده است. جریان صادقون با اتکا به همین دو کرسی استاندار بابل و وزارت علوم سعی دارد تا با کسب رضایت اکثریت مردم استان بابل در انتخابات‌های آتی به کرسی‌های بیشتری دست پیدا کند.

همگرایی سیاسی سودانی و قیس الخزعلی تا جایی پیش رفته که برخی منتقدین دولت حاضر، به آن لقب «دولت عصائب (اهل الحق)» داده‌اند. یکی از دلایل اصلی این امر آن است که نخست وزیر عراق در ماجرای تشکیل دولت محلی استان کرکوک، از ابتکار قیس الخزعلی استفاده کرد تا ضمن تشکیل ائتلاف کردی- مسیحی- سنی، پس از مدتها به این بحران پایان دهد.

از سوی دیگر سودانی کانال‌های ارتباطی خود را با «شورای هماهنگی مقاومت» که دربرگیرنده کتائب حزب‌الله، جنبش نجباء، کتائب سیدالشهداء و انصارالله الاوفیاء است، تقویت کرد.

نخست وزیر عراق در عین حال تلاش می‌کند تمام جریان‌های سیاسی این کشور را از نتایج مذاکرات دولتش با آمریکا مطلع نماید. همزمان با پیشروی مذاکرات، شاخه‌های نظامی عراق در حال تقویت زیرساخت‌های خود هستند تا در صورتی‌که نظامیان خارجی از خاک عراق خارج شدند مشکلاتی که این کشور را در سال 2013 درگیر کرد، بار دیگر تکرار نشود.

انتهای پیام/