خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - آذر مهدوان: «حزب جمهوری‌خواه خلق» نخستین حزب سیاسی ترکیه محسوب می‌شود که هم اکنون با رهبری «اوزگور اوزل» فعالیت خود را به عنوان بزرگترین حزب اپوزیسیون پیش می برد. اگر چه حزب جمهوری‌خواه خلق در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۳ نتوانست پیروز شود، اما انتخابات شهرداری‌ها در ۳۱ مارس ۲۰۲۴ عملاً اثبات کرد حزب جمهوری خواه خلق در حال بازگشت به صحنه قدرت در سپهر سیاسی کشور ترکیه است، تا جایی که زمزمه های برگزاری انتخابات زودهنگام از سوی این حزب صد ساله به گوش می رسد.

حزب جمهوری خواه خلق نه تنها در سیاست داخلی بلکه در سیاست خارجی نیز با حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در تضاد رویکردهاست. شاید بزرگترین و مهم ترین تضاد رویکرد در بحران سوریه باشد، این حزب بارها اردوغان را به دلیل سیاستش در مقابل دمشق نقد کرده است.

در همین راستا بخش ترکی (استانبولی) خبرگزاری مهر با هدف بررسی مواضع و سیاست منطقه‌ای حزب جمهوری خواه خلق گفتگویی با پروفسور «ایلهان آزگل» معاون رهبر حزب جمهوری خواه خلق انجام داده که مشروح این گفت‌وگو در ادامه می‌آید:

همانطور که می دانید آقای مسعود پزشکیان در انتخابات اخیر توانست به عنوان رئیس جمهور ایران پیروز شود. نتیجه این انتخابات مورد استقبال مقامات ترکیه نیز قرار گرفت. آقای پزشکیان همواره بر توسعه روابط با کشورهای همسایه تاکید دارند. نگاه حزب جمهوری خواه خلق نسبت به دولت چهاردهم ایران چگونه است؟

ایران یکی از باثبات ترین همسایگان ترکیه است. ما از منظر تاریخی هیچ وقت تنش مرزی با ایران نداشته‌ایم. ایران و ترکیه دو کشور بسیار مهم، استراتژیک، حساس و بسیار قدرتمند در منطقه هستند. ما ایران را کشوری می بینیم که بدون دخالت در امور داخلی آن می توانیم در انواع روابط انسانی پایدار، روابط تجاری و همکاری های انرژی با آن داشته باشیم.

اگرچه ایران و ترکیه ظرفیت زیادی برای توسعه همکاری دارند، اما هنوز این همکاری به شکل دل‌خواه پیش نرفته است. به عنوان مثال روابط تجاری ۳۰ میلیارد دلاری هدف گذاری شده، اما هنوز با این رقم فاصله داریم. به نظر شما در چه زمینه هایی باید روابط را بهبود ببخشیم؟

هر دو کشور پتانسیل بسیار زیادی دارند. ترکیه از نظر اقتصادی به ویژه در کالاهای مصرفی مانند کالاهای خانگی و خودرو پیشرفت کرده است. در این خصوص می توان سرمایه گذاری کرد. ترکیه در صنعت نساجی نیز بسیار پیشرفته است، برخی شرکت های ترکیه ای در حال نقل مکان به مصر هستند و ایران نیز می تواند یکی از مقاصد سرمایه گذاری باشد. بنابراین می توان در بسیاری از زمینه ها همکاری کرد. هیئت روابط اقتصادی خارجی در ترکیه، اتحادیه اتاق های بازرگانی ترکیه و بورس کالا و همچنین موسسات و گروه هایی اقتصادی، یعنی سازمان های مردم نهاد می توانند با همتایان ایرانی خود همکاری داشته باشند. این وظیفه سیاست است که راه را برای این امر هموار کند. بنابراین ما به عنوان حزب جمهوری خواه خلق آماده ایم این زمینه را برای روابط اقتصادی ایران و ترکیه ایجاد کنیم.

بعد از جنگ دوم قره باغ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان چالش های از جمله کریدور زنگزور ایجاد شد. دولت آنکارا نیز خواهان باز شدن این کریدور است. به عنوان یک چهره سیاسی از حزب جمهوری خواه خلق، نظر شما در این مورد چیست؟

ما نیز خواهان اتصال جاده ای ترکیه به جمهوری های آسیای مرکزی هستیم. این مهم است که اتصال مستقیم جاده ای از کجا باشد. در حقیقت ما ترجیح می دهیم این جاده از مسیر جمهوری آذربایجان عبور کند. روابط ویژه ای بین ترکیه و جمهوری آذربایجان وجود دارد. برای همین اولویت ما در خصوص اتصال ترکیه به کشورهای آسیای میانه جمهوری آذربایجان است. منتهی در شرایط کنونی موضوع کریدور همچنان بسیار مشکل ساز شده است. احتمال تحقق کریدور زنگزور رو به کاهش است. اگر چه روسیه در موضوع این کریدور اهل تعامل است اما ایران نگاه مثبتی به این مساله ندارد. به هر حال ما فکر می کنیم که خطی که ترکیه را به آسیای مرکزی متصل می کند اگر از جمهوری آذربایجان عبور کند، سودمندتر است. اما این بدان معنا نیست که روابط با ایران خوب نیست. این مربوط به تضاد منافع است ما در برخی مسائل ترجیح می دهیم با آذربایجان و در برخی مسائل با ایران همکاری کنیم.

در دو سال اخیر سخنانی از سوی آقای اردوغان در خصوص عادی سازی روابط با سوریه مطرح می شود. حزب شما نیز اعلام کرد قصد دارد با بشار اسد رئیس جمهور سوریه دیدار کند. به طور کلی، سیاستی که حزب عدالت و توسعه در سال های اخیر علیه دولت دمشق اتخاذ کرد را چگونه ارزیابی می کنید. آیا به عنوان حزب جمهوری خواه خلق از عادی سازی روابط ترکیه و سوریه استقبال می کنید؟

سیاستی که دولت اردوغان در مورد سوریه از همان ابتدا یعنی از سال ۲۰۱۱ دنبال کرد، اشتباه بود. این سیاست درستی نبود، ما بارها این موضوع را مطرح کردیم. زیرا تلاش برای تغییر رژیم در کشور همسایه راهبرد اشتباهی بود. حزب عدالت و توسعه مسیر را برای اسلام گرایان رادیکال هموار کرد. من در این مورد زیاد نوشتم و درباره این مسائل زیاد صحبت کردم، پس موضع ما روشن است و تغییری نکرده است. در آن زمان حزب جمهوری خواه خلق نیز با سیاست تغییر رژیم در کشور همسایه مخالف بود. حتی در اوایل بحران سوریه هیئتی متشکل از اعضای حزب جمهوری خواه خلق به سوریه رفت و در آنجا با بشار اسد دیدار کرد. اسد در قدرت ماند و تمام پارامترها تغییر کرده است.

اما چالش هایی وجود دارد، برای مثال ترکیه ۱۰ درصد از سوریه را تحت کنترل دارد، این یک مشکل اساسی است. در سوریه گروه هایی وجود دارند که ترکیه برای تامین امنیت به آنها پول می دهد، در استان ادلب هم یک سیستم رادیکال وجود دارد، از طرفی «پ-ی-د» در سوریه حضور دارد و ضمن اینکه حداقل ۴ میلیون آواره سوری در ترکیه زندگی می کنند، همه این موارد جز چالش های مهم در روابط ترکیه و سوریه است.

ما معتقدیم همه این مشکلات باید حل شود. راه حل این چالش ها دیدار با رئیس جمهور سوریه یعنی بشار اسد است؛ ما از این موضوع حمایت می کنیم. حتی این را می گوییم: اگر کاری از دست ما برمی آید، حاضریم انجام دهیم. حتی حاضریم با بشار اسد دیدار کنیم. البته این خواسته را رسماً به دولت اسد اعلام کردیم. منتظر پاسخ آنها هستیم. پاسخ آنها برای ملاقات منفی نبود. آنها هم منتظرند تا شرایط برای این دیدار فراهم شود. البته ما به عنوان حزب جمهوری خواه خلق، برای حل هر مشکلی در مورد سوریه به کار خود ادامه می دهیم. ما اکنون به عنوان اولین حزب پرطرفدار ترکیه هستیم، وقتی به قدرت رسیدیم می خواهیم نشان دهیم که در این موضوع آماده هستیم.

در حال حاضر نظرسنجی ها حکایت از پیشرو بودن حزب جمهوری خواه دارد. البته اردوغان رهبر قدرتمندی است؛ از همه ابزار برای پایداری قدر خود استفاده می کند. برای همین ما برای پیروزی در انتخابات زودهنگام تلاش می کنیم. برگزاری جلسات در خارج ازکشور و دیدار های مردمی در داخل کشور از جملات برنامه های انتخاباتی ما است. اما باز هم نمی توانیم به قطع از پیروزی حزب متبوع مان صحبت کنیم.

در پایان لازم است تأکید کنم که ما برای ایران به عنوان همسایه اهمیت زیادی قائل هستیم، شاید نظام سیاسی ما با ایران متفاوت است، اما اگر به قدرت برسیم، روابط پایدار و مستحکمی با ایران خواهیم داشت.