خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها؛ تاریخ پرافتخار و بزرگ استان بوشهر در مقابله و ایستادگی برابر بیگانگان، استعمارگران و استکبار جهانی می‌درخشد و در این میان قیام جنوب یکی از مفاخر این استان محسوب می‌شود.

شهید رئیسعلی دلواری رهبر قیام جنوب در تنگستان و بوشهر علیه نیروهای انگلستان در جنگ جهانی اول بود که توانست با نیروهای اندک خود اما با ایمان راسخ، استعمارگران را به زانو درآورد.

شهید رئیسعلی دلواری متولد ۱۲۶۰ شمسی در بندر دلوار و فرزند مرحوم زائر محمد کدخدای این بندر بود که بنا به اظهار خودشان در مصاحبه با ناخدا کشتی پرسپولیس چندین نسل اندر نسل کدخدای دلوار و مدومری (روستایی در نزدیکی دلوار) هستند این روستا امروز به محمد عامری شهرت دارد.

در سال ۱۲۹۴ پس از اشغال بوشهر به دست انگلیسی‌ها، رئیس‌علی دلواری سردار بزرگ جنوب به مقابله با آن‌ها پرداخت و نیروهای انگلیسی که رئیس‌علی و مجاهدان دشتی و تنگستان را دشمن اصلی خود می‌دانستند، قصد تصرف دلوار را کردند.

متجاوزان انگلیسی با چهار کشتی به بندر دلوار حمله کردند اما پس از نبردی سه روزه، از دلاوران تنگستانی شکست خوردند و شکست قوای انگلستان در دلوار یکی از نقاط برجسته تاریخ جنگ جهانی اول در جنوب ایران به شمار می‌رود.

سرانجام رئیس‌علی دلواری که با یاران خود با تدارک حمله‌ای سنگین قصد شبیخون به بوشهر و تهاجم علیه انگلیسی‌ها را داشت در منطقه تنگک صفر در حومه بوشهر با خدعه و نیرنگ انگلیسی‌ها از پشت مورد اصابت گلوله قرار گرفت و در سال ۱۲۹۴ در ۳۴ سالگی به شهادت رسید.

امروز اگر چه ۱۰۹ سال از شهادت آن بزرگمرد می‌گذرد اما نام وی و هم رزمانش همچنان بر بلندای تاریخ می‌درخشد.

۱۲ شهریور سالروز شهادت رییس‌علی دلواری قهرمان مبارزه با استعمار است که در تقویم کشورمان به نام روز مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است.

درس بزرگ رئیس‌علی به انگلیسی‌ها

نماینده ولی فقیه در استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مردم استان بوشهر در طول تاریخ همواره نقش مهمی در دفاع از این آب و خاک و حفاظت و حراست از مرزها داشته‌اند.

رئیس‌علی دلواری و دیگر سرداران جنوب با حکم علمای دینی پا در میدان نبرد گذاشتند و با ایمان راسخ مقابل دشمنان و متجاوزین ایستادگی کردند آیت‌الله غلامعلی صفایی بوشهری به حملات انگلیسی‌ها به بوشهر اشاره کرد و ادامه داد: انگلیسی‌ها در چهار بار حمله خود به بوشهر با شکست روبرو شدند و پس از آن دیگر هیچگاه به هیچ کشوری حمله نکردند.

وی با اشاره به نقش حکم جهاد علمای دینی در قیام مردم استان بوشهر افزود: رئیس‌علی دلواری و دیگر سرداران جنوب با حکم علمای دینی پا در میدان نبرد گذاشتند و با ایمان راسخ مقابل دشمنان و متجاوزین ایستادگی کردند.

امام جمعه بوشهر ادامه داد: انگلیسی‌ها به هر کشوری که حمله می‌کنند آثار زیادی را از خود بر جا می‌گذارند که این آثار به صورت فیزیکی و یا فرهنگی ماندگار است ولی تنها یادگار آنها در استان بوشهر گورستان ننگ و خفت و ذلت آنها است.

وی افزود: رئیس‌علی دلواری نماد ایستادگی و مبارزه با متجاوزان و بیگانگان است و با حرکت خود در مسیر ولایت‌مداری مکتب دیانت و مجاهدت را در دنیا نهادینه کرد.

آیت‌الله صفایی بوشهری با بیان اینکه استان بوشهر هزاران رئیس‌علی دلواری در درون خود دارد، تصریح کرد: اگر دشمنان دچار کوچک‌ترین خطایی شوند، مردم استان بوشهر درس بزرگی به آنها خواهند داد و خلیج فارس را گورستان متجاوزین می‌کنند.

آغاز افول بریتانیا بعد از شکست در دلوار

تحلیل گر مسائل سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: در شرایط جنگ جهانی دوم و در حالی که انگلستان و روسیه شمال و جنوب ایران را بین خود تقسیم کرده بودند جنگ‌های پارتیزانی رئیس‌علی دلواری آغاز می‌شود و ضربات متعددی به بریتانیا و نیروهای بریتانیا در بوشهر وارد می‌کند.

آغاز افول بریتانیا بعد از شکست در دلوار بود که یکی از بزرگترین ارتش‌های دنیا در زمان خود در برابر اهالی یک روستا شکست خوردند مهراب کیانی افزود: رئیس‌علی در چنین شرایطی از دلوار به بوشهر نیرو می‌کشد و پس از وارد کردن ضربه به دشمن به دلوار بر می‌گردد.

وی گفت: آغاز افول بریتانیا بعد از شکست در دلوار بود که یکی از بزرگترین ارتش‌های دنیا در زمان خود در برابر اهالی یک روستا شکست خوردند و این در همه دنیا می پیچد.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی ادامه داد: در آن روزها روزنامه‌های دنیا می‌نویسند که مردانی پابرهنه با تفنگ‌هایی در دست جلو ارتش بریتانیای کبیر را گرفتند و بریتانیای را زمین گیر کردند.

وی تصریح کرد: در این شرایط داستان بریتانیا در جهان به عنوان الگویی برای مبارزه و رؤیا رویی با استعمار، ظلم و استکبار مبدل شد.

کیانی بیان کرد: مقاومتی که امروز در غزه دیده می‌شود پیش تر رئیس‌علی دلواری‌ها در بوشهر الگوی آن را اثبات کرده‌اند که می‌شود یک دهکده کوچک با مردمانی مقاوم در برابر تجهیزات دنیا بیاستد و با اتکا و توکل بر خداوند و غرور و تعصب بر دشمن غلبه کرد.

سرنوشت قیام بعد از رئیسعلی

پژوهشگر و مورخ بوشهری در مورد قیام رئیس‌علی دلواری می‌گوید: ایران در جنگ جهانی اول بی طرفی خود را اعلام کرد اما انگلیسی‌ها با دخالت‌هایی که در امور اداری و انتظامی بوشهر کردند به معنایی این بی طرفی را نقض کردند.

با شهادت رئیس‌علی دلواری تصور می‌شد، قیام مردان جنوب نیز پایان یافته است، اما مجاهدت‌های دلیر مردان جنوبی متوقف نشد و مبارزانی همچون زائر خضر خان اهرمی و شیخ‌حسین چاه‌کوتاهی با تحت فشار قرار دادن انگلیس، عظمت و اقتدار استعمار را زیر سوال بردند عبدالکریم مشایخی افزود: بر اساس مستندات تاریخی می‌توانیم ادعا کنیم مبارزان جنوبی در مبارزه با استعمار پیش‌گام بودند و این پیش‌گامی در هیچ جای ایران دیده نمی‌شود و این یکی از افتخارات مبارزان تنگستانی در تاریخ است.

وی اضافه کرد: در جنگ جهانی اول هنگامی که استعمارگران انگلیسی به سمت دشتستان بوشهر رهسپار می‌شوند، زنان روستای لرده از توابع این شهرستان در کنار مردان صحنه‌هایی می‌آفرینند که شاید به جرأت می‌توان گفت در مبارزات ایران کم‌نظیر است و این مسئله قابل توجهی است که در همین راستا تلاش شده است، نقش بانوان در این قیام گسترده‌تر دیده شود.

مشایخی اظهار داشت: با شهادت رئیس‌علی دلواری تصور می‌شد، قیام مردان جنوب نیز پایان یافته است، اما مجاهدت‌های دلیر مردان جنوبی متوقف نشد و مبارزانی همچون زائر خضر خان اهرمی و شیخ‌حسین چاه‌کوتاهی با تحت فشار قرار دادن انگلیس، عظمت و اقتدار استعمار را زیر سوال بردند.
مشایخی ادامه داد: همرزمان رئیس‌علی دلواری پس از شهادت او با بستن جاده بوشهر به شیراز معروف به جاده شاهی و دستگیری سفیر انگلیس، این کشور را وادار به تسلیم در برابر خواسته‌های اسلامی مبارزان جنوب می‌کنند.

«نامور»، خواهرزاده شهید رئیسعلی دلواری گفت: رئیسعلی با نیروهای اندک و تنها ۱۵۰ نفر، اما با اراده و اعتقادی که به دین و کشور داشت و فتوایی که از علما دریافت کرده بود در مقابل دشمنان ایستاد.