دیابت بارداری چیست؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از کلولند کلینیک، دیابت بارداری (GD یا GDM) نوعی دیابت است  که منحصراً در بارداری زمانی که سطح قند خون بیش از حد بالا می‌رود (هیپرگلیسمی) ایجاد می‌شود.

این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که هورمون های جفت توانایی شما را برای استفاده یا ساختن انسولین را مسدود می کند. انسولین به بدن شما کمک می کند تا مقدار مناسب گلوکز را در خون شما حفظ کند.

گلوکز بیش از حد در خون شما می تواند منجر به ظاهر شدن عوارض بارداری شود.

دیابت بارداری چه زمانی مشخص می شود؟

GD معمولا در اواسط بارداری، بین 24 تا 28 هفته ظاهر می شود. پزشک آزمایش خون را برای بررسی دیابت بارداری تجویز می کند.

ابتلا به GD به این معنی نیست که شما قبلاً قبل از باردار شدن به دیابت مبتلا بوده اید. این وضعیت به دلیل بارداری ظاهر می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 قبل از بارداری، هنگام باردار شدن، چالش های جداگانه ای دارند.

خوشبختانه، دیابت بارداری به خوبی شناخته شده است و پزشک معمولاً می تواند با تغییرات کوچک در سبک زندگی و رژیم غذایی به شما در مدیریت این بیماری کمک کند. اکثر مادران عوارض جدی ناشی از دیابت بارداری را تجربه نمی کنند و نوزادان سالمی به دنیا می آورند.

اگر به دیابت بارداری مبتلا شوید چه اتفاقی می افتد؟

اگر دیابت بارداری دارید، پزشک زنان شما را به یک متخصص تغذیه که در دیابت بارداری متخصص است، ارجاع می دهد. در این قرار ملاقات، در مورد اینکه چگونه برخی از غذاها معمولاً سطح قند خون را افزایش می‌دهند و چگونه مطمئن شوید وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های شما حاوی انواع و مقادیر مناسب غذا هستند، صحبت خواهید کرد.

آنها همچنین با شما در مورد بررسی یا آزمایش قند خون در خانه و اینکه سطح قند خون شما شما بعد از میل کردن غذا باید چقدر باشد صحبت خواهند کرد.

در نهایت، متخصص زنان و زایمان یا متخصص تغذیه شما در مورد برنامه مدیریت دیابت بارداری صحبت می کند. افراد مبتلا به دیابت معمولاً برای بررسی رشد جنین، نظارت بر افزایش وزن آنها و بحث در مورد اینکه چگونه قند خون خود را به خوبی مدیریت می کنند، قبل از تولد بیشتر به پزشک مراجعه می کنند.

چه چیزی باعث دیابت بارداری می شود؟

دیابت بارداری ناشی از تغییرات هورمونی و روشی است که بدن شما غذا را به انرژی تبدیل می کند.

هورمونی به نام انسولین، قند موجود در غذا را تجزیه می کند و آن را به سلول های شما می رساند. انسولین سطح گلوکز خون شما را در سطح سالم نگه می دارد اما اگر انسولین درست کار نکند یا به اندازه کافی آن را نداشته باشید، قند در خون انباشته شده و منجر به دیابت می شود.

در دوران بارداری، هورمون های جفت می توانند در عملکرد انسولین اختلال ایجاد کنند. ممکن است سطح قند خون شما را آنطور که باید تنظیم نکند و می تواند منجر به دیابت بارداری شود.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند؟

هر کسی ممکن است در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا شود اما برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به این وضعیت را افزایش دهند. این موارد عبارتند از:

• بیماری قلبی 
• فشار خون بالا 
• چاقی یا اضافه وزن قبل از بارداری
• سابقه شخصی GD (در بارداری های قبلی)
• سابقه خانوادگی دیابت نوع 2
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) 
• سن بالای مادر 
• پیش دیابت (سابقه قند خون بالاتر از حد طبیعی)

افراد بالای 25 سال که از نژاد آسیای جنوبی و شرقی، اسپانیایی تبار، بومی آمریکا یا جزیره اقیانوس آرام هستند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

علائم دیابت بارداری چیست؟

معمولاً هیچ علامت هشدار دهنده آشکاری از دیابت بارداری وجود ندارد. علائم خفیف هستند و اغلب مورد توجه قرار نمی گیرند تا زمانی که پزشک سطح قند خون شما را بررسی کند.

علائم شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرر ادرار 
• تشنگی بیش از حد
• خستگی
• حالت تهوع 

عوارض دیابت بارداری کنترل نشده چیست؟

ناتوانی در حفظ سطح قند خون در محدوده سالم می تواند منجر به عوارضی هم برای شما و هم برای جنین شود.

دیابت بارداری خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می دهد:

• سزارین  (اگر جنین خیلی بزرگ شود)
• پره اکلامپسی  (فشار خون بالا در دوران بارداری)

احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در افراد مبتلا به دیابت بارداری در مراحل بعدی زندگی کمی بیشتر از سایرین است.

دیابت بارداری چه تاثیری بر کودک می گذارد؟

اگر دیابت بارداری دارید، کودک شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر است:

• افزایش وزن هنگام تولد (ماکروزومی جنین)
• مشکلات تنفسی در بدو تولد
• هیپوگلیسمی که می تواند باعث تشنج در نوزادان شود.
• چاقی
• زایمان زودرس 
• دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی

آزمایش تشخیص دیابت بارداری

پزشک شما در حدود هفته های 24 تا 28 بارداری آزمایشات دیابت بارداری را انجام می دهد. اکثر متخصصان مراقبت های بهداشتی معتقدند که این بهترین زمان برای به دست آوردن دقیق ترین نتایج است. اما پزشک شما ممکن است کمی زودتر شما را از نظر دیابت بارداری غربالگری کند، به خصوص اگر عوامل خطر این بیماری را داشته باشید.

دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک شما قند خون شما را در دوران بارداری با آزمایش خون بررسی می کند. اغلب، اولین آزمایش یک "غربالگری" است، به این معنی که افرادی را که احتمال ابتلا به دیابت بارداری دارند شناسایی می کند. اگر غربالگری را پشت سر نگذارید،پزشک آزمایش خون دوم را که جامع تر است، تجویز می کند.

• تست چالش گلوکز :  این آزمایش گاهی اوقات تست غربالگری گلوکز یا تست تحمل گلوکز یک ساعته نامیده می شود. یک مایع شیرین می نوشید و یک ساعت در اتاق انتظار منتظر می مانید. پس از یک ساعت، یک پزشک از بازوی شما نمونه خون می گیرد. اگر قند خون شما خیلی بالا باشد، پزشک شما آزمایش تحمل گلوکز را تجویز می کند.
• تست تحمل گلوکز:  این آزمایش را گاهی تست گلوکز دو ساعته یا سه ساعته می نامند. این تست فقط در صورتی انجام می شود که نتایج آزمون چالش شما نامنظم باشد. قبل از تست تحمل ناشتا هشت ساعت غذا نخورید. پزشک قبل و در فواصل یک، دو و یا سه ساعت پس از نوشیدن یک مایع شیرین، خون شما را می گیرد. تست تحمل می تواند تشخیص دیابت بارداری را تایید کند.

دیابت بارداری چگونه درمان می شود؟

اگر دیابت بارداری دارید، در دوران بارداری خود به معاینات مکرر نیاز خواهید داشت.پزشک از شما موارد زیر را می خواهد:

• رشد جنین را زیر نظر بگیرید. این معمولا شامل انجام چند سونوگرافی اضافی است که در آن از بزرگ نشدن جنین مطمئن می شود.
• محدوده قند خون خود را بررسی کنید. بیشتر اوقات، این شامل بحث در مورد اینکه چند وقت یکبار قند خون شما بالا یا پایین است و بررسی روندهای کلی در سطح قند خون شما است.

برای پیگیری قند خون در خانه، به ابزاری به نام گلوکز متر نیاز دارید. شما به خود مانیتور و همچنین سوزن (یا لانست) و نوار تست نیاز دارید. اندازه گیری قند خون شامل سوزن زدن نوک انگشت با لانست و سپس پاک کردن خون روی نوار تست است. سپس نوار تست را وارد کنتور می کنید. پس از چند ثانیه، دستگاه یک عدد را نمایش می دهد. این میزان قند خون شماست. متخصص تغذیه یا دیابت شما نحوه استفاده از دستگاه را توضیح خواهد داد. 

باید وعده های غذایی و میزان قند خون خود را روی کاغذ، روی یک برنامه یا هر راهی که پزشک شما می خواهد ثبت کنید. سپس، پزشک اعداد شما را در فواصل منظم (اغلب هر هفته یا دو هفته یکبار) بررسی می کند. گاهی اوقات، او باید غذای شما را تنظیم کند (مانند کاهش میزان کربوهیدراتی که می خورید) تا سطح گلوکز شما را به خوبی مدیریت کند. ترکیبی از ردیابی سطح قند خون و خوردن غذاهای مناسب دیابت معمولاً برای مدیریت دیابت بارداری کافی است.

برخی از افراد برای مدیریت دیابت بارداری به داروهایی مانند انسولین نیاز دارند که معمولا شامل تزریق انسولین به معده، ران یا باسن شما هر روز یا چند بار در روز است. تعداد دفعات نیاز به تزریق انسولین به عوامل زیادی بستگی دارد.پزشک به شما نحوه تزریق انسولین، زمان مصرف و میزان مصرف آن را آموزش می دهد. اگر برای مدیریت دیابت نیاز به استفاده از انسولین دارید، مهم است که آن را دقیقاً همانطور که پزشک شما تجویز کرده است مصرف کنید.

سطح قند خون

شما معمولاً درست زمانی که از خواب بیدار می شوید (قبل از خوردن هر چیزی) و سپس حدود یک ساعت بعد از هر وعده غذایی، سطح گلوکز خود را ثبت می کنید. به عنوان مثال، شما ممکن است قند خون خود را هنگام بیدار شدن در ساعت 6:15 صبح اندازه گیری کنید، سپس، اگر صبحانه را در ساعت 7 صبح میل کنید، سطح قند خون خود را حدود ساعت 8 صبح بررسی کنید.

کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان معمولاً محدوده های زیر را برای سطوح گلوکز خون توصیه می کند:

• قبل از غذا: 95 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر. (Mg/dL مخفف میلی گرم در دسی لیتر است.)
• یک ساعت بعد از غذا: 140 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر.
• دو ساعت بعد از غذا: 120 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر.

مثل همیشه،  بدن هر کس منحصر به فرد است و اینها فقط دستورالعمل کلی هستند.

در دیابت بارداری چه چیزهایی نباید بخورید؟

شما می توانید با خوردن غذاهای مغذی که باعث افزایش قند خون شما به سطوح ناامن نمی شوند، به مدیریت دیابت بارداری کمک کنید. سعی کنید:

• از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی های شیرین پرهیز کنید.
• برای هر وعده غذایی تعادل سالمی از پروتئین، کربوهیدرات، فیبر و چربی انتخاب کنید.
• وعده‌های غذایی کوچک‌تر را بیشتر مصرف کنید.
• وعده های غذایی خود را هر روز در زمان مشخصی میل کنید.

برخی از افراد مبتلا به دیابت بارداری متوجه می شوند که تغییرات کوچک در آنچه که معمولا می خورند، تنها چیزی است که برای حفظ سطح قند خون طبیعی لازم است. با این حال، برخی متوجه می شوند که باید تغییرات بیشتری ایجاد کنند.

مهم است به خاطر داشته باشید که برخی از افراد ممکن است بتوانند غذاهای خاصی را بدون تأثیر زیادی بر قند خون بخورند، اما شما ممکن است نتوانید مانند آنها باشید. به خود یادآوری کنید که همه افراد متفاوت و منحصر به فرد هستند.

آیا نوشیدن آب قند خون را در دیابت بارداری کاهش می دهد؟

هیدراتاسیون در دوران بارداری مهم است، به خصوص اگر دیابت بارداری دارید. اما هیچ مطالعه ای وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن آب به تنهایی به طور مستقیم قند خون را کاهش می دهد.

با این حال، هیدراته ماندن به بدن شما کمک می کند تا قند خون خود را تنظیم کند و  به رقیق شدن خون شما کمک می کند، که باعث می شود کلیه های شما راحت تر از شر قند اضافی خلاص شوند. آب همچنین می تواند به بدن شما کمک کند تا از انسولین به طور مؤثرتری استفاده کند که به تنظیم قند خون نیز کمک می کند.

چگونه می توانم با دیابت بارداری ایمن ورزش کنم؟

ورزش به بدن شما کمک می کند تا گلوکز بیشتری مصرف کند که ممکن است قند خون شما را کاهش دهد. اگر دیابت بارداری دارید، با پزشک خود در مورد ایجاد یک برنامه ورزشی ایمن صحبت کنید. برنامه ورزشی شما باید برای سلامت کلی و سطح تناسب اندام شما قبل از بارداری منحصر به فرد باشد.

چگونه می توان دیابت بارداری را در دوران بارداری معکوس کرد؟

پس از ابتلا به دیابت بارداری نمی توانید آن را معکوس کنید. پس از تولد نوزاد (معمولاً بین شش تا دوازده هفته پس از زایمان) پزشک شما را از نظر دیابت آزمایش می‌کند تا ببیند آیا هنوز آن را دارید یا خیر.

چگونه می توان از دیابت بارداری پیشگیری کرد؟

این بیماری کاملاً قابل پیشگیری نیست، اما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به آن انجام دهید. خوردن وعده های غذایی متعادل و مغذی و ورزش منظم قبل و در طول بارداری بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به دیابت بارداری است.

آیا دیابت بارداری بعد از بارداری از بین می رود؟

سطح قند خون شما باید پس از زایمان کاهش یابد، زمانی که سطح هورمون شما به حالت عادی بازگردد. پزشک شما را برای تشخیص دیابت بارداری بعد از تولد نوزادتان آزمایش می‌کند تا تایید کند که دیابت بارداری دارید یا خیر. (معمولاً حدود شش تا دوازده هفته پس از زایمان)

اما حدود 50 درصد از افراد مبتلا به دیابت بارداری بعداً به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند. خوردن غذاهای مناسب برای بدن و انجام فعالیت بدنی می تواند به کاهش خطر کمک کند. 

آیا ابتلا به دیابت بارداری خطر بارداری را بالا می برد؟

بله، ابتلا به دیابت بارداری ممکن است بارداری شما را در معرض خطر قرار دهد. پزشک زمانی که شما یا جنین (یا هر دو) شرایط سلامتی داشته باشید که احتمال بروز عوارض بارداری را افزایش می دهد، بارداری را پرخطر در نظر می گیرند.

آیا در صورت ابتلا به دیابت بارداری، کودک من سالم خواهد بود؟

بله اکثر نوزادان متولد شده سالم به دنیا می آیند. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای مدیریت دیابت بارداری در دوران بارداری انجام دهید تا فرزندتان بهترین زندگی را داشته باشد. شرکت در تمام قرارهای قبل از زایمان و مدیریت دیابت به بهترین شکل ممکن در دوران بارداری بهترین کاری است که می توانید انجام دهید.

برای سهولت زندگی با دیابت بارداری چه کنم؟

مدیریت دیابت را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید. یک برنامه زمانی ایجاد کنید و به آن پایبند باشید. سعی کنید:

• سطح گلوکز خون خود را هر روز در زمان مشخصی بررسی کنید.
• سه روز در هفته را برای 30 دقیقه ورزش سبک انتخاب کنید.
• وعده های غذایی کوچک و متعادل را از قبل برنامه ریزی کنید.
• با پزشک زنان خود یا یک متخصص دیابت در مورد سایر نکات برای مدیریت روزانه دیابت صحبت کنید.

اگر دیابت بارداری دارم چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

حتی اگر مراقب وضعیت خود باشید، ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که لازم باشد با ارائه دهنده مراقبت های بارداری خود تماس بگیرید. در صورت ابتلا به دیابت بارداری و موارد زیر با ارائه دهنده خود تماس بگیرید:

• شما در مدیریت سطح قند خون مشکل دارید: این به این معنی است که سطح قند خون شما بالاتر از محدوده ای است که پزشک توضیح داده است. آنها ممکن است بخواهند برنامه مدیریت دیابت شما را تنظیم کنند.
• قند خون شما به طور مداوم پایین است:  قند خون پایین نیز می تواند خطرناک باشد. پزشک ممکن است ایده هایی برای کمک به قند خون شما در محدوده سالم تری داشته باشد.
• شما بیماری دارید که شما را از پیروی از برنامه مدیریتی خود باز می دارد: برای مثال، ممکن است به دلیل دیگری دچار مسمومیت غذایی یا استفراغ شوید. ناتوانی در خوردن بر سطح قند خون شما تأثیر می گذارد.